نگاه کلی
حمله قلبی زمانی رخ می‌دهد که جریان خون قلب مسدود شود که اغلب ناشی از تجمع چربی، کلسترول و دیگر مواد که پلاکی در عروق تغذیه کننده قلب(عروق کرونری)تشکیل می‌دهند. جریان خون قطع شده می‌تواند به قسمت‌هایی از عضله قلب آسیب وارد کرده یا آن را تخریب کند.
حمله قلبی که نام دیگر آن انفارکتوس میوکارد است، می‌تواند کشنده باشد. اما درمان در طول سالیان متمادی به طور چشمگیری بهبود یافته است. اگر فرد احساس کند که دچار حمله قلبی شده است باید فوراً با اورژانس تماس بگیرد.
علائم
علائم شایع حمله قلبی عبارتنداز:
فشار، تنگی، احساس درد و فشار در قفسه سینه و بازوها که ممکن است به گردن، چانه یا پشت نیز کشیده شود
حالت تهوع، سؤ هاضمه، سوزش سر دل یا درد شکم
تنگی نفس
عرق سرد
خستگی
سبکی سر یا سرگیجه ناگهانی
علائم حمله قلبی متفاوت است
همه افرادی که دچار حمله قلبی می‌شوند علائم یکسانی نداشته یا شدت علائم در آنان متفاوت است. برخی افراد درد خفیف دارند اما درد در برخی دیگر شدیدتر است. برخی افراد هیچ علامتی ندارند، در حالیکه در برخی از بیماران اولین علامت ایست قلبی ناگهانی می‌باشد. با این حال هر چه علائم و نشانه‌ها بیشتر باشند، احتمال اینکه فرد دچار حمله قلبی شده باشد بیشتر است.
برخی حملات به طور ناگهانی رخ می‌دهند، اما اکثر آنان علائم هشدار دهنده را از چند ساعت، روز یا هفته پیش دارند. اولین علامت ممکن است درد سینه‌ی راجعه باشد(آنژین)که با تقلا بیشتر و با استراحت کمتر می‌شود. آنژین ناشی از کاهش موقتی جریان خون قلب می‌باشد.
حمله قلبی متفاوت از بیماری‌ای است که سبب ایست ناگهانی قلب می‌شود. حمله قلبی می‌تواند سبب ایست قلبی شود، اما تنها علت نیست.
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم
فرد باید سریعاً اقدام کند.برخی افراد به دلیل اینکه علائم را نمی‌شناسند، زیادی منتظر می‌مانند. افراد باید این مراحل انجام دهند:
با اورژانس تماس بگیرد: اگرفرد مشکوک شود که دچار حمله قلبی شده نباید تأمل کند. باید فوراً با اورژانس تماس بگیرد.
اگر پزشک نیتروگلیسیرین توسط پزشک تجویز شده باشد، از آن استفاده کند: در حال انتظار برای اورژانس این دارو را مصرف کند.
در صورت توصیه از آسپرین استفاده شود: استفاده از آسپرین در حین حمله قلبی می‌تواند آسیب قلب را از طریق جلوگیری از تشکیل لخته در قلب کاهش دهد.
آسپرین می‌تواند با تعدادی از داروها تداخل داشته باشد، پس اگر پزشک یا پرسنل اورژانس آن را توصیه کند، از مصرف آن خودداری شود.
اگر با فردی که دچار حمله قلبی شده مواجهه شویم چه کنیم
اگر با فردی مواجه شدیم که دچار حمله قلبی شده، باید فوراً با اورژانس تماس گرفت. سپس باید فرد را احیا کرد تا جریان خون افت نکند. بررسی راه تنفسی فرد یا انجام تنفس مصنوعی بدون آموزش دیدن احیای قلبی ریوی ضروری نیست.
دلایل
حمله قلبی زمانی اتفاق می‌افتد که یک یا چند رگ کرونری قلب مسدود شوند. با گذشت زمان، رگ کرونری می‌تواند به دلیل تجمع موادی مانند کلسترول تنگ شود. این بمیا ری که نام آن بیماری عروق کرونری است، دلیل بسیاری از حملات قلبی می‌باشد.
در طول یک جمله قلبی، یکی از پلاک‌های مسدود کننده پاره شده و کلسترول و دیگر مواد را به جریان خون آزاد می‌کند. یک لخته خونی در محل پارگی تشکیل می‌شود. در صورتی که لخته به اندازه کافی بزرگ باشد می‌تواند جریان خون را در عروق کرونری کامل ببندد.
یکی از دلایل دیگر حمله قلبی اسپاسم یکی از عروق کرونری است که جریان خون عضله قلبی را می‌بندد. استفاده از تنباکو یا مواد مخدر مانند کوکائین می‌تواند اسپاسم مرگباری ایجاد کند. حمله قلبی همچنین می‌تواند در اثر پارگی یکی از عروق کرونری ایجاد شود.
عوامل خطرزا
فاکتورهای خاصی منجر به تجمع ناخواسته چربی شوند که سبب تنگ شدن عروق می‌گردند. فرد می‌تواند با بهبود یا حذف بسیاری از این موارد خطر رخداد حمله قلبی ناگهانی را کاهش دهد.
عوامل خطرزای حمله قلبی عبارتنداز:
سن: احتمال ابتلا به حمله قلبی در مردان بالاتر از ۴۵ سال و زنان بالاتر از ۵۵ سال بیشتر از افراد جوان‌تر است.
تنباکو: استعمال دخانیات و مواجهه طولانی مدت با دود دست دوم خطر حمله قلبی را افزایش می‌دهد.
فشارخون بالا: با گذشت زمان فشار خون بالا می‌تواند عروق خون رساننده به قلب را از طریق تسریع آترواسکلروز تخریب کند.
کلسترول خون بالا یا سطح بالای تری گلیسیرید: سطح بالای LDL و تری گلیسیرید خون به احتمال زیاد عروق را تنگ می‌کند. همچنین سطح بالای HDL خطر را کاهش می‌دهد.
دیابت: دیابت کنترل نشده می‌تواند خطر حمله قلبی را افزایش دهد.
سابقه خانوادگی حمله قلبی: اگر خواهر برادر، والدین یا اجداد فرد سابقه حمله قلبی در زودرس(تا ۵۵ سال در مردان و ۶۵ سال در زنان)داشته باشند، خطر ابتلای فرد بیشتر است.
عدم فعالیت فیزیکی: یک شیوه زندگی غیرفعال منجر به فشارخون و سطح کلسترول بالا و چاقی می‌شود. افرادی که فعالیت هوازی منظم انجام می‌دهند، کمتر دچار حمله قلبی می‌شوند.
چاقی: کاهش ۱۰ درصد وزن بدن می‌تواند خطر را کاهش دهد.
استرس: نحوه پاسخ فرد به استرس می‌تواند خطر ابتلا را افزایش دهد.
استعمال مواد مخدر: استفاده از داروهای محرک مانند کوکائین یا آمفتامین‌ها می‌تواند عاملی برای اسپاسم عروقی منجر به حمله قلبی باشد.
سابقه مسمومیت حاملگی: این بیماری سبب افزایش فشارخون در حاملگی شده و خطر بیماری‌های قلبی را در طول زندگی افزایش می‌دهد.
سابقه ابتلا به بیماری‌های خودایمنی مانند آرتروز یا لوپوس
عوارض
عوارض اغلب مربوط به آسیب وارده به قلب در حین حمله هستند. آسیب می‌تواند منجر به:
ریتم نامنظم قلب(آریتمی): مدارهای کوتاه الکتریکی می‌توانند ایجاد شوند که سبب نامنظم شدن ریتم قلبی می‌شوند، برخی از آنان می‌توانند خطرناک و حتی کشنده باشند.
نارسایی قلبی: حمله قلبی به قدری می‌تواند به بافت قلب آسیب برساند که عضله باقی مانده نتواند خون را به درستی پمپ کند. نارسایی قلبی می‌تواند موقتی باشد یا تبدیل به یک بیماری دائمی شود.
پارگی قلب: نواحی از عضلات قلبی که توسط حمله قلبی تضعیف شده‌اند می‌توانند پاره شوند و سوراخی در قلب ایجاد کنند که می‌تواند کشنده باشد.
مشکلات مربوط به دریچه: دریچه‌های قلبی که در طول حمله قلبی آسیب دیده باشند ممکن است دچار نشت شوند.
تشخیص
در حالت ایده آل پزشک باید فرد را در طول معاینات فیزیکی منظم بررسی کند تا منجر به حمله قلبی نشود.
اگر در شرایط اضطراری برای علائم حمله قلبی باشد، از وی خواسته می‌شود تا علائم خود را توصیف کند و فشارخون، ضربان و دمایش بررسی شود. فرد به مانیتور قلب وصل خواهد شد و هر از چندگاه مورد آزمایش قرار خواهد گرفت.
این آزمایشات علائم فرد مانند درد سینه را در صورتی که حمله قلبی یا بیماری دیگری را نشان دهند، بررسی خواهند کرد. این موارد عبارتنداز:
نوارقلب: اولین آزمایش برای بررسی حمله قلبی ثبت فعالیت الکتریکی قلب می‌باشد. به دلیل اینکه عضله آسیب دیده نمی‌تواند ایمپالس‌های الکتریکی را به طور طبیعی تولید کند، نوار قلب می‌تواند حمله قلبی در حال انجام را تشخیص دهد.
آزمایش خون: اگر قلب آسیب ببیند برخی از آنزیم‌های آن به آرامی وارد جریان خون می‌شوند. متخصصین اورژانس مقادیر این آنزیم‌ها را از طریق آزمایش خون تعیین می‌کنند.
تست‌های اضافی
اگر فرد دچار حمله قلبی شده است و یا در حال حمله است، پزشک اقدامات سریعی برای درمان اتخاذ خواهد کرد. فرد ممکن است تحت آزمایشات زیر نیز قرار گیرد:
تصویربرداری از قفسه سینه با اشعه ایکس: این تصویر به پزشک اجازه خواهد داد تا اندازه قلب و عروق آن را بررسی کرده و تجمع مایع در ریه‌ها را مشاهده کند.
- اکوکاردیوگرام
- آنژیوگرافی
- تست ورزش: در روزها و هفته‌های پس از حمله قلبی فرد تحت آزمایش استرس قرار خواهد گرفت تا فعالیت قلب و عروق را در حین فعالیت بررسی کند. فرد در حالیکه به نوار قلب متصل است روی ترمیل راه رفته یا روی دوچرخه چرخ خواهد زد.
- CT اسکن یا MRI: این تست‌ها برای تشخیص مشکلات قلبی مانند میزان آسیب ناشی از حمله قلبی به کار می‌روند.
درمان
درمان حمله قلبی در بیمارستان
با گذشت هر دقیقه از حمله قلبی، مقدار بیشتر از بافت قلبی از نبود اکسیژن تخریب می‌شود. راه اصلی برای جلوگیری از آسیب قلب بازگرداندن سریع جریان خون می‌باشد.
دارو درمانی
داروهایی برای درمان حمله قلبی به کار می‌روند عبارتنداز:
آسپرین: اپراتور اورژانس یا پرسنل اورزانس به فرد توصیه خواهند کرد تا آسپرین استفاده کند. آسپرین از تشکیل لخته جلوگیری می‌کند.
داروهای شکننده ترومبوز: این داروها، به حل شدن لخته‌ای که جریان خون قلب را مسدود می‌کند، کمک می‌کنند. این داروها هر چه زودتر دریافت شوند، شانس نجات و آسیب کمتر به قلب بیشتر است.
عوامل ضد پلاکت: متخصصین اورژانس ممکن است داروهایی برای کمک به جلوگیری از تشکیل لخته و بزرگ شدن آن بدهند. این داروها شامل کلوپیدوگرل و دیگر موارد هستند که مهارکننده‌های تجمع پلاکت نامیده می‌شوند.
دیگر داروهای تنگ کننده عروق: فرد به احتمال زیاد داروهایی مانند هپارین را به صورت وریدی یا زیرجلدی دریافت می‌کنند تا خون را کمتر چسبنده کنند.
مسکن‌ها: این داروها مانند مورفین برای تسکین درد به کار می‌روند.
نیتروگلیسیرین: این دارو برای تسکین درد سینه(آنژین) به کار می‌رود و نیز جریان خون قلب را با گشاد کردن عروق بهبود می‌دهد.
داروهای بتا بلوکر: این داروها به تسهیل عضله قلبی کمک می‌کنند، ضربان قلب و فشار خون را کاهش می‌دهند و کار قلب را آسان‌تر می‌کنند. بتا بلوکرها مقادیر آسیب دیده عضله قلبی را کاهش می‌دهند و از حملات قلبی در آینده جلوگیری می‌کنند.
مهارکننده‌های ACE: این داروها فشارخون را کاهش داده و استرس وارده به قلب را کم می‌کنند.
جراحی و شیوه‌های دیگر
علاوه بر دارو درمانی، فرد ممکن است یکی از روش‌های زیر را برای درمان حمله قلبی دریافت کند:
آنژیوپلاستی عروق کرونری و استنت گذاری: پزشکان یک لوله، بلند و نازک را از طریق یک رگ در پا یا کشاله ران وارد می‌کنند تا رگ گرفته شده را باز کنند. اگر فرد دچار حمله قلبی شده باشد، این پروسه بلافاصله پس ازآنژیوگرافی انجام می‌گیرد.
این کاتتر به یک بالون مجهز است که هنگام قرار گرفتن در موقعیت خود، باز می‌شود و رگ گرفته را باز می‌کند. یک استنت فلزی در رگ گذاشته می‌شود تا بتواند آن را به مدت طولانی باز نگه داشته و جریان خون را تسهیل دهد. بسته به بیماری فرد، پزشک ممکن است یک استنت را که با دارو پوشیده شده در رگ جاگذرای کند تا به آرامی به جریان خون آزاد شود.
عمل جراحی بای پس عروق کرونری: در برخی موارد، پزشکان ممکن است عمل بای پس را به صورت ضروری هنگام حمله قلبی انجام دهند. در صورت امکان، پزشک عمل جراحی پس از گذشت زمان-۳ تا ۷ روزه-انجام خواهد داد تا فرد از حمله قلبی ریکاوری شود.
تا هنگامی که جریان خون قلب به حالت عادی بازگردد و وضعیت فرد پایدار شود باید چند روز در بیمارستان بستری شود.
شیوه زندگی
شیوه زندگی فرد سلامت قلب وی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اقدامات زیر نه تنها به پیشگیری کمک می‌کنند بلکه به بهبود نیز کمک می‌کنند:
- از دخانیات دوری کنید
- سطح کلسترول و فشارخون را کنترل کنید
- به طور منظم برای چک آپ به پزشک مراجعه کنید
- به طور منظم ورزش کنید
- وزن خود را متعادل نگه دارید
- از غذاهای مفید برای قلب استفاده کنید
- دیابت را کنترل کنید
- استرس را کنترل کنید
- از مصرف الکل اجتناب کنید
