انتشار این مقاله


امواج مغزی آلفا با سرکوب کردن ایده‌های رایج، به ما کمک می‌کنند، خلاقانه‌تر فکر کنیم

چه فرآیندی در مغز برای ایجاد خلاقیت رخ می‌دهد؟

به گفته‌ی دانشمندان دانشگاه کویین ماری (Queen Mary) و گولداسمیت (Goldesmith) لندن، مغز انسان برای بدست آوردن خلاقیت بیشتر، باید ایده‌های رایج و واضح را سرکوب کند.

برای اینکه خلاق‌تر باشیم، باید هرچه بیشتر ایده‌های رایج و ساده را بشکنیم؛ اما ما اطلاعات کمی داریم که در حین این فرآیند، چه اتفاقی در مغز ما می‌افتد.

پژوهشی که در مجله‌ی Proceeding of the National Academy of Science منتشر شده است، به ما نشان می‌دهد که امواج مغزی، نقش حیاتی‌ای در مهار رایج فکر کردن ما دارد. و بدین ترتیب مسیر را برای فکر کردن به ایده‌های نو باز می‌کنند.

محققان دریافتند که این امواج مغزی همان نوسانات آلفا در سمت راست لوب پیشانی مغز هستند. این امواج در هنگامی که افراد به دنبال خلاقیت هستند، افکار گمراه‌کننده‌ی رایج را سرکوب می‌کنند. این تجمع فکری رایج، هم در تفکر همگرا و هم در تفکر واگرا (هنگامی که فرد باید چندین ایده‌ی خلاقانه به‌وجود آورد) دخیل هستند. میزان بالاتر امواج مغزی آلفا موجب خلق بیشتر ایده‌های دور از انتظار در افراد می‌شوند.

محققان نشان دادند که با تحریک بخش راست لوب پیشانی و افزایش فرکانس آلفا، ظرفیت مهار افکار رایج در هردونوع افکار بیشتر می‌شود. این مسئله با استفاده از یک جریان الکتریکی بر روی مغز و به کمک تکنیکی غیرتهاجمی به نام تحریک ترانس کرانیال مغز با جریان متناوب (Transcranial alternating current brain stimulating- tACS) ثابت شده‌است که باعث می‌شود عوارض جانبی و حساسیت به آن به حداقل برسد. این یافته‌ها به ما کمک می‌کنند که خلاقیت را درک کنیم و راهکارهای جدیدی برای افزایش خلاقیت به کمک tACS بیابیم.

نویسنده‌ی ارشد این مقاله، دکتر کارولین دی‌برناردی از دانشگاه کویین ماری لندن می‌گوید: «اگر ما بخواهیم نسل جدیدی از لیوان‌ها را جایگزین کنیم، ابتدا باید تجربیات قبلی خود را فراموش کنیم؛ زیرا تجربیات قبلی باعث می‌شوند که ما به لیوان به عنوان یک نگهدارنده‌ی مایع نگاه کنیم. پژوهش جدید ما بیان می‌کند که نوسانات آلفای سمت راست لوب پیشانی، کلید اصلی مکانیسم نورونی جهت غلبه بر افکار رایج است.»

او ادامه می‌دهد: «برای اینکه فرآیند خلاقیت را که زمینه ساز ایده های جدی است، بهتر متوجه شویم، باید فرآیندهای تشکیل دهنده‌ی آن را بشکنیم؛ ابتدا خلاقیت را تا جایی که امکان دارد تشریح کنیم، سپس پیش از کنارهم بازگرداند آن‌ها برای درک کلی روند، آن‌ها را آنالیز کنیم.»

تحقیقات قبلی نشان می‌دهد که بعضی افراد از دیگران خلاق‌ترند، زیرا قادرند اجتماع افکار معمول را شکسته و به ایده‌های جدید دست یابند؛ و این تحقیق نشان می‌دهد که امواج مغزی آلفا در این فرآیند دخیل هستند.

محققان لحظه به لحظه‌ فعالیت الکتریکی مغز را به کمک الکتروسفالوگرام بررسی نمودند. این دستگاه سیگنال‌های الکتریکی را از سنسورهای کوچکی که در مغز جایگذاری شده اند، دریافت می‌کند. به کمک این روش، مکانیسم نورونی مسئول خلاقیت را به تصویر کشیدند. همچنین tACS محققان را قادر کرد که نقش این موج‌ها را کاوش کنند. آزمایشاتی که آن‌ها انجام دادند بررسی می‌کند که مغز چگونه با یکسری کارهای خلاقانه مثل یافتن کلماتی که با کلماتی دیگر ارتباط دارند، مقابله می‌کند.

جویدیپ باتاچاریا (Joydeep Bhattacharya)، از دانشگاه گولداسمیت لندن و از نویسندگان این مقاله می‌گوید:

«رابرت فراست در شعر معروف خود نوشته: دو جاده در یک چوب از یکدیگر جدا شده‌اند، من جاده‌ای را که دیگران کمتر از آن عبور می‌کردند انتخاب کردم و این، همه‌ی تفاوت را ایجاد کرده است.»

«پیش گرفتن راهی که کمتر کسی به آن سفر کرده است برای خلاقیت الزامی‌ست؛ و یافته‌های ما نشان می‌دهد که چگونه مغز ما این کار را انجام می‌دهد.»

محققان امیدوارند که بفهمند چه فرآیندی در مغز رخ می‌دهد که موجب حل خلاقانه‌ی مشکلات می‌شود و اینکه آيا می‌توان دستگاه‌های محرکی اختراع کنند که بتوان به کمک آن مغز را تحت کنترل گرفته و خلاقیت آن را در مواقع نیاز تحریک کنند.

این تحقیق تحت حمایت کمیسیون اروپا، CREAM (تقویت خلاقیت از طریق نقشه‌برداری پیشرفته و تحریک مغز) انجام شده‌است.

نیلوفر طبسی


نمایش دیدگاه ها (0)
دیدگاهتان را بنویسید