از بین بردن بخشی از DNA غیرضروری در موش‌های نر که باعث افزایش بیان ژن‌های تعیین‌کننده‌ی جنسیت می‌شود، باعث ایجاد اندام‌های ماده خواهد شد. محققان انگلیسی کشف کرده‌اند که قطعه‌ی کوچکی از DNA که پیش‌تر تصور میشد نقش مهمی در انسان ندارد می‌تواند عامل تفاوت بین زن و مرد باشد.
در سال ۱۹۹۱ با وارد کردن ژن (SRY (sex determining region به DNA یک موش ماده، باعث شدند تا به عنوان یک موش نر تکامل یابد. این کار نشان می‌دهد که یک ژن کوچک می‌تواند تفاوت بین دو جنس را تعیین کند.
اکنون نیز تحقیقات منتشر شده در ژورنال برجسته‌ی Science، نشان می‌دهد که یکی دیگر از دستورالعمل‌های به همان اندازه مهم وجود دارد که در یک بخش به ظاهر غیر مرتبط ازDNA قرار گرفته است. اگر این ژن حذف شود باعث ایجاد تخمدان و دستگاه تناسلی زنانه در موش نر خواهد شد.
مقاله مرتبط: درباره‌ی اختلالات جنسیتی چه می‌دانید؟
این بخش تازه کشف شده که enhancer 13نام گرفته است، سیگنالی را که از SRY به گنادها فرستاده می‌شود به شدت افزایش می‌دهد و باعث می‌شود که به عنوان نر تکامل یابند.
معادل این ژن در DNA انسان نیز وجود دارد و می‌تواند توضیحی برای این امر باشد که چرا افرادی که دارای حذف در این قسمت DNA خود هستند، اعضای تناسلی ناقصی را دارند که با جنسیت آن‌ها مطابقت ندارد.
SRY پروسه‌ی تعیین جنسیت را شروع می‌کند و ژن‌های مانند enhancer 13 ادامه‌ی فرایند را تقویت می‌کنند. وقتی بیضه‌ها تکامل یافتند هورمون جنسی مردانه یعنی تستسترون ترشح می‌کنند که به سمت دیگر بافت‌ها جریان یافته و تشکیل آلت تناسلی و دیگر صفات دوران بلوغ را هدایت می‌کند. بنابراین اگر SRY تشکیل بیضه را شروع نکند فرایندهای بعدی نیز انجام نخواهند شد و جنین به صورت ماده تکامل خواهد یافت.
فقط دو درصد از سه میلیارد نقطه‌ی DNA انسانی شامل تمام دستورالعمل‌هایی است که تکامل از جنینی تا بزرگسالی را هدایت می‌کنند. هر یک از این ژن‌ها پروتئین خاصی را رمز می‌کنند و به آن‌ها اجازه می‌دهند که در کنار یکدیگر در ساختار بزرگتری همچون ارگان کار کنند.
SRY پروتئینی به نام SOX9 را رمز می‌کند که در میزان مشخصی آزاد می‌شود و تکامل گنادها را به سمت تشکیل بیضه پیش می‌برد. البته در موش این ژن فقط برای چند ساعت عمل می‌کند، یک ژن بدخلق کوچک! از خواب بیدار می‌شود، دستور می‌دهد و دوباره به خواب می‌رود، درست مانند همه‌ی مردان!
مقاله مرتبط: آیا بیش از دو جنس وجود دارد؟ (۱)
Enhancer 13 بخشی از همان ۹۸ درصد از DNA است که هیچ ژن کد کننده‌ی پروتئینی ندارد، اما با وجود اینکه ۵۰۰۰۰۰ نوکلئوتید از ژن SRY فاصله دارد باعث افزایش تولید SOX9 می‌شود.
اگرچه enhancerهای چندگانه معمولا در کنار یکدیگر کار می‌کنند و حذف یکی از آن‌ها کل روند را مختل نمی‌کند اما Enhancer 13 به تنهایی برای تبدیل نر به ماده کافی است!
این کشف اهمیت ۹۸ درصدی را نشان می‌دهد که به عنوان بخش غیرضروری DNA را شناخته می‌شود. اگر یک تقویت‌کننده به تنهایی چنین تأثیری را در تعیین جنسیت داشته باشد، دیگر مناطق غیرکدکننده هم ممکن است اثرات مشابهی داشته باشند.
برای دهه‌ها، محققان به دنبال ژن‌هایی بوده‌اند که موجب اختلالات رشد جنسیت می‌شود. با این حال هنوز هم علت بیش از نیمی از این اختلالات را نمی‌دانیم.
این یافته‌ها می‌تواند تعیین کند که چه میزان از DNA انسانی از اجداد اولیه‌ی ما به ارث رسیده‌اند. جنسیت پستانداران در طول حیات تغییر نمی‌کند اما این موضوع می‌تواند نشان‌دهنده‌ی اثر تکاملی باشد. گونه‌هایی از ماهی وجود دارد که در طول حیات خود چندین مرتبه تغییر جنسیت می‌دهند. این اثبات دیگری بر فرایند تکامل است، ماهی‌ها اجداد ما هستند!
