⇒ راهنمای بارداری: هفتههای هفدهم و هجدهم
هفتۀ نوزدهم
نوزده هفتگی به معنای بارداری تقریبا چهار ماه و یک هفته است.
علائم
علائم نوزده ماهگی شدید نیستند:
- درد شکمی؛ درد لیگامنت گرد در پایین شکم به دلیل کشش ماهیچهها برای جا دادن جنین در شکم اتفاق میافتد. در صورت داشتن هرگونه نگرانی در ارتباط با دردهایتان با پزشک خود در میان بگذارید. اگر دردها شدید و یا با علائم دیگری همراه نبود، صرفا درد رشد میباشد.
- سرگیجه یا سبک سری؛ به دلیل اینکه رحم درحال رشد به عروق خونی فشار وارد میکند ممکن است رخ دهد. علاوهبراین، جنین ریههایتان را تحت فشار قرار میدهد، درنتیجه اکسیژن کمتری به خود شما میرسد. عوامل دیگری که میتواند موجب سرگیجه شود، کم آبی و گرسنگی میباشد؛ بنابراین مراقب تغذیه و نوشیدن خود باشید. اگر اغلب دچار سرگیجه میشوید، به پزشکتان بگویید تا از نظر کمخونی و پرهاکلامپسی شما را مورد آزمایش قرار دهد.
- گرفتگی عضلات پا؛ پایتان را کشش دهید و راست قرار داده و مچ و انگشتان پا را به سمت زانو خم کنید. از همسرتان بخواهید عضلات ساق پایتان را ماساژ دهد.
- درد مفصل ران؛ اگر درد مفصل ران شبها آزارتان میدهد، سعی کنید به طرف راست یا چپ بخوابید، درحالی که بالشی بین زانوهایتان قرار دارد.
تغییرات مادر
دیگر حرکات جنین را به طور کامل حس میکنید. اکثر مادران در بین هفتههای ۱۸ تا ۲۰ با حرکت جنین دچار لرزش و هیجان میشوند. اگر قبلا هم دورۀ حاملگی را گذراندهاید، زودتر از این زمان باید حرکات جنین را احساس کنید و تشخیص دهید. اگر جفت جلو قرار داشته باشد (جفت قدامی)، ممکن است حرکات را دیرتر و در روزهای آتی دوران بارداری حس کنید. سونوگراف کننده محل جفت را (در هفتههای ۱۸ تا ۲۰) بررسی میکند.
در این هفته باید به افزایش وزنتان دقت کرده و نگرانش باشید. تاکنون باید ۸ تا ۱۴ پوند افزایش وزن داشته باشید (در صورت بارداری دوقلویی ۲۰ تا ۳۰ پوند). اگر بیشتر و یا کمتر از این مقدار تغییرات وزن داشتید، با پزشک خود درمیان بگذارید. افزایش وزن ناگهانی و سریع میتواند نشانۀ پره اکلامپسی باشد. ناتوانی در افزایش وزن به معنای عدم دریافت ماده غذایی کافی توسط جنین است.
مقالۀ مرتبط: افزایش خطر نارسایی قلبی در پرهاکلامپسی بارداری
تغییرات جنین
بالاترین قسمت رحم تا ناف شکم کشیده میشود و هر هفته حدود یک سانتیمتر بالاتر رشد خواهد کرد. اکنون بازوها و پاها متناسب با سایر قسمتهای بدن هستند. موهای نازک در اسکالپ (پوست سر) شروع به رشد میکنند. مغز شروع به تقسیم به مناطق جداگانه و تخصصی که مسئول حسهای بویایی، چشایی، شنوایی، بینایی و لمس است، میکند.
پوشش چربی روی پوست ضخیمتر میشود و غدد چربی شروع به تولید vernix caseosa میکنند که این پوشش سفید چرب از پوست حساس و لطیف جنین در برابر مایع آمنیوتیک ناملایم و خشن محافظت میکند. این پوشش اغلب هنگام تولد از بین میرود، ولی اگر نوزاد زودتر متولد شود بهنظر میرسد که در ماست غوطهور شده است! چون همچنان روی بدنش چربی تولید میشود و پوستش شل و چروک دیده میشود، ولی بهزودی تغییر خواهد کرد.
جنین اکنون ۱۵.۲۵ سانتیمتر طول و ۲۴۰ گرم وزن دارد.
- لایه محافظت کننده از پوست
- درد در ناحیه شکم
- جنین میتواند صدای شما را بشنود.
- بخشهای مربوط به حسها توسعه و گسترش مییابند.
سونوگرافی
هفتۀ بیستم
اکنون در نیمهی دورهی بارداری خود هستید! از این دوره به بعد با مشخص بودن جنسیت جنین ممکن است به فکر انتخاب اسم باشید و همچنین شروع به خرید برای نوزادتان کنید.
علائم
- ترشحات واژن؛ ترشحات تا زمان زایمان میتواند افزایش یابد، که برای تمیز کردن مسیر خروج نوزاد از باکتریها است. درصورتی که ترشحات زرد یا سبز رنگ و بدبو داشتید به پزشک خود اطلاع دهید.
- گرفتگی عضلات پا؛ مرتب پاهایتان را کشش دهید و آب فراوان بنوشید تا از گرفتگی عضلات جلوگیری شود.
- سوزش معده و سوء هاضمه؛ زمانیکه جنین شروع به تغذیه از سیستم گوارشیتان کند، دیگر روند کاری مانند قبل بارداری نخواهد بود. غذاهای اسیدی و تند میتوانند موجب مشکلات شکمی شوند.
- انرژی بالا؛ از این انرژی بالا لذت ببرید، چراکه در سه ماهۀ سوم بارداری احساس خستگی بیشتری خواهید کرد.
- تورم؛ نگران تورمهای ناگهانی و شدید نباشید، اینها طبیعی بوده و بعد زایمان از بین خواهند رفت. در عین حال، تا جایی که میتوانید پاهایتان را جمع کنید (آویزان نباشد).
- تنگی نفس؛ با گسترش رحم به ریههایتان فشار وارد شده و موجب احساس تنگی نفس میشود. به خودتان فشار وارد نکنید؛ اگر نفس نفس زدید، بنشینید و استراحت کنید.
تغییرات مادر
ممکن است که احساس کنید بسیار عرق میکنید، این راهی برای خنک کردن بدن است. خود را هیدراته نگه دارید (آب فراوان بنوشید) و اجازه ندهید بدنتان بیش از حد گرم شود. این مشکل بعد تولد برطرف خواهد شد.
از هفته بیستم به بعد پزشک در هر مراجعه ارتفاع شکم را اندازه گیری میکند که شامل فاصلهی استخوان پوبیک تا بالاترین قسمت رحم میباشد. این ارتفاع در هفتۀ بیستم ۱۸ تا ۲۲ سانتیمتر است و هر هفته یک سانتیمتر افزایش مییابد. ارتفاع بالاتر یا پایینتر از حد نرمال نشانۀ بیماریهای بارداری مانند دیابت بارداری و مشکلات رشد است که در این صورت انجام آزمایش ضروری است.
در این هفته میزان افزایش وزن آهسته میشود. تا هفتۀ بیستم حدود ۱۰ پوند افزایش وزن میتوانید داشته باشید (هر هفته یک الی دو پوند). میزان افزایش وزن طبیعی براساس BMI تعیین میشود. برای فهم میزان افزایش وزن طبیعی در BMIهای مختلف به راهنمای بارداری هفتههای پنجم و ششم مراجعه کنید.
مقالۀ مرتبط: اضافه وزن در بارداری تا چه اندازهای طبیعیست؟
تغییرات جنین
از این هفته پزشک در سونوگرافی محیط دور سر جنین را اندازهگیری میکند، چراکه اندازهگیری طول جنین بهخصوص زمانیکه پیچ خورده دشوار است. در هفته بیستم جنین شروع به تولید مکونیوم (meconium) میکند که مادهای قیرمانند و غلیظ است و روده را پر میکند و اولین مدفوع بعد تولد میباشد.
جنین اکنون ۱۶.۵ سانتیمتر طول و ۲۸۹ گرم وزن دارد.
- رحم گسترش مییابد.
- جنین اندازهی موز است!
- جنین عمل بلع انجام میدهد.
- مکونیوم تولید میکند.
سونوگرافی
رژیم غذایی و مکملهای لازم
رژیم غذایی غنی از پروتئین مصرف کنید. بسیار مهم است که مقدار زیادی مواد مغذی دریافت کنید؛ مخصوصا آهن. در طول دوران بارداری حجم خون تا ۵۰ درصد افزایش مییابد، بنابراین آهن برای ساخت هموگلوبین نیاز است. آهن در گوشت قرمز، سبزیجات برگی سبز تیره، میوه خشک و بلغور جو دوسر یافت میشود. مصرف آهن با مواد غذایی غنی از ویتامین C به افزایش جذب آن کمک میکند.
فعالیتهای مفید و مضر
سعی کنید بعد شام پیادهروی داشته باشید و قبل خواب درحالیکه روی صندلی نشستهاید پاهایتان را بالا بگیرید. پیادهروی به شل و نرم شدن عضلات و کاهش فشار کمر کمک کرده و همچنین با کمک به هضم غذا از سوزش معده جلوگیری میکند. بالا نگه داشتن پاها نیز به کاهش تورم کمک میکند.
در دوران بارداری احتمال دارد به عفونتهای قارچی مبتلا شوید، کنترل این نوع عفونتها سخت است، بنابراین با پزشک خود دربارۀ بهترین نوع درمان مشورت کنید. قبل انجام سونوگرافی سه بعدی دوبار بیاندیشید؛ تکنیسینهای غیرماهر ممکن است از سطوح بالای قدرت به مدت طولانی استفاده کنند که ایمن نیست.
جنین قادر به شنیدن صدای شماست. سعی کنید با او حرف بزنید و ارتباط برقرار کنید. گوش کردن به موسیقی کلاسیک در آخر روز برای هردویتان آرامشبخش است؛ مخصوصا همراه حمام آب گرم. توجه کنید که نباید آب زیادی گرم باشد.
راهنمای بارداری: هفتههای بیست و یکم و بیست و دوم ⇐
منابع: