اکثر ما پس از سرماخوردگی یا در فصل‌های بخصوص که خشکی هوا وجود دارد، تجربه سرفه‌های خشک را داشته‌ایم. سرفه خشک، که سرفه‌ی غیر تولیدی نیز نام دارد، برخلاف سرفه مرطوب، موکوس، خلط و مواد تحریک‌کننده‌ی ریه را از مسیر بینی جدا نمی‌کند. برای درمان آن، تعدادی روش کلینیکی وجود دارد، اما می‌توان از درمان‌های خانگی نیز کمک گرفت. در این مقاله به بررسی درمان خانگی سرفه خشک که در دسترس هستند، خواهیم پرداخت.
علت سرفه خشک
سرفه خشک ممکن است چند هفته پس از سرماخوردگی یا تب ادامه داشته باشد. همچنین ممکن است به دلیل بیماری‌های دیگری مثل آسم، آبریزش پشت بینی و رفلاکس اسید معده (GERD)، بروز کند. این نوع از سرفه می‌تواند از عوارض قرار گرفتن طولانی مدت در محیط آلوده، مانند دود سیگار نیز باشد. سرفه خشک هم در بزرگسالان و هم در کودکان ممکن است بروز کند و می‌تواند شرایط را برای فرد بسیار ناخوشایند کند.
درمان خانگی سرفه خشک
درمان خانگی سرفه خشک برای همه یکسان نیست و ممکن است مجبور باشید با امتحان کردن تعدادی از این روش‌ها، درمان موثر خود را بیابید. به علاوه، در مورد همه‌ی این روش‌ها تحقیق صورت نگرفته است و در نتیجه اثربخشی آن‌ها اثبات نشده است. برخی از این روش‌ها برای درمان سرفه خشک در کودکان و نوزادان مناسب نیستند.
۱- عسل
از عسل برای درمان سرفه خشک شبانه و سرفه خشک روزانه می‌توان استفاده نمود؛ این روش برای بزرگسالان و کودکان بالای یک سال پاسخگوست. عسل اثرات آنتی‌باکتریال دارد و می‌تواند با پوشاندن سزح گلو، باعث کاهش سوزش آن شود. در مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۷ عنوان شده است که عسل از دکسترومتورفان، که دارویی برای تسکین سرفه است، در درمان سرفه خشک در کودکان موثرتر بوده است.
می‌توانید در طول روز چندین بار، یک قاشق چایی‌خوری عسل استفاده کنید؛ همچنین می‌توانید به چای یا دیگر نوشیدنی‌های گرم اضافه کنید. به جهت جلوگیری از بوتولیسم نوزادان، هرگز به نوزادان زیر ۲ سال عسل ندهید.
۲- زردچوبه
زردچوبه حاوی کورکومین، ترکیبی ضدالتهابی، ضدویروس و ضد باکتری است. همچنین می‌تواند برای درمان بسیاری از مشکلات از جمله سرفه خشک نیز استفاده شود. کورکومین، هنگامی که با فلفل سیاه مصرف شود، بهترین جذب را به جریان خون خواهد داشت. شما می‌توانید یک قاشق چایی‌خوری زردچوبه و ۱/۸ فلفل سیاه را به یک نوشیدنی مثل آب‌پرتقال و یا چای اضافه کنید.
زردچوبه قرن‌ها در پزشکی آیورودا برای درمان مشکلات تنفسی، برونشیت و آسم استفاده شده است.
۳- زنجبیل
از دیگر روش‌های خانگی درمان سرفه خشک ، درمان سرفه خشک با زنجبیل است. زنجبیل خواص آنتی‌باکتریال و ضدالتهابی دارد. همچنین بر اساس تحقیقات صورت گرفته، ثابت شده‌است که سیستم ایمنی را تقویت کرده و در تسکین درد نقش دارد.
زنجبیل در بسیاری از چای‌ها یافت می‌شود. همچنین با استفاده از ریشه‌ی زنجبیل می‌توان چای زنجبیل درست کرد. اضافه کردن عسل به آن می‌تواند در درمان سرفه خشک اثرات بهتری داشته باشد. استفاده از کپسول‌های آماده زنجبیل و جویدن ریشه زنجبیل نیز در درمان سرفه خشک، اثرات تسکینی دارند.
۴- غرغره آب نمک
غرغره‌ی آب نمک یکی دیگر از روش‌های درمان خانگی سرفه خشک است. غرغره‌ی آب نمک می‌تواند موجب کاهش تحریکات گلو بشود. همچنین آب‌نمک باکتری‌های دهان و گلو را از بین می‌برد. یک قاشق چای‌خوری نمک را در یک لیوان بزرگ آب گرم حل کنید. سپس به دفعات غرغره کنید. استفاده از این روش به عنوان روش درمان خانگی سرفه خشک در کودکان توصیه نمی‌شود؛ زیرا امکان دارد آب نمک را بنوشند.
اگر صبح با گلوی دردناک حاصل از سرفه خشک شبانه بیدار شدید، پس از مسواک زدن، سریعاً آب‌نمک غرغره کنید تا به کاهش التهاب و نرم شدن گلوی شما کمک کند.
۵- رایحه درمانی با اکالیپتوس
آروماتراپی روشی است که از روغن‌های خاصی برای درمان خانگی سرفه خشک و تسکین علائم استفاده می‌شود. روغن اکالیپتوس به صورت ضداحتقان عمل کرده و به تسکین سرفه خشک کمک کند. اکالیپتوس می‌تواند به ترکیبات تزریقی، نوشیدنی و استنشاقی اضافه شود. همچنین می‌توانید چند قطره از آن را به مقداری آب داغ اضافه کنید و بخار آن را استنشاق کنید.
عطر اکالیپتوس می‌تواند به عنوان درمان خانگی سرفه خشک شبانه که خواب فررد را مختل کرده است، استفاده شود.
۶- شربت ضد سرفه
شربت ضد سرفه با کاهش رفلکس سرفه، به بهبود آن کمک می‌کنند. این شربت‌ها به خصوص در درمان خانگی سرفه خشک کوثر هستند. برخی از شربت‌های ضد سرفه حاوی کدئین هستند و تنها با نسخه پزشک می‌توان آن‌ها را تهیه نمود. سایر شربت‌ها را بدون نسخه نیز می‌توان خریداری کرد. این شربت‌ها حاوی دکسکترومتورفان، کمفور و منتول هستند.
۷- نعناع فلفلی
نعناع فلفلی حاوی ماده‌ای به نام منتول است که می‌تواند به بی‌حس کردن اعصاب انتهایی گلو کمک کند. این اعصاب در هنگام سرفه تحریک می‌شوند در نتیجه می‌توان با استفاده از نعناع فلفلی درد و آزار ناشی از سرفه خشک را کاهش داد. به‌علاوه نعناع فلفلی به کاهش جمع شدن خلط در انتهای گلو نیز کمک می‌کند. همچنین یا توجه به تحقیقات انجام گرفته، اثرات ضد باکتری و ضد ویروسی نیز دارد.
روش‌های مختلفی برای مصرف نعناع فلفلی وجود دارد ؛ از جمله نوشیدن چای نعناع فلفلی یا استفاده از قرص‌های مکیدنی آن. نوشیدن چای نعناع فلفلی پیش از خواب می‌تواند راه درمان سرفه خشک شبانه باشد. از روغن این گیاه نیز می‌توان در رایجه درمانی (aromatherapy) استفاده نمود.
۸- قرص سرفه بر
قرص‌های سرفه یر به صورت قرص‌های مکیدنی دارویی هستند که برای روان کردن مسیر و تسکین بافت‌های گلو تحریک شده طراحی شده‌اند. مواد مختلفی در ترکیبات این قرص‌ها وجود دارد و در نتیجه کارکردهای متفاوتی نیز دارند.
بر اساس برخی قطره‌های سرفه حاوی منتول است که به عنوان ماده بی حس کننده برای کاهش نیاز به سرفه عمل می‌کند. همچنین می‌توانید قطره‌های سرفه حاوی زنجبیل یا اکالیپتوس را نیز پیدا کنید.
۹- استفاده از دستگاه مرطوب کننده هوا
هوای خشک می‌تواند سرفه خشک را تشدید کند. دستگاه‌های مرطوب کننده می‌تواند هوا را مرطوب کرده و سرفه خشک را تسکین بخشد. دستگاه‌های مرطوب کننده به باز شدن سینوس‌ها کمک می‌کنند، بنابراین استفاده از آن‌ها در قطره‌های بینی مفید است.
اگر هوای خانه شما خشک است، استفاده از دستگاه‌های مرطوب کننده در اتاق خواب می‌تواند در درمان خانگی سرفه خشک شبانه موثر باشد.
۱۰- استفاده از دستگاه تصفیه کننده هوا
استفاده از دستگاه تصفیه هوا می‌تواند محرک‌های موجود در هوای خانه‌ی شما مثل گردو غبار و دود را از بین ببرد. همچنین آلرژن‌هایی مثل گرده و ذرات حاصل از حیوانات خانگی را نیز تصفیه می‌کند. سرفه‌های شما چه به دلیل مواد سمی اطراف شما باشد و چه به دلیل مشکلات تنفسی، تنفس در هوای پاکیزه می‌تواند به کاهش تحریک گلو کمک کند.
۱۱- ریشه‌ی مارشمالو
ریشه‌ی مارشمالو گیاهی است که در شربت سرفه و در قرص‌های مکیدنی برای درمان خانگی سرفه خشک استفاده می‌شود. مطالعه‌ای معتبر یافته‌است که ریشه مارشمالو درمانی موثر برای تسکین گلو و کاهش تحریکات گلو است. همچنین اثرات آنتی‌بیوتیکی نیز در این گیاه کشف شده است.
۱۲- چای ماسالا
این روزها چای ماسالا بسیار محبوب شده‌است. در هند، این چای برای درمان بیماری‌هایی مثل سرفه و درد گلو استفاده می‌شود. چای ماسالا حاوی مقادیر زیادی آنتی‌اکسیدان از جمله میخک و هل است. میخک می‌تواند به عنوان یک داروی خلط آور نیز استفاده شود. همچنین مصرف دارچین همراه با چای ماسالا می‌تواند اثرات ضدالتهابی داشته باشد.
۱۳- کاپسایسین
کاپسایسین ترکیبی است که در فلفل قرمز یافت می‌شود و بر اساس پژوهش‌های صورت گرفته، می‌تواند برای درمان خانگی سرفه خشک که حالت مزمن یافته است، استفاده شود. کاپسایسین می‌تواند به صورت کپسول و یا چای مصرف شود. همچنین می‌توان سس تند فلفل هندی را با آب گرم مخلوط کرده و با آن چای تهیه کرد.
فلفل هندی نوعی فلفل قرمز است. چند قطره از سس تند آن را در آب بیافزایید. دقت کنید که به میزانی که برای شما قابل تحمل است از این سس به چای خود اضافه کنید. همچنین می‌توانید فلفل قرمز کامل را خریده و در آب گرم بخیساند. توجه داشته باشید که استفاده از مواد حلوی کاپسایسین برای درمان خانگی سرفه خشک در کودکان مناسب نیست.
چه زمان به پزشک مراجعه کنیم؟
سرفه خشک ممکن است ماه‌ها ادامه داشته‌باشد و بسیار مخرب و آزاردهنده باشند. سرفه خشک معمولاً با استفاده از روش‌های درمان خانگی سرفه خشک و یا خودبه‌خود بهبود می‌یابد؛ اما اگر با علائم زیر همراه شد، به پزشک مراجعه کنید:
- مشکلات تنفسی
- خس‌خس سینه
- درد قفسه سینه
- درد پشت
- تب
- داغی
به علاوه اگر سرفه‌های شما بدتر شدند و یا بیش از ۲ ماه ادامه پیدا کردند، به پزشک مراجعه کنید.
سخن آخر
سرفه خشک دلایل متعدد داشته و می‌تواند طولانی مدت باشد. اما چندین با به کار گیری روش‌های درمان خانگی سرفه خشک می‌توان آن را تسکین داد. اگر سرفه شما به مرور زمان بدتر شد یا طی ۲ ماه از بین نرفت، مراجعه به پزشک ضروری است.
