ممکن است خود را در حال قدم زدن در یک چمنزار یا در کنار کسانیکه دوست دارید تصور کنید. یا شاید درحال پیدا کردن مسیر از یک تونل تاریک به سمت نوری خیره کننده باشید.
هنگامیکه زمان مرگتان فرا برسد آنچه تجربه می‌کنید رازی پنهان خواهد بود که تنها شما از آن خبر خواهید داشت. اما هر آنچه که اتفاق می‌افتد، دانشمندان می‌گویند در آخرین لحظات آگاهی، اتفاقات شگفت‌انگیز و مرموزی در مغز رخ می‌دهد.
در سال ۲۰۱۳ محققان دانشگاه میشیگان دریافتند که پس از مرگ بالینی در موش‌ها، فعالیت مغزی آن‌ها شدت یافته و علایم الکتریکی از سطح هوشیاری را نشان می‌دهند که بیش از سطوح هوشیاری در زمان بیداری است. Jimo Borjigin، متخصص اعصاب و یکی از اعضای تیم، گفت:
ما نتیجه گرفتیم که اگر تجربیات نزدیک مرگ ناشی از فعالیت مغز باشد، ارتباطات عصبی هوشیاری حتی پس از قطع جریان خون مغز نیز قابل شناسایی خواهد بود.
و این دقیقا چیزی بود که کشف کردند؛ در عرض ۳۰ ثانیه پس از ایست قلب، موش‌هایی که بیهوش شده بودند فعالیت مغزی هماهنگ و افزایش یافته‌ای را نشان دادند که حاوی الگوهایی بود که هنگام تحریک بیش از اندازه‌ی مغز مشاهده می‌شود.
پدیده‌ی کشف شده حاکی از این است که پس از قطع جریان خون و مرگ بالینی، فعالیت مغزی لزوما متوقف نخواهد شد. طبق گفته‌ی Borjigin، این مطالعه نشان می‌دهد کاهش اکسیژن یا کاهش همزمان اکسیژن و گلوکز هنگام ایست قلبی، می‌تواند فعالیت مغزی را تحریک کند، که از ویژگی‌های پردازش آگاهانه است. همچنین این مطالب اولین چارچوب علمی برای تجربیات نزدیک مرگ است که توسط بسیاری از نجات‌یافتگان از ایست قلبی گزارش شده است.
اگرچه یافته‌ها چارچوب جدیدی را جهت تفسیر منشا تجربیات نزدیک مرگ ارائه می‌دهد اما لزوما به این معنی نیست که انسان‌ها نیز دقیقا تجربیات مشابه موش‌ها را هنگام مرگ تجربه می‌کنند.
اما اگر فعالیت مغزی ما نیز به طریق مشابهی افزایش یابد، می‌توان حس آگاهی‌ای را که بسیاری از بیماران دوباره به هوش آمده در اورژانس گزارش می‌کنند، توضیح داد.
مقاله مرتبط: آیا همهی افراد تجربیات حین مرگ مشابهی دارند؟
Sam Parnia از دانشگاه Stony Brook، در سال ۲۰۱۴ جامع‌ترین مطالعه را درمورد بررسی تجربیات نزدیک مرگ و خروج از بدن، منتشر کرده است. از میان مصاحبه‌های انجام شده با بیش از ۱۰۰ نفری که از ایست قلبی نجات یافته بودند، ۴۶ درصد خاطراتی را از زمان نزدیک به مرگ خود به یاد می‌آورند که همگی تم مشترکی دارند: نورهای خیره‌کننده، خانواده و ترس.
جالب‌تر از آن، دو نفر از بیماران اتفاقاتی مربوط به زمان احیا شدنشان به یاد می‌آورند که طبق دیدگاه‌های قدیمی درمورد آگاهی پس از مرگ، به یاد آوردن چنین لحظاتی غیرممکن است. Parnia در گفت و گو با The National Post گفت:
می‌دانیم که با متوقف شدن پمپاژ خون از قلب، فعالیت مغز متوقف می‌شود. با وجود اینکه مغز ۲۰ تا ۳۰ ثانیه پس از ایست قلبی از کار می‌افتد، درمورد این دو شخص به نظر می‌رسد هوشیاری حتی ۳ دقیقه پس از توقف قلب نیز ادامه یافته است.
به نظر هیجان‌انگیز می‌آید اما باید توجه داشت که این اتفاق تنها توسط ۲ درصد از بیماران گزارش شده است و حتی خود Parnia نیز بعدها اعتراف کرد که ساده‌ترین توضیح برای این مسئله توهم است!
این توهم می‌تواند ناشی از پاسخ‌های عصبی به استرس فیزیولوژيک در طول ایست قلبی باشد. به عبارت دیگر یک تجربه آگاهی که قبل از مرگ بالینی رخ می‌دهد (و نه بعد از آن) اما بیمار بعدا آن را به خاطر می‌آورد.
مشخصا این چیزی است که بسیاری از متخصصین علوم اعصاب تمایل دارند باور داشته باشند. Cameron Shaw متخصص اعصاب دانشگاه Deakin، در مصاحبه با Vice گفت:
ببینید من شکاک و دیر باور هستم! به نظر من تجربیات خارج از بدن بی ارزش می‌باشند زیرا مکانیسم‌هایی که بینش را ایجاد می‌کنند و خاطرات را ثبت می‌کنند، غیرعملی هستند. به دلیل اینکه خون‌رسانی مغز از پایین است، هنگام مرگ مغز از بالا به پایین شروع به از کار افتادن خواهد کرد.
طبق گفته‌ی Julian Morgans، احساس ما از خودمان، حس شوخ‌طبعی، توانایی فکر کردن و همهی چیزهای دیگر در عرض ۱۰ تا ۲۰ ثانیه اول از بین خواهند رفت. سپس با افزایش تعداد سلول‌های مغزی که خون‌رسانی نمی‌شوند، خاطرات و مرکز تکلم نیز از کار می‌افتند تا زمانیکه تنها یک مغز خالی باقی می‌ماند.
چشم‌انداز دلگرم کننده‌ای نیست اما باید توجه داشت که این چشم‌انداز با تجربیات موش‌ها تطابق ندارد و دانشمندان همچنان شواهدی از فرایندهای بیولوژیکی جالبی را کشف می‌کنند که حتی چند روز پس از مرگ نیز به کار خود ادامه می‌دهند.
به طور کلی همچنان پاسخ مشخصی وجود ندارد و با وجود اینکه علم بینش‌های جالبی را درمورد لحظات آخر مغز مشخص کرده است اما مطالعه هنوز قابل نتیجه‌گیری نیست.
همانطور که قبلا نیز گفتیم زمانیکه پرده پایین می‌افتد، هیچ نظر قطعی درمورد آنچه رخ خواهد داد یا آنچه احساس خواهد شد، وجود ندارد. اما می‌دانیم که مطمئنا همهی ما آنچه را که رخ خواهد داد نهایتا کشف خواهیم کرد!
