بیماری‌های TMJ، بیماری‌هایی هستند که باعث ایجاد درد در خود مفصل یا عضلات تکان‌دهنده‌ی آن میشوند. علت دقیق این بیماری‌ها اغلب تشخیص دشواری دارد و می‌تواند وابسته به فاکتورهای ترکیبی پیچیده‌ای مانند ژنتیک، آرتریت و صدمه‌ی فیزیکی باشد.
افرادی که عادت به دندان قروچه‌ی دارند نیز در معرض خطر بالایی برای ابتلا به این بیماری هستند.
دربسیاری از موارد، درد و ناراحتی این ناحیه موقتی است و می‌تواند با مراقبت‌های ابتدایی و راه‌هایی بدون نیاز به جراحی بهبود یابد.
در ادامه به بررسی راه‌های تشخیص و درمان این دسته‌از بیماری‌ها می‌پردازیم
تشخیص
در هنگام معاینه‌ی فیزیکی، پزشک یا دندان‌پزشک شما با احتمال فراوانی از گزینه‌های زیر استفاده می‌کند:
- گوش کردن به صدای تولید شده در فک هنگام باز و بسته کردن دهان
- مشاهده‌ی دامنه‌ی حرکت فک تحتانی
- فشاردادن محل دردناک در حوالی TMJ
درصورتی که پزشک مشکوک به وجود مشکلی در دندان‌ها شود، ممکن‌است به عکس برداری با اشعه‌ی X نیاز پیدا کنید.
CT اسکن نیز می‌تواند تصاویری با جزئیات بالا از استخوان‌های مفصل تمپورومندیبولار فراهم کند و تست MRI نیز مشکلات مفصلی این ناحیه را نشان می‌دهد.
آرتروسکوپی نیز در برخی موارد برای تشخیص این دسته از بیماری‌ها به‌کار می‌رود.
در این پروسه، پزشک کانال کوچکی که در نوک آن، یک دوربین (آرتروسکوپ) تعبیه شده‌است وارد فضای مفصلی می‌کند.
درمان
در برخی موارد، این بیماری به درمان خاصی نیاز ندارد و علائم آن با گذشت زمان بهبود می‌یابند.
درصورت ادامه یافتن علائم، پزشک می‌تواند درمان‌های گسترده‌ای بسته به نیاز بیمار تجویز کند که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:
درمان دارویی
مانند سایر درمان‌های بدون عمل جراحی، این شیوه به بهبود درد بیماری‌های TMJ کمک می‌کند.
- مسکن‌ها و داروهای ضدالتهاب: درصورتی که مسکنهای معمولی موجود در داروخانه‌ها برای تسهیل درد کافی نباشند، پزشک شما ممکن است ناچار به تجویز انواع قوی‌تر این دسته‌از داروها شود. داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) مانند ایبوبروفن نیز جز گزینه‌های اصلی این نوع درمان هستند.
- آنتی‌دپرسانت‌های تری‌سایکیلیک: داروهایی مانند آمیتریپتایلین (amitriptyline) که برای درمان افسردگی به‌کار می‌روند، می‌توانند نقش مسکن را نیز ایفا کنند.
- داروهای شل‌کننده‌ی عضلات: این دسته‌از داروها که اغلب به مدت چند روز تا چند هفته استفاده میشوند، برای تسکین درد ایجاد شده توسط بیماری‌های TMJ به‌کار می‌روند.
درمان‌های غیردارویی
- استفاده از حفاظ‌های دندان یا اکلوزال‌ها (occlusal appliances): افرادی که از درد فک رنج می‌برند اغلب از لایه‌ای شفاف که روی دندان‌ها مطابق شکل تعبیه می‌شود، استفاده می‌کنند.
- فیزیوتراپی: در روش‌های جدید فیزیوتراپی ممکن‌است از امواج فراصوت، گرما، یخ یا در انواع قدیمی‌تر آن، استفاده از برخی حرکات فیزیکی و ورزش‌های خاص استفاده شود.
- مشاوره: آموزش اعمال تغییرات مفید در سبک زندگی، شناخت بهتر عوامل ایجاد کننده درد در این مفصل و عادات و رفتارهای نادرست مانند دندان قروچه و جویدن ناخن‌ها تاثیر بسزایی در کاهش روند بیماری و یا بهبود آن خواهد داشت.
جراحی و پروسه‌های دیگر:
در صورتی که روش‌های پیش‌تر معرفی شده موثر نباشند، پزشک ممکن است از روش‌های زیر استفاده کند:
- آرتروسنتز: شامل وارد کردن سوزنی کوچک درون مفصل برای برداشتن مواد تولید شده در التهاب آن است.
- تزریق: تزریق برخی مواد کورتیکوستروئید یا سم بوتولین درون مفصل ممکن است به بهبود درد TMJ کمک کند.
- آرتروسکوپی: آرتروسکوپی دربرخی انواع TMJ به اندازه‌ی عمل جراحی موثر واقع شود؛ عوارض جانبی آن نیز به مراتب از جراحی باز کمتر است.
- کوندیلوتومی اصلاحی (Modified condylotomy): این جراحی به شکل غیرمستقیم روی مفصل TMJ و به‌شکل مستقیم روی فک تحتانی اعمال می‌شود و ممکن است به درمان درد و تسهیل سایر مشکلات منتهی شود.
- جراحی باز: درصورتی که هیچ‌یک از روش‌های معرفی شده موثر نباشند و مشکل ایجاد شده در مفصل علتی ساختاری داشته باشد، از جراحی باز استفاده می‌شود که به تعمیر یا جایگزینی مفصل می‌پردازد.
جراحی باز نسبت به سایر شیوه‌های درمانی با ریسک بالاتری همراه استبنابراین نیاز است با دقت فراوان و توسط متخصصان انجام شود.
