عفونت گوش خارجی یا گوش شناگر چیست و چگونه درمان می‌شود؟

نگاه کلی

عفونت گوش خارجی عفونت مجرای خارجی گوش (که از پرده گوش تا سطحی ترین قسمت گوش می‌باشد،) است. که معمولا به خاطر آبی که بعد شنا در این قسمت گوش باقی می‌ماند، ایجاد می‌شود. یک محیط مرطوب ایجاد می‌شود که می‌تواند به رشد باکتری‌ها کمک کند.

فروبردن انگشت، سوآب پنبه‌ای یا اشیای دیگر به داخل مجرای خارجی گوش نیز می‌تواند با آسیب به لایه نازک روی مجرای داخلی گوش، موجب عفونت گوش خارجی گردد.

گوش شناگر همچنین با نام عفونت گوش خارجی نیز شناخته می‌شود. علت عمده عفونت، حمله باکتریایی به مجرای خارجی گوش می‌باشد. معمولا شما می‌توانید عفونت گوش خارجی را با قطره گوش درمان کنید. درمان سریع می‌تواند در جلوگیری از عوارض و عفونت‌های جدی و وخیم، کمک کننده باشد.

علائم

علائم عفونت گوش خارجی در ابتدا خفیف هستند ولی اگر درمان نشوند و گسترش پیدا کنند، شرایط می‌تواند بدتر شود. پزشکان براساس پیشرفت بیماری آن را به سه گروه خفیف، متوسط و پیشرفته تقسیم‌بندی می‌کنند.

علائم و نشانه‌های گروه خفیف:

• خارش مجرای خارجی گوش
• قرمزی خفیف داخل گوش
• درد خفیفی که با کشیدن قسمت خارجی گوش ( برگچه یا حلزون گوش) و یا فشار دادن برجستگی کوچک جلوی گوش ( tragus)، بدتر می‌شود.
• خارج شدن مایع شفاف و بی‌بو

علائم گروه متوسط:

• خارش شدید
• درد شدیدتر
• قرمزی بیشتر گوش
• افزایش خروج مایع
• احساس پربودن گوش و انسداد جزئی کانال گوش به دلیل تورم و وجود مایعات و بقایای آن
• کاهش شنوایی یا خفه شدن صدا در گوش

علائم گروه پیشرفته:

• درد شدیدی که ممکن است به گردن، صورت و قسمت کناری سرتان نیز کشیده شود.
• انسداد کامل مجرای گوش
• قرمزی یا تورم قسمت خارجی گوش
• تورم گره۲های لنفاوی گردن
• تب

چه زمانی نیاز هست که به پزشک مراجعه کنیم؟

به پزشک مراجعه کنید حتی اگر علائم خفیف بیماری را داشته باشید.

سریعا با پزشک خود تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید اگر درد شدید یا تب دارید.

دلایل

گوش شناگر عفونتی است که عمدتا توسط باکتری‌ها ایجاد می‌شود و قارچ و ویروس‌ها نقش زیادی در این امر ندارند.

دفاع طبیعی گوش شما

مجرای خارجی گوش شما یک دفاع طبیعی و ذاتی دارد که آن را تمیز نگه می‌دارد و از ایجاد عفونت در آن جلوگیری می‌کند. این ویژگی‌های مجافظتی شمال موارد زیر است:

غددی که یک ماده موم مانند (سرومن) ترشح می‌کنند. این ترشحات یک لایه نازک ضدآب را بر روی پوست سطح داخلی گوش شما ایجاد می‌کند. سرومن نسبتا اسیدی نیز می‌باشد که این خاصیت آن موجب می‌شود تا رشد باکتری‌ها با مشکل مواجه شود.

سرومن همچنین گرد و خاک، سلول‌های مرده پوستی و سایر بقایای به‌جا مانده را جمع می‌کند و بدین ترتیب کمک می‌کند تا این مواد اضافی از گوش به بیرون رانده شوند. به شکل موم گوشی که شما در قسمت بیرونی کانال گوش مشاهده می‌کنید، بیرون رانده می‌شوند.

غضروفی که بخش‌هایی از کانال گوش را می‌پوشاند. اینف از ورود مواد و اشیای خارجی به گوش جلوگیری می‌کند.

چگونه عفونت ایجاد می‌شود؟

اگر شما مبتلا به گوش شناگر باشید، دفاع طبیعی گوش شما پایمال شده است. شرایطی که دفاع طبیعی گوش شما را تضعیف می‌کند و و سبب رشد بهتر و بیشتر باکتری‌ها می‌شود، موارد زیر می‌باشد:

• رطوبت زیاد گوش: تعریق زیاد، ماندن در آب‌وهوای مرطوب به مدت زیاد، و یا آبی که بعد از شنا در داخل گوش باقی‌ می‌ماند، همگی می‌توانند یک محیط مطلوب برای رشد باکتری‌ها فراهم کنند.
• وجود خراش یا سایش در مجرای گوش: تمیز کردن مجرای گوش با یک سوآب پنبه‌ای یا گیره مو، خراشیدن گوش با انگشت یا سمعک باعث ایجاد شمافاتی در پوست می‌شود که محیطی برای رشد باکتری‌ها فراهم می‌کند.
• واکنش‌های حساسیتی: محصولات پوستی و جواهرات می‌توانند باعث ایجاد حساسیت پوستی شوند که شرایط را برای ایجاد عفونت گوش و درنتیجه گوش شناگر فراهم می‌کند

ریسک فاکتورها:

فاکتورهایی که سبب افزایش ریسک ابتلا به گوش شناگر می‌شوند شامل موارد زیر است:

• شناکردن
• ورود آب با تجمع باکتری زیاد به داخل گوش
• آسیب به گوش حین تمیز کردن مجرای گوش با سوآب پنبه‌ای یا اشیای دیگر
• استفاده از اشیای خاص مانند سمعک…
• حساسیت پوستی به دلیل استفاده از جواهرات و رنگ مو و اسپری مو

عوارض

اگر عفونت گوش خارجی درمان شود، معمولا مشکل خاصی پیش نمی‌آید ولی به هرحال می‌تواند یک سری عوارض داشته باشد.

• کم شنوایی موقت: شنوایی شما ممکن است حالت خفه شده داشته باشد، که معمولا پس از پاک کردن عفونت از بین می‌رود.
• عفونت طولانی مدت( عفونت مزمن مجرای خارجی گوش): عفونت گوش خارجی معمولاً در صورتی که علائم و نشانه ها بیش از سه ماه باقی بماند مزمن خوانده می‌شود. در صورت وجود شرایطی که درمان را دشوار می کند ، عفونت های مزمن شایع تر می‌شوند. مانند یک باکتری نادر از باکتری ها ، یک واکنش آلرژیک پوستی ، واکنش آلرژیک به آنتی بیوتیکی ، یک بیماری پوستی مانند درماتیت یا پسوریازیس یا ترکیبی از یک باکتری و یک عفونت قارچی.
• عفونت بافت عمقی (سلولیت): به‌ندرت ممکن است عفونت گوش خارجی بتواند در لایه های عمیق و بافت‌های همبند پوست پخش شود.
• آسیب استخوان و غضروف (استئوئیللیت اولیه قاعده جمجمه): این عارضه نادر عفونت گوش خارجی است که با انتشار عفونت به غضروف گوش خارجی و استخوان‌های قسمت تحتانی جمجمه بروز می‌کند و باعث افزایش درد شدید می‌شود. افراد مسن ، افراد دیابتی یا افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف در معرض خطر این عارضه هستند.
• عفونت گسترده تر: اگرعفونت گوش خارجی به استخوان پایه جمجمه پیشرفت کند، این عفونت می‎تواند قسمت‌های دیگر بدن مانند مغز یا اعصاب اطراف را نیز درگیر کند و تحت تأثیر قرار دهد. این عارضه نادر می‌تواند تهدید کننده حیات باشد.

جلوگیری

برای جلوگیری از ابتلا به گوش شناگر این نکات را دنبال کنید:

گوش های خود را خشک نگه دارید. بعد از شنا یا استحمام گوش خود را کاملاً خشک کنید. فقط گوش خارجی خود را خشک کنید ، آن را به آرامی و با یک حوله نرم یا پارچه تمیز کنید.

برای کمک به تخلیه آب از کانال گوش ، سر خود را به آن سمت خم کنید. اگر خشک کن را در پایین ترین حالت قرار دهید و حداقل به فاصله یک پا (حدود ۰.۳ متر) از گوش بگیرید، می توانید گوش های خود را با خشک کن خشک کنید.

درمان پیشگیرانه در منزل: اگر اطمینان دارید که گوش شما سوراخ یا زخمی ندارد، شما می‌توانید از یک محلول دست‌ساز برای جلوگیری از ابتلا به گوش شناگر استفاده کنید. این محلول از ترکیب سرکه سفید و الکل با نسبت یک به یک ساخته می‌شود، و شما باید آن را هربار قبل و بعد از شنا استفاده کنید. که این محلول به خشک شدن سریع‌تر گوش کمک می‌کند و از رشد باکتری و قارچ که عامل ایجاد گوش شناگر هستند،نیز جلوگیری می‌کند.

یک قاشق چایخوری (حدود ۵ میلی لیتر) محلول را در هر گوش بریزید و بگذارید دوباره بیرون بیاید. راه حل های بدون نسخه مشابه ممکن است در داروخانه موجود باشد..

عاقلانه شنا کنید. مراقب علائم هشدار دهنده شناگران به تعداد زیاد باکتری ها باشید و در آن روزها شنا نکنید.

از فروبردن اشیاء خارجی به گوش خودداری کنید. هرگز سعی نکنید با وسایلی مانند یک سواب پنبه ، گیره کاغذ یا گیره مو گوش خود را بخراشید یا موم داخل مجرای آن را خارج کنید. با استفاده از این موارد می توانید مواد را عمیق تر درون کانال گوش خود فرو ببرید، با این کار پوست نازک داخل گوش خود را تحریک می‌کنید یا به آن آسیب می‌زنید.

گوش‌های خود را در برابر تحریک کننده‌ها محافظت کنید. در هنگام استفاده از محصولاتی مانند اسپری مو و رنگ مو، محافظ توپی شکل نخی را در گوش خود قرار دهید.

پس از ابتلا به عفونت گوش خارجی یا جراحی، باید احتیاط به خرج دهید. اگر اخیراً دچار عفونت گوش شده‌اید یا جراحی گوش انجام داده‌اید، قبل از شنا با پزشک خود مشورت کنید.

تشخیص

پزشکان معمولاً هنگام مراجعه بیمار به مطب می توانند عفونت گوش خارجی را تشخیص دهند. اگر عفونت شما پیشرفته است یا ادامه دارد، ممکن است نیاز به ارزیابی بیشتر داشته باشید.

تست‌های اولیه

پزشک به احتمال زیاد عفونت گوش خارجی را براساس علائمی که گزارش می کنید، سوالاتی که از او می پرسید و معاینه‌ای که در مطب انجام می‌دهد، تشخیص می دهد. در اولین مراجعه، شما احتمالاً به آزمایشگاه نیاز نخواهید داشت. ارزیابی اولیه پزشک شما معمولاً شامل موارد زیر است:

• کانال گوش شما را با یک دستگاه نوری(اتوسکوپ) بررسی می‌کند. ممکن است کانال گوش شما قرمز ، متورم و پوسته پوسته دیده شود. ممکن است در کانال گوش فلس پوستی یا سایر بقایای سلولی و چرکی… وجود داشته باشد.

• با نگاه کردن به گوش شما(غشای تمپان) مطمئن می‌شود که پاره نشده یا آسیب ندیده است. اگر محدوده دید مجرای گوش شما مسدود شده باشد، پزشک کانال گوش شما را با یک دستگاه مکش کوچک یا ابزاری حلقه‌ای شکل یا قاشقک کوچک  پاک می کند.

تست‌های تکمیلی:

بسته به ارزیابی اولیه، شدت علائم یا میزان وخامت و پیشرفت عفونت گوش خارجی، پزشک ممکن است تست‌های تکمیلی را توصیه کند، از جمله ارسال نمونه ای از مایعات از گوش شما برای آزمایش باکتری‌ها و قارچ‌ها.

به علاوه:

اگر پرده گوش شما آسیب دیده یا پاره شده باشد، پزشک به احتمال زیاد شما را به یک متخصص گوش ، حلق بینی(ENT) ارجاع می دهد. متخصص، وضعیت گوش میانی شما را بررسی می کند تا مشخص شود که این محل اصلی عفونت است یا خیر. این معاینه بسیار مهم است زیرا برخی از درمان‌های در نظر گرفته شده برای عفونت در مجرای گوش خارجی برای درمان گوش میانی مناسب نیستند.

اگر عفونت گوش خارجی شما به درمان پاسخ ندهد، ممکن است پزشک معالج بعداً نمونه‌ای از ترشحات یا بقایای آن را از گوش شما بگیرد و به آزمایشگاه بفرستد تا میکروارگانیسم ناشی از عفونت شما را شناسایی کند.

درمان

هدف از درمان این است که عفونت را از بین ببرید و اجازه دهید کانال گوش شما بهبود یابد.

پاکسازی

تمیز کردن مجرای خارجی گوش شما برای کمک به جریان گوش در همه مناطق آلوده ضروری است. پزشک شما برای تمیز کردن ترشحات، برآمدگی موی گوش ، فلس پوستی و سایر مواد باقی مانده از دستگاه مکش استفاده می‌کند.

دارودرمانی برای عفونت

در بیشتر موارد برای درمان عفونت گوش خارجی، پزشک شما بسته به نوع و جدی بودن عفونت شما محلول‌هایی را که دارای ترکیبی از مواد زیر هستند ، تجویز می‌کند:

• محلول اسیدی برای کمک به بازگشت به شرایط گوش نرمال که محیط ضد باکتریایی است.

• استروئیدها برای کاهش التهاب

• آنتی بیوتیک برای مقابله با باکتری‌ها

• داروهای ضدقارچ برای مقابله با عفونت‎هایی که به وسیله قارچ ایجاد شده‌اند.

در مورد بهترین روش در استفاده از قطره گوش از پزشک خود سوال کنید. برخی ایده‌هایی که ممکن است در استفاده از قطره گوش به شما کمک کند شامل موارد زیر است:

• با نگه داشتن بطری قطره گوش، برای چند دقیقه در دست خود، ناراحتی‌ای که ممکن است در اثر استفاده از قطره های خنک ایجاد گردد را کاهش دهید تا دمای قطره‌ها به دمای بدن نزدیک شود.

• برای کمک به جریان یافتن قطره گوش در داخل مجرای گوش، بهتر است تا به سمت مخالف گوشی که قطره ریخته‌اید، دراز بکشید تا قطره گوش کاملا در مجرای گوش شما جریان یابد.

• اگر ممکن بود از یک فرد کمک بخواهید تا او قطره را به داخل گوش شما بریزد.

• برای ریختن قطرات در گوش کودک یا بزرگسال ، گوش را به سمت بالا و عقب بکشید.

اگر کانال گوش شما به طور کامل به دلیل تورم، التهاب یا ترشح بیش از حد مسدود شده باشد، پزشک شما ممکن است یک فتیله ساخته شده از پنبه یا گاز را برای تقویت زهکشی دارو به کانال گوش شما استفاده کند.