نارسایی مزمن وریدی در اندام‌های تحتانی، می‌تواند منجر به درد، احساس سنگینی در پاها، گرفتگی پا و سایر عوارض شود. در کنار درمان‌های رایجی که برای این عارضه وجود دارد، می‌توان از مکمل‌های گیاهی مختلفی استفاده کرد. در این مقاله بررسی خواهیم کرد گیاه کوله خاس چیست و چه نقشی در درمان نارسایی مزمن وریدی دارد؟
کوله خاس چیست ؟
گیاه کوله خاس با نام علمی Ruscus aculeatus، یک گیاه چوبی شده است که در جنگل‌های سراسر اروپا می‌روید.
بخش مورد استفاده‌ی دارویی گیاه، ریزوم و ریشه‌های گیاه است.
ترکیبات اصلی این گیاه عبارت اند از:
- ساپونین‌های استروئیدی
- روسکوژنین
- نوروسکوژنین
- فلاونوئیدها
- مشتقات بنزوفورانوئید
- اسانس
مکانیزم کوله خاس چیست ؟
محققان معتقدند روسکوژنین و نوروسکوژنین که ساپونین‌های استروئیدی هستند، ترکیبات فعال فارماکولوژیکی گیاه کوله خاس را تشکیل می‌دهند.
اجزای موجود در این گیاه دارویی (به ویژه روسکوژنین) باعث انقباض وریدچه‌ها می‌شود؛ بدون آن که تاثیر قابل توجهی روی شریانچه‌ها داشته باشد.
ساپونین‌ها در صورت مصرف خوراکی، به خوبی جذب می‌شوند و اثرات عروقی خود را اعمال می‌کنند؛ به نظر می‌رسد این اثرات عروقی، به دلیل فعال کردن گیرنده‌های آدرنرژیک آلفا۱ و کانال‌های کلسیمی بر روی سلول‌های عضلات صاف دیواره عروق باشد.
هم‌چنین عصاره کوله خاس بر خلاف شاه بلوط هندی، دارای اثرات ضد الاستاز است؛ به این معنا که باعث مهار آنزیم‌های تجزیه کننده‌ی الاستیک در دیواره وریدها می‌شود.
بیشتر بخوانیم: نقش شاه بلوط هندی در درمان نارسایی مزمن وریدی چیست؟
کاربردهای بالینی کوله خاس چیست ؟
کوله خاس توسط کمیسیون E آلمان، برای درمان هموروئید و بیماری‌های وریدی مورد تایید قرار گرفته است.
کوله خاس به عنوان درمانی مکمل برای ناراحتی‌های ناشی از نارسایی مزمن وریدی به کار می‌رود؛ این علائم عبارت اند از:
- درد
- سنگینی در پاها
- گرفتگی پاها
- خارش
- تورم
هم‌چنین کوله خاس به عنوان درمانی برای عوارض هموروئید، از جمله سوزش و خارش به کار می‌رود.
آزمایش‌های مقدماتی نشان داده‌اند که بیماران مبتلا به نارسایی مزمن وریدی که از عصاره‌ی خوراکی کوله خاس استفاده می‌کردند، در مقایسه با بیمارانی که پلاسبو (دارونما) دریافت می‌کردند، شاهد بهبود بازگشت وریدی بودند.
عوارض جانبی کوله خاس چیست ؟
انتظار می‌رود در صورت مصرف دوز مناسب، هیچ گونه عوارض جانبی از کوله خاس بروز نیابد. این گیاه دارویی به ندرت ممکن است باعث حالت تهوع و التهاب دستگاه گوارش شود.
دوز و نحوه مصرف کوله خاس چیست ؟
کپسول‌ها یا قرص‌هایی حاوی ۳۰۰ میلی‌گرم عصاره‌ی خشک شده در دسترس هستند که معمولا به تعداد ۲-۱ عدد در روز مصرف می‌شوند.
این کپسول‌ها ممکن است حاوی عصاره کوله خاس به میزان ۷۵ میلی‌گرم همراه با روغن رزماری به میزان ۲ میلی‌گرم باشند.
در نارسایی وریدی پا، می‌توان از ۶-۴ گرم کرم حاوی ۹۶-۶۴ میلی‌گرم عصاره کوله خاس استفاده کرد.
هم‌چنین اشکال خوراکی روسکوژنین در ترکیب با سایر تقویت کننده‌های وریدی مثل یونجه زرد، انگور فرنگی سیاه و ترکیب هسپریدین وجود دارد.
