شکستگی جمجمه آسیبی است که در وهله اول شاید برای انسان خوفناک باشد؛ زیرا احتمال آسیب مغزی و عوارض بعدی آن بار روانی و فیزیکی زیادی را در پی دارد. اما آسیب جمجمه چیست و چه عوارضی دارد؟ آیا تمامی آسیبهای ناشی از ضربه به سر باعث آسیبهای جدی میشوند؟ در این مقاله به بررسی بیشتر سوالات مطرح شده و علائم و درمان شکستگی جمجمه خواهیم پرداخت.
شکستگی جمجمه چیست
به هرگونه شکستگی در استخوان کاسه سر یا جمجمه، شکستگی جمجمه میگویند. شکستگی جمجمه انواع مختلفی دارد، اما یک دلیل اصلی دارد: وارد شدن ضربه یا ضرباتی به سر که به اندازه کافی برای شکستن استخوان قوی باشند. آسیب به مغز نیز میتواند با شکستگی همراه باشد. شکستگی همیشه به راحتی مشاهده نمیشود. با این حال، علائمی که میتواند شکستگی را نشان دهد شامل موارد زیر است:
درمان بستگی به شدت شکستگی دارد. در شکستگیهای خفیف، ممکن است تنها درمان لازم مصرف مسکنها باشند، در حالی که برای درمان جراحات جدیتر، جراحی مغز و اعصاب لازم است.
انواع شکستگی جمجمه چیست
انواع شکستگی جمجمه بر اساس نیروی ضربه وارد شده، محل ضربه به جمجمه و شکل شیء ایجادکننده ضربه به سر طبقه بندی میشود. یک جسم نافذ بیشتر از جسمی با سطح سخت و صاف مانند سطح زمین به جمجمه نفوذ میکند. انواع شکستگی جمجمه میزان آسیب متفاوتی را باعث میشوند.
شکستگی بسته جمجمه
در یک شکستگی بسته، که به آن یک شکستگی ساده نیز گفته میشود، پوستی که ناحیه شکستگی را پوشانده است، پاره نشده است.
شکستگی باز
که به عنوان یک شکستگی مرکب نیز شناخته میشود، با مشخصات پاره شدن پوست و معلوم شدن استخوان تعریف میشود.
شکستگی فرورفته جمجمه
این نوع شکستگی باعث میشود جمجمه به داخل حفره مغز فرو رفته یا گسترش یابد.
شکستگی قاعده جمجمه
شکستگی قاعده در کف جمجمه رخ میدهد؛ مانند نواحی اطراف چشم، گوش، بینی یا در بالای گردن در نزدیکی ستون فقرات.
انواع دیگر شکستگی جمجمه
علاوه بر انواع فوق، بروز شکستگیهای زیر نیز محتمل است:
- شکستگی خطی جمجمه (به صورت یک خط مستقیم ظاهر میشود)
- شکستگی خرد شده (استخوان به سه یا چند بخش تقسیم میشود)
علت شکستگی جمجمه چیست
شکستگی جمجمه هنگامی رخ می دهد که نیروی وارد شده به اندازه کافی قوی باشد که بتواند استخوان را بشکند. هر نوع ضربه وارد شده به سر میتواند باعث شکستگی جمجمه شود؛ از جمله ضرب و شتم با جسم خارجی، افتادن و ضربه سر به زمین، زخمی شدن سر در تصادف رانندگی یا هر نوع آسیب دیگر. در صورت بروز علائم آسیب دیدگی و ضربه به سر، مراجعه به پزشک ضروریست.
علائم شکستگی جمجمه چیست
در بعضی موارد، مانند شکستگی باز یا فرورفته، مشاهده شکستگی جمجمه آسان است؛ با این حال، گاهی اوقات شکستگی آشکار نیست. علائم شکستگی جمجمه در موارد حاد شامل موارد زیر است:
- خونریزی از زخم ناشی از تروما، در نزدیکی محل تروما یا اطراف چشم، گوش و بینی
- کبودی در اطراف محل تروما در زیر چشم در وضعیتی معروف به نشانه چشم راکون یا پشت گوش معروف به نشانه نبرد (بتل ساین)
- درد شدید در محل تروما
- تورم در محل تروما
- قرمزی یا گرمی در محل تروما
علائم با شدت کمتر، یا مواردی که لزوماً مربوط به شکستگی جمجمه نیست، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سردرد
- حالت تهوع
- استفراغ
- تاری دید
- بی قراری
- تحریک پذیری
- از دست دادن تعادل
- گرفتگی گردن
- عدم واکنش مردمک به نور
- گیجی
- خواب آلودگی بیش از حد
- غش یا سنکوپ
راه تشخیص شکستگی جمجمه چیست
پزشک ممکن است با انجام معاینه فیزیکی سر بتواند شکستگی را تشخیص دهد. با این حال، تشخیص میزان و ماهیت آسیب بسیار ضروریست. این امر به ابزارهای تشخیصی خاصتری نیاز دارد.
پزشکان میتوانند از تستهای تصویربرداری مختلفی استفاده کنند تا تصویری واضحتر از نوع شکستگی و اندازه گسترش آن کسب کنند. سی تی اسکن، ام آر آی و تصویر برداری با اشعه ایکس روشهای معمولی برای تصویربرداری از بدن هستند و میتوانند به پزشک در تشخیص شکستگی جمجمه کمک کنند.
اشعه ایکس تصویری از استخوان را در اختیار پزشک قرار میدهد. MRI تصویری از استخوان و بافت نرم را نشان میدهد و به پزشک اجازه میدهد هم شکستگی جمجمه و هم آسیب مغز را مشاهده کند. رایجترین ابزار مورد استفاده، CT اسکن است. این تست معمولاً واضحترین تصویر مربوط شکستگی و هرگونه آسیب به مغز را ارائه میدهد و با ایجاد تصاویر ۳ بعدی، تشخیص شکستگی جمجمه را آسانتر میکند.
راه درمان شکستگی جمجمه چیست
شکستگی جمجمه مانند سایر شکستگیهای استخوانی قابل کنترل و پیشگیری نیست. درمان شکستگی جمجمه نیز به عوامل مختلفی بستگی دارد. پزشک سن، سلامتی و تاریخچه پزشکی و همچنین نوع شکستگی، شدت آن و هرگونه آسیب دیدگی مغزی را در نظر خواهد گرفت.
ایا شکستگی جمجمه باعث مرگ میشود ؟ خیر. بیشتر شکستگیهای جمجمه خیلی دردناک نیستند و در اکثر این موارد جمجمه خود را ترمیم میکند. در بعضی موارد، مانند شکستگی قاعده جمجمه دارو برای کنترل درد ممکن است تنها درمان مورد نیاز فرد باشد. اگرچه ممکن است گاهی اوقات نارکوتیکها برای تسکین درد ضروری باشند، اما بیشتر افرادی که از عوارض شکستگی جمجمه رنج میبرند، تنها به داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن (تایلنول) برای یک دوره کوتاه نیاز دارند.
با این حال، اگر شکستگی منجر به نشت بیش از حد مایع مغزی نخاعی (مایعی که مغز و نخاع را احاطه کرده و نقش ضربه گیری دارد) شود، ممکن است به جراحی شکستگی جمجمه نیاز باشد. جراحی اغلب برای درمان موارد شدید شکستگی فرورفته جمجمه لازم است؛ زیرا این نوع شکستگی ترمیم خود به خودی سختتری دارد.
شکستگی فرورفته جمجمه نه تنها به علت مشکلات زیبایی، بلکه به علت قابلیت ایجاد آسیب بیشتر به مغز، در صورت عدم نرمیم صحیح، مورد حادتری محسوب میشود. اگر فرورفتگی به مغز فشار بیاورد یا باعث نشت مایعات مغزی شود نیز، جراحی شکستگی جمجمه ضروری دارد.
چشم انداز شکستگی جمجمه چیست
به طور کلی، بیشتر شکستگیهای جمجمه به خودی خود بهبود مییابند و تا زمانی که صدماتی در ساختارهای دیگر مانند مغز وجود نداشته باشد، نیازی به جراحی ندارند. بهبودی به مرور زمان، معمولاً طی بیش از شش هفته حاصل میشود. با این حال، در شرایط خاص همانطور که در بالاتر نیز توضیح داده شد، به علت ویژگیهای مربوط به خود شکستگی یا آسیبهای مرتبط با آن، ممکن است انجام جراحی لازم و ضروری باشد تا از بهبود کامل آسیب وارده اطمینان حاصل شود.
پیشگیری از شکستگی جمجمه
غالباً شکستگی جمجمه قابل پیشگیری است. پوشیدن کلاه محافظ هنگام دوچرخه سواری یا در ورزشهای دیگری که در آنها احتمال آسیب دیدگی سر وجود دارد، مانند فوتبال و صخره نوردی، میتواند از شکستگی جمجمه جلوگیری کند.