از عوارض کمبود ویتامین b12 می توان به اختلال در فکر کردن ، احساسات و راه رفتن اشاره کرد. کمبود ویتامین B12 در کودکان و بزرگسالان یک بیماری نسبتاً شایع است .
چگونه کمبود ویتامین b12 را جبران کنیم ؟ روش درمان به طور کلی مستلزم مصرف یک قرص ویتامین b12 یا دریافت آمپول ویتامین است. اگر دچار نوعی بیماری هستید که شما را به ابتلا به کمبود ویتامین B12 تهدید می‌کند، افزایش اطلاعات پزشکی مهم محسوب می شود
علائم کمبود ویتامین ب ۱۲ در بدن
باتوجه به نقش پیچیده و گسترده ای که ویتامین B12 در بدن دارد، علائم بالقوه زیادی وجود دارد. بسیاری از علائم جز چهار دسته اصلی از عوارض کمبود ویتامین b12 محسوب می‌شود:
| عوارض کمبود ویتامین b12 | علائم |
| آنمی( تعداد کم گلبول های قرمز) | خستگی، سرگیجه، رنگ پریدگی، ضربان تند قلب |
| نوروپاتی (تخریب عصب) | مور مور شدن، بی حسی، ضعف، مشکلات حفظ تعادل |
| میلوپاتی (آسیب نخاع) | مشکلات لامسه ای، بی حسی، مور مور شدن |
| دمانس | کاهش هوشیاری، تغییرات رفتاری |
آنمی
ویتامین B12 در تولید گلبولهای قرمز (RBCs) نقش دارد که به طور معمول اکسیژن را در بدن منتقل می کنند. از آنجا که اکسیژن یک بخش حیاتی در تولید انرژی بدن است، زمانیکه گلبولهای قرمز کم هستند (بعلت کمبود ویتامین B12)، کم خونی ایجاد می شود.
نوروپاتی
ویتامین B12 یک بخش حیاتی از سیستم عصبی سالم است و در صورت عدم وجود یا کمبود، باعث تخریب تدریجی نورون ها در مغز ، نخاع و اعصاب محیطی می شود.
ضعف و عدم تعادل در اثر نوروپاتی ( اختلال در عملکرد اعصاب)همراه با کم خونی می تواند تشدید شود.
میلوپاتی ( آسیب نخاع)
میلوپاتی ، نوعی اختلال در عملکرد نخاع است که در صورت آسیب نورونها در ستون خلفی نخاع ایجاد می شود. این امر باعث تضعیف عضلات در لامسه ، لرزش و گرفتگی عضله می شود. برخی از علائم شبه نوروپاتی نیز شایع هست.
دمانس
از عوارض کمبود ویتامین b12 می توان دمانس و در نتیجه از بین رفتن حافظه و کاهش هوشیاری، تغییرات رفتاری و مشکلات مربوط به مراقبت از خود را نام برد. با کمبود شدید و مزمن ویتامین B12، حتی ممکن است مشکلاتی مثل روان پریشی نیز ایجاد شود.
سایر علائم کمبود ویتامین ب۱۲
سایر عوارض کمبود ویتامین b12 شامل موارد زیر است:
- کاهش تعداد گلبولهای سفید خون، که خطر ابتلا به عفونت را افزایش می دهد
- کاهش تعداد پلاکت ها ، که خطر خونریزی را افزایش می دهد
- سردرد
- کاهش وزن
- تغییرات حالات روحی، به خصوص افسردگی
- تغییرات خلق و خوی
- مشکل در راه رفتن
- از بین رفتن یا کاهش حس بویایی
- ورم زبان
علائم کمبود ویتامین B12 معمولا هفته ها یا ماه ها طول می کشد و به طور معمول بدون اقدام به درمان، بهبود نمی یابد.
دلایل کمبود ویتامین ب۱۲
دو علت اصلی کمبود ویتامین ب۱۲مصرف ناکافی و اختلال در جذب روده است.
مصرف ناکافی ویتامین ب۱۲
ویتامین B12 در پروتئین های حیوانی مانند ماهی ، گوشت و شیر و همچنین برخی غلات غنی شده وجود دارد.
گیاهخواری به مدت طولانی یا گیاهخوارانی که از مکمل های غذایی استفاده نمی کنند ممکن است به دلیل مصرف ناکافی ویتامین در بدن دچار کمبود B12 شوند. افراد الکلی و افراد مسن نیز در معرض خطر کمبود ویتامین B12 هستند.
اختلال در جذب
از آنجا که جذب ویتامین B12 در روده به پروتئینی به نام فاکتور داخلی وابسته است، اختلال در جذب روده نیز ممکن است منجر به این کمبود ویتامین شود.
دلایل اختلال در جذب روده ویتامین B12 شامل موارد زیر است:
- کم خونی مزمن، نوعی اختلال خود ایمنی است که در آن آنتی بادی ها به سلولهایی که فاکتور داخلی را آزاد می کنند حمله می کنند
- اختلالات التهابی دستگاه گوارش (GI) مانند بیماری کرون و سلیاک
- مصرف طولانی مدت برخی از داروهای خاص مانند متفورمین و مهار کننده های پمپ پروتون (PPI)
- جراحی بای پس معده ، در آن قسمت هایی از معده و یا روده کوچک برداشته می شود.
- جراحی برداشتن بخشی از دستگاه گوارش ، که یک درمان برای مشکلات حاد مانند انسداد روده یا سرطان است.
تشخیص کمبود ویتامین ب۱۲
ممکن است تشخیص ویتامین B12 ساده به نظر برسد ، اما همیشه هم کار ساده ای نیست. زیرا بسیاری از عوارض کمبود ویتامین b12 با سایر علائم همپوشانی دارد.
پزشک معالج ممکن است برای توجیه علائم، تشخیص های دیگری علاوه بر کمبود ویتامین B12 را نیز در نظر بگیرد.
سابقه و معاینه جسمی
علاوه بر سوابق بیماری، که ممکن است علائمی مانند خستگی غیر قابل توجیه یا خستگی و مور مور شدن داشته باشد، معاینه جسمی نیز ممکن است علائم کمبود ویتامین b12 را نشان دهد.
به عنوان مثال، ضربان قلب نامرتب یا انگشتان کم رنگ ممکن است نشانه کم خونی باشد. از بین رفتن حس پاها و کاهش رفلکس ها می تواند نشانه ای از نوروپاتی باشد. در نتیجه، سردرگمی یا مشکل در برقراری ارتباط، علائم رایج دمانس و افسردگی است.
تست های آزمایشگاهی
تست های آزمایشگاهی ، بخصوص شمارش سلول های خونی (CBC) و بررسی سطح ویتامین B12 ، می تواند باعث تشخیص کمبود ویتامین B12 شود.
علاوه بر این، اغلب با کمبود ویتامین B12، نوع خاصی از کم خونی به نام آنمی ماکروسیتیک (با کم خونی وخیم اشتباه گرفته نشود) به وجود می آید که با یک لام خون قابل شناسایی است. در این حالت، گلبول های قرمز بزرگ هستند و ممکن است شکل و اندازه های متنوعی داشته باشند.
تست های تصویربرداری و تخصصی
در حالی که بررسی تست های تصویربرداری خاص و مطالعه مسیرهای عصبی (NCV) می تواند در ارزیابی اثرات کمبود ویتامین B12 مفید باشد،اما الگو خاصی از نتایج منطبق بر این کمبود را ، نشان نمی دهد. در نتیجه، در این صورت ، نتایج باید همراه سایر ارزیابی ها بررسی شود.
درمان کمبود ویتامین ب۱۲
کمبود ویتامین B12 با مصرف خوراکی یا تزریق عضلانی (IM) ویتامین قابل درمان است.
اگر علت اصلی کمبود ویتامین B12 ، مشکل در جذب است، احتمالا به تزریق نیاز داشته باشید تا مستقیماً جذب بدن شما شود.
در صورت امکان، علت اصلی کمبود ویتامین B12 باید بررسی شود؛ به خصوص اگر عمل جراحی خاصی را پشت سر گذاشته اید یا نمی دانید چرا دچار کمبود این ویتامین شده اید.
بسته به علت کمبود ویتامین B12، این احتمال وجود دارد که به مصرف مکمل های مادام العمر با ویتامین B12 حتی پس از بهبود علائم نیاز داشته باشید
بهبودی کمبود ویتامین B12 نیازمند زمان است و ممکن است در طی چند ماه اول، هیچ گونه علائم پیشرفت در درمان مشاهده نشود. درمان ممکن است تدریجی باشد و ۶ تا ۱۲ ماه نیز ادامه یابد.
توانبخشی، راه جبرانی برای عوارض کمبود ویتامین b12
ممکن است همچنان بعد از مدتی، علائم کمبود ویتامین B12، مانند بی حسی، مور مور شدن و ضعف را تجربه کنید. این اثرات می تواند روال عادی زندگی را مختل کند. با کمک فیزیوتراپی یا کاردرمانی می توانید با وجود مشکلات دراز مدت، توانایی های خود را بازیابی کنید.
علاوه بر این موارد، با تنظیم سطح ویتامین B12 می توان مشکلات حافظه را بهبود ببخشید، اما ممکن است برخی از علائم و نقص ها همچنان برای مدت طولانی در مهارت های شناختی (تفکر) باقی بماند. توانبخشی و درمان شناختی یک فرآیند چالش برانگیز است، اما می تواند به شما در به حداکثر رساندن و بهبود مهارت های تفکر و حل مسئله کمک کند.
کلام آخر
تشخیص کمبود ویتامین B12 می تواند دشوار و پیچیده باشد زیرا اثرات و علائم آن بسیار متفاوت و گسترده است. ممکن است اثرات کمبود ویتامین، ناگهانی بروز نکند. اما احتمال دارد که به صورت دوره هایی از کاهش تدریجی یا متناوب میزان ویتامین B12 که باعث بروزعلائم خفیف یا متناوب می شود، تجربه کنید.
اگر دچار بیماری التهابی گوارشی هستید یا معده شما برداشته شده است، در صورت نیاز بهتراست که از یک روش پیشگیری مانند تزریق منظم ویتامین B12 برای جلوگیری از کمبود این ویتامین استفاده کنید.
