انتشار این مقاله


سلولی که به تازگی کشف‌ شده‌ است، می‌تواند جانوری را از نو بسازد!

پلاناریاها دسته‌ای از جانداران هستند که بعد از تکه تکه شدن، هر یک از تکه‌هایشان می‌تواند جانداری جدید و کامل را تشکیل دهند.

پلاناریا (Planarian) با اینکه بزرگ‌تر از دانه سیب نیست، کل حیات‌وحش به توانایی او غبطه می‌خورد. اگر آن‌ها را به قطعات کوچک متعدد تقسیم کنید، هر یک از قطعات به کرم جدیدی رشد می‌یابد. این سطح قابل‌توجهی از خودترمیمی است که اغلب جانوران به آن نرسیده‌اند. امروزه، محققان سلول‌ مسئول ایجاد این فرایند و پروتئین اصلی مربوطه‌اش را کشف کرده‌اند.

ریکاردو زیاس زیست‌شناس تکاملی دانشگاه ایالتی سن دیگو در کالیفرنیا که در تحقیق شرکت نکرده‌است، می‌گوید:

کشف این سلول‌ها، پیشرفتی اساسی در زمینه زیست‌شناسی تکاملی است.

محققان برای دهه‌ها از وجود سلول‌های بنیادی تخصص نیافته‌ای تحت عنوان نئوبلاست‌ها که به پلاناریا‌ها در ترمیم کمک می‌کنند، اگاه بوده‌اند. ولی دقیقا نمی‌دانستند کدام نوع نئوبلاست‌ها کارها را انجام می‌دهد. بنابراین الیاندرو سانچز، زیست‌شناس تکاملی انستیتو استاورز مرکز تحقیقات پزشکی شهر کانزاس ایالت میزوری، تکنیک‌های جدیدی را در جهت ایزوله کردن سلول‌های منفرد و طبقه‌بندی فعالیت‌های ژنی آن‌ها به کار گرفت.

این تحقیق،سانچز و همکارانش را به حدود ۱۲نوع سلول رسانده‌است که کاندیداهای احتمالی سلول های ترمیمی هستند. یکی از این سلول‌ها پروتئین غیرعادی در سطح غشای خود داشت، که شبیه دسته‌ای از مولکول‌های غشایی به نام تتراسپانین بودند. تتراسپانین در تومورهای انسانی دیده می‌شود و به ان‌ها در پخش شدن به کل بدن کمک می‌کنند.

محققان با ساختن برچسبی فلوروسنتی که در تتراسپانین جانور قرار داده شد، توانستند دسته‌ی خاصی از سلول ها را متمایز سازند: زیرگروه شماره ۲ نئوبلاست‌ها (Nb2). ان‌ها هنگامی که پلاناریا را بریدند و روند درمان زخمش را دنبال می‌کردند، تعداد سلول‌های Nb2 به سرعت افزایش یافت. این گروه سلول‌ها توانستند زخم را درمان کنند. در ازمایشی دیگر، یک سلول Nb2 تزریق‌شده توانست به سرعت تقسیم و تمایز یابد و پلاناریایی را که تحت تشعشعات کشنده رادیواکتیوی بود، درمان کند.

سلول‌های Nb2 نوع خاصی از سلول‌های بنیادی هستند. این سلول‌ها همیشه در بدن پلاناریا حضور دارند. ولی آن‌ها فقط در افراد زخمی فعالیت ژن‌های بیان‌کننده تتراسپانین را افزایش می‌دهند. و به نظر می‌اید که پروتئین کلید این سازوکار است. زیرا محققان وقتی نئوبلاست‌هایی را که توانایی تولید تتراسپانین نداشتند درون پلاناریای در حال مرگ قرار دادند، مشاهده کردند که ترمیمی انجام نشد.

اکنون سانچز الورادو و بقیه با استفاده از آنتی‌بادی که Nb2 ها را از بقیه سلول‌ها جدا می‌کند، می‌توانند با جزئیات بیشتری نحوه کار تتراسپانین را مشاهده کنند و عامل فعال‌کننده تولید آن‌ها را کشف کنند.بقیه هم پیشرفت‌هایی در بررسی مولکولی ترمیم این سلول‌ها داشته‌اند.ماه قبل پیتر ردین، زیست‌شناس تکاملی در انستیتو تکنولوژی ماساچوست در کمبریج به Science گزارش کرد که تیم او توانسته است همه فعالیت‌های ژنی انجام شده طی خودترمیمی پلاناریا را در همه سلول‌ها ردیابی کند

ریدنر خیلی مشتاق است که به مطالعه خود برگرد تا ببیند که آیا نگاه جامع تیم او شامل سلول‌های Nb2 نیز می‌شود یا نه.

ریدنر می‌گوید:

هنوز خیلی زود است تا از این نتایج بتوانیم برای بازیابی اندام‌های از دست رفته انسان استفاده کنیم. ولی کشف مکانیسم‌های ترمیم طبیعی می‌تواند ما را در این امر کمک کند.

محمد امین اکبرزاده


نمایش دیدگاه ها (0)
دیدگاهتان را بنویسید