بیشتر ما به سختی متوجه بیرون آمدن دندان عقل می‌شویم اما در اوایل جوانی خیلی‌ها می‌گویند که باید آن را کشید! ولی تعداد متخصصانی که شروع به سؤال درباره‌ی ضرورت انجام این عمل‌های جراحی کرده‌اند بیشتر و بیشتر می‌شود و تحقیقات بیشتری نشان می‌دهند که شاید ما افراد را به سوی جراحی‌هایی هدایت می‌کنیم که اصلاً هدفی ندارند!
برای روشن شدن قضیه باید بگوییم که همه‌ی جراحی‌ها برای حذف دندان عقل ضروری نیست. اگر دندان عقل به حال خود رها شود می‌تواند دچار عفونت شود، به همراه خود پوسیدگی یا کیست بیاورد، به دندان‌های مجاور آسیب بزند و درد زیادی را تحمیل کند. همین علل هستند که موجب می‌شوند مردم عطای داشتن سومین دندان آسیا را به لقای آن ببخشند!
ولی کیس‌های دیگری نیز وجود دارد که محققان شروع به مطالعه‌ی آن‌ها کرده‌اند و نتایج دیگری از آن‌ها معلوم شده است؛ کسانی که هیچ نشانه‌ی خاصی نداشته‌اند. در انگلستان پس از انجام تحقیقی در این باره که اذعان داشت هیچ دلیلی علمی پشت این کار نیست، جراحی برای در آوردن دندان عقل متوقف شد. ولی همچنان در کشورهای بسیاری مثل ایالات متحده و استرالیا این عمل انجام می‌شود؛ دلیل هم احتمال ایجاد عفونت می‌باشد. خوب، سؤالی پیش می‌آید:
“همه‌ی ما در خطر التهاب آپاندیس هستیم، پس باید آپاندیسمان را با عمل جراحی خارج کنیم؟”
منظور این نیست که عمل جراحی برای خارج کردن دندان همیشه خوب نیست، فقط باید قبل از آن ارزیابی‌های لازم انجام شود و دلایل بالینی کافی وجود داشته باشد.
بیشتر شواهدی که از انجام این عمل پشتیبانی می‌کنند مربوط می‌شوند به یک بررسی در سال ۲۰۱۴ که ۷ مطالعه را در رابطه با تأثیر خارج کردن دندان عقل بر سلامت جوانانی که این کار را انجام داده بودند مورد مطالعه قرار داده بود. نتایج نشان می‌داد که رها کردن دندان عقل به حال خود موجب بروز عفونت می‌شود، اما این همه‌ی ماجرا نبود. بررسی به این موضوع ختم می‌شد که قرار گرفتن در معرض خطر در اثر انجام چنین عملی با افزایش سن افراد، بالاتر می‌رود. در مقابل بررسی‌هایی قرار می‌گیرند که درصدهای کمی از عمل‌های واقعاً مورد نیاز را پس از دنبال کردن بیماران برای چند مدت نشان می‌دهند. مثلاً در یکی از آن‌ها در یونان معلوم شد که فقط درصد کمی از کسانی که عمل را انجام داده‌اند (۲.۸%) ممکن بود دچار عفونت یا ایجاد کیست شوند.
با این توصیفات چرا دندانپزشکان هنوز نیز برای انجام اصرار می‌ورزند؟
همه چیز از عدم قطعیت ناشی می‌شود. متخصصان هنوز همه‌ی ابزار و اطلاعات را برای راحت کردن خود و بیمارن در دست ندارند.
اگر به شما پیشنهاد شود که برای خارج کردن دندان عقل زیر تیغ جراحی برویم، بهترین تصمیم چه خواهد بود؟
جواب بسیار ساده است. درخواست پیشنهادهای بعدی هیچ ضرری نخواهد داشت. اگر می‌توان روش دیگری برای دفع خطر در پیش گرفت، چرا نباید چنین کاری کرد؟!
چه موقع انجام این عمل ارزشش را دارد؟
عفونت‌های لثه، ورم کردن، کیست، تومور و آسیب به دندان‌های مجاور همه از جمله احتمالاتی هستند که شما را برای انجام عمل جراحیِ خارج کردن دندان عقل تشویق خواهد کرد.
از این‌ها مهم‌تر عدم قطع ارتباط با دندانپزشک پس از انجام عمل است؛ چون سلامت دندان چیزی نیست به سادگی بتوان از کنار آن گذشت. مخصوصاً برای جوانانی که در اول زندگیشان قرار دارند.
