تخمدان ها که در دو طرف لگن قرار دارند ، وظیفه تولید و رهاسازی تخمک های مورد نیاز برای لقاح را دارند. شایع ترین علت درد تخمدان ، که اغلب در قسمت تحتانی شکم ، لگن یا پایین کمر احساس می شود مربوط به تخمک گذاری و قاعدگی است. با این وجود ، مشکلات دیگر مانند اندومتریوز یا بیماری التهابی لگن یا حتی یک بیماری که دستگاه گوارش یا ادراری شما را درگیر کرده می تواند مقصر باشد.
علل شایع
درد قاعدگی
زنان ممکن است در طی یک چرخه عادت ماهانه در روزهای معینی درد یا ناراحتی را در یک یا هر دو تخمدان تجربه کنند. این درد ناخوشایند که شخص در طول یا درست قبل از قاعدگی تجربه می کند ، دیسمنوره نامیده می شود و به دلیل آزاد شدن پروستاگلاندین ها یا مواد شبه هورمون و موارد دیگر است که عضلات رحم را منقبض می‌کند.
درد میتل اشمرتز
برخی از خانم ها درد تخمدان را به جای قاعدگی در دوره تخمک گذاری ، هنگامی که تخمک از تخمدان رها می شود ،تجربه می کنند. معروف به درد میتل اشمرتز ، که ممکن است ناراحت کننده باشد اما بی ضرر است.
کیست تخمدان
کیست تخمدان یک رشد خوش خیم است که معمولاً مملو از مایع است و ممکن است باعث درد ، ناراحتی ، خونریزی ، بی نظمی قاعدگی یا شاید در برخی افراد بدون علائم باشد. کیست تخمدان شایع است و در نقاط مختلف چرخه قاعدگی می تواند ایجاد شود.
اگر تخمک در طی تخمک گذاری آزاد نشود ، کیست فولیکولار تشکیل می شود و اگر کورپوس لوتئوم که باید درست بعد از تخمک گذاری از بین برود ،باقی بماند، کیست لوتئوم ایجاد می شود.
کیست های کوچک تخمدان ممکن است به خودی خود بهبود یابد ، اما کیست های بزرگ در برخی موارد به درمان فوری نیاز دارند ، مانند یک کیست بزرگ که می‌تواند پاره شود یا بترکد و ممکن است باعث درد ناگهانی ، تیز و شدید یک طرفه در لگن شود.
اندومتریوز
آندومتریوز وضعیتی است که در آن پوشش آندومتر رحم در نواحی دیگر ارگان های تولید مثل زن مانند تخمدان ها ، لوله های فالوپ یا مثانه رشد کند. آندومتریوز اغلب باعث درد شدید ،گرفتگی اپیزودیک رحم یا تخمدان و خونریزی متناوب می شود. این درد ممکن است به خصوص در زمان قاعدگی یا در حین رابطه جنسی شدیدتر باشد. آندومتریوز همچنین به دلیل تشکیل چسبندگی (بافت اسکار) ممکن است منجر به ناباروری شود.
بارداری خارج از رحم
حاملگی خارج رحمی یک که خارج از رحم اتفاق می افتد و معمولاً در یکی از لوله های فالوپ است ممكن است باعث درد متوسط تا شديد تخمدان شود و نیازمند درمان فوری است.
عفونت های لگنی(PID)
PID نوعی عفونت است که یک یا چند اندام تولید مثل از جمله رحم ، تخمدانها ، لوله‌های فالوپ و واژن را درگیر کند. این وضعیت جدی معمولاً در اثر عفونت مقاربتی ایجاد می شود و ممکن است منجر به درد در نواحی مختلف لگن ، از جمله یک یا هر دو تخمدان شود ، که اغلب در اثر رابطه جنسی بدتر می‌شود. علاوه بر درد ، زنان مبتلا به PID ممکن است دچار تب ، لرز ، ترشحات غیر طبیعی واژن و یا خونریزی و همچنین علائم مشابه با عفونت دستگاه ادراری مانند سوزش ادرار ایجاد کند.
فیبروم رحمی
فیبروم رحمی نوعی رشد خوش خیم لایه پوشاننده رحم است که علاوه بر ناراحتی یا فشار لگن ، شخص مبتلا به فیبروم ممکن است خونریزی غیر طبیعی رحم ، کمردرد ، یبوست (اگر فیبروئید روی روده فشار وارد کند) ، مشکلات ادراری (اگر فیبروئید روی مثانه فشار می آورد) ، و ناباروری را تجربه کند.
علل نادر
سرطان تخمدان
اگرچه سرطان تخمدان می تواند باعث درد تخمدان شود ، اما رایج نیست. در حقیقت ، این بیماری معمولاً هیچ علائمی ایجاد نمی کند و در صورت بروز علائمی مانند نفخ ، احساس پر شدگی شکم بدون خوردن غذای زیاد و تکرر ادرار شایع تر هستند.
سندرم بقایای تخمدان
این حالت یک وضعیت غیرمعمول است که می تواند در صورت جراحی برای بیرون کشیدن تخمدان ها ایجاد شود و برخی از بافت ها به طور کامل برداشته نشده و باقی بمانند.
همچنین اگر اندمتریوز داشته باشید ویک ناحیه کوچک از بافت آندومتر یا تخمدان در حین جراحی دیده نشود و باقی بماند یا ناحیه کوچک باقی مانده بعد از جراحی رشد کند و بزرگتر شود ممکن است این اتفاق بیفتد.
پیچ خوردگی تخمدان
پیچ خوردگی تخمدان یک بیماری غیر معمول، اما یک اورژانس جراحی است که در آن یکی از لوله های فالوپ پیچیده می شود و به طور بالقوه باعث قطع رسیدن جریان خون به تخمدان می شود. این حالت می تواند دردهای شدید و ناگهانی ناشی از ایسکمی (عدم جریان خون) به این مناطق ایجاد کند.
درد فانتوم
نوعی از درد که پس از برداشته شدن تخمدان ها فرد همچنان در آن ناحیه درد احساس می‌کند که ظاهراً به علت تحریک مداوم عصب آن ناحیه است.
چه زمانی مراجعه به پزشک لازم است؟
در صورت بروز علائم جدید یا متفاوت در ناحیه لگن ،در زمان پریود یا بین چرخه قاعدگی، باید به پزشک مراجعه کنید.
به طور خاص ، اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید ، حتماً از مراقبت های پزشکی استفاده کنید:
- درد مداوم یا شدید
- لگن چرخه قاعدگی که طولانی تر از ۳۸ روز یا کوتاه تر از ۲۴ روز باشد
- دوره هایی که بیش از هفت روز طول می کشد
- لخته های خون در زمان قاعدگی که یک چهارم اندازه یا بزرگتر هستند
- خونریزی یا لکه بینی بین دوره ها
- خونریزی بعد از تمام شدن قاعدگی
- خونریزی در طول یا بعد از رابطه جنسی خونریزی در وسط چرخه زمانیکه یک دوره را از دست داده باشید یا تست بارداریتان مثبت بوده
- خونریزی بعد از یائسگی
- وجود خون در ادرار
- تب،لرز،تعریق شبانه،تهوع و استفراغ
تشخیص
تشخیص علت درد تخمدان ساده نیست ، زیرا ممکن است مشکلاتی در مورد سایر ارگان های تولید مثل مانند رحم یا دهانه رحم یا حتی سایر سیستم های بدن وجود داشته باشد. (تخمدان ها در یک ناحیه عمومی نزدیک بسیاری از ارگان های دیگر قرار دارند.)
اگر پزشک خود را از نظر درد تخمدان مطلع کردید اولین کاری که انجام خواهد داد تهیه سابقه پزشکی و معاینه جسمی است.
بررسی تاریخچه پزشکی و جنسی
در طول شرح حال گیری، پزشک از شما سؤالاتی در مورد درد شما خواهد پرسید ، مانند زمان شروع ، چگونگی احساس ، چه چیزی باعث بهتر و بدتر شدن احساس می شود و آیا علائم دیگری مانند خونریزی واژن ، ترشحات واژن یا تب را دارید یا خیر.
او همچنین از شما سؤال خواهد کرد که آیا تاکنون به یک بیماری ژنتیکی مانند اندومتریوز یا فیبروم رحمی مبتلا شده اید یا خیر ، آیا قبلاً تحت عمل جراحی شکم یا لگن قرار گرفته اید یا خیر.
پزشک شما ممکن است درباره سابقه جنسی شما نیز سؤال کند ، مانند چند شریک جنسی داشته‌اید یا اینکه آیا تا به حال به یک عفونت مقاربتی مبتلا شده اید یا خیر.
بررسی فیزیکی
برای درد تخمدان ، پزشک معالج شکم و کمر و پهلو را بررسی می کند. علاوه بر بازرسی و فشار دادن بر روی این مناطق برای بررسی حساسیت ، معاینه لگن را نیز انجام می دهد. در طول معاینه لگن ، نمونه هایی از مایع واژن یا از دهانه رحم شما ممکن است از طریق پاپ اسمیر گرفته شود تا از نظر عفونت یا سلول های غیر طبیعی ارزیابی شود.
بررسی ازمایشگاهی
ممکن است برای تأیید یا رد تشخیص ، آزمایش های مختلفی انجام شود که شاید مهمترین آنها تست حاملگی برای رد حاملگی خارج رحمی باشد. علاوه بر آزمایش بارداری ، آزمایش ادرار نیز ممکن است انجام شود تا از نظر خون یا عفونت بررسی شود. به همین ترتیب ، برای PID ، پزشک شما ممکن است مارکرهای التهابی خون مانند پروتئین واکنشی C (CRP) یا میزان رسوب گلبول های قرمز (ESR) یا شمارش کامل خون را برای بررسی تعداد گلبول های سفید خون بالا (علامت عفونت) درخواست کند.
تصویربرداری
از آنجا که دلایل مختلف پزشکی برای درد شما وجود دارد ، اگر پزشک دستور آزمایش تصویربرداری مانند سونوگرافی لگنی یا اسکن شکم (CT) و لگن را صادر کند ، کاملا قابل انتظار است.
لاپاروسکوپی لگن
لاپاراسكوپي لگن يك روش جراحي است كه گاهي براي تعيين علت درد لگن خانم‌ها انجام مي شود. در طی لاپاراسکوپی لگن ، پزشک شما ممکن است یک نمونه بافت (بیوپسی) بگیرد.
تشخیص افتراقی
مسائل مربوط به دستگاه گوارش مانند یبوست یا حتی شرایط جدی تر مانند آپاندیسیت یا دیورتیکولیت می تواند منجر به درد یا ناراحتی شود که می تواند با دردهای تخمدان اشتباه گرفته شود.
اگر پزشک شما به جای مشکل لگن مشکوک به دستگاه گوارش باشد (به عنوان مثال ، اگر بارداری و معاینه لگن شما طبیعی است و معاینه شکمی شما حساسیت کانونی را در اطراف معده نشان می دهد) ، او تست های مناسب را انجام می دهد. به عنوان مثال ، سی تی اسکن شکم می تواند آپاندیسیت و دیورتیکولیت را تشخیص دهد. اغلب ، یک تاریخچه بالینی و معاینه دیجیتال رکتال می تواند یبوست را تشخیص دهد.
به همین ترتیب ، عفونت ادراری (UTI) یا سنگ کلیه می تواند باعث دردی شود که مانند درد تخمدان است. این شرایط اغلب با یک آنالیز ادرار ممکن است نسبتاً سریع رد شود. و اگر هنوز هم وضعیت مشکوک باشد ، از یک اسکن سی تی برای تشخیص سنگ کلیه می توان استفاده کرد.
درمان
زمانیکه علت درد تخمدانتان معلوم شد پزشک می‌تواند در مورد روش های درمانی تصمیم بگیرد
که می‌تواند از یک تغییر ساده در سبک زندگی شروع شده و یا شامل اقدامات پیچیده‌تری مانند دارو درمانی یا جراحی باشد.
تغییر سبک زندگی
اگر درد تخمدان شما به چرخه ماهانه شما مربوط می شود ، تغییر سبک زندگی مانند خواب کافی ، ورزش ، استفاده از تکنیک های ریلکسیشن و استفاده از پد گرمکن اغلب می تواند به تسکین درد و ناراحتی شما کمک کند.
دارو درمانی
بسته به تشخیص پزشک ممکن است برایتان دارو تجویز کند. به عنوان مثال ، اگر روش‌های خانگی ساده مانند گرما و استراحت باعث برطرف شدن گرفتگی قاعدگی شما نمی شوند ، یک داروی ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID) ، که باعث کاهش سطح پروستاگلاندین در بدن شما می شود ، غالباً کمک می کند.
زنان مبتلا به اختلالات خونریزی دهنده، حساسیت به آسپیرین ، بیماری کلیوی یا کبد یا مشکلات معده نباید از این داروها استفاده کنند.
علاوه بر داروهای ضد درد، روش های کنترل تولد مانند قرص ، حلقه یا دستگاه داخل رحمی نیز می توانند گرفتگی قاعدگی را کاهش دهند.
یکی دیگر از بیماریهای زنان که نیاز به دارو دارد بیماری التهابی لگن است. در صورت تشخیص PID ، پزشک برای شما آنتی بیوتیک تجویز می کند. در موارد شدیدتر ، ممکن است شخص نیاز به بستری در بیمارستان داشته باشد و آنتی بیوتیک ها را به صورت داخل وریدی (از طریق رگ خود) دریافت کند.
جراحی
برای شرایط اضطراری مانند پیچ خوردگی تخمدان یا حاملگی خارج رحمی ، جراحی ضروری است. بعلاوه جراحی اغلب به عنوان بخشی از درمان سرطان تخمدان نیز انجام می شود.
