پنوموتوراکس چیست؟
پنوموتوراکس یک اصطلاح پزشکی برای پارگی ریه می باشد. پارگی ریه زمانی رخ می دهد که هوا در اطراف ریه جمع شود. در اثر آسیب دیدگی قفسه ی سینه و پارگی ریه، هوا می تواند وارد فضای پلورال شده و فشاری که منجر به تضعیف عملکرد ریه می شود، ایجاد کند.
دلایل آسیب دیدگی یا پارگی ریه می تواند مربوط به بیماری های ریوی، آسیب دیدگی ناشی از تصادف یا ورزش، تنفس به کمک دستگاه ونتیلاتور یا حتی تغییرات فشار به هنگام کوهنوردی یا غواصی باشد. بعضی اوقات علت سوراخ شدن ریه مشخص نیست. تغییرات ناشی از بازشدگی قفسه ی سینه یا ریه، باعث پارگی ریه و افزایش فشار به قلب می شود. این شرایط متغیر می باشد؛ همانگونه که ممکن است در اثر وجود هوا در مجرا منجر به پنوموتوراکس خود به خودی شود؛ اما اگر عوارض دیگری نداشته باشد به طور خود به خود بهبود می یابد.
موارد جدی تری که مشکلات تنفسی را به وجود می آورد، در صورت عدم درمان می تواند کشنده باشد.
انواع و علل پنوموتوراکس
دو نوع اصلی پارگی ریه وجود دارد: پنوموتوراكس تروماتیک و پنوموتوراكس غیرترومایی است. اگر فشار هوای اطراف ریه افزایش یابد، هر کدام از این نوع می تواند منجر به تنش پنوموتوراکس شوند. پنوموتوراکس تنشی در موارد تروماتیک رایج بوده و نیاز به معالجه فوری دارد.
پنوموتوراکس تروماتیک
پارگی ریه تروماتيك بعد از آسیب دیدگی سينه يا ديواره ريه رخ مي دهد. در این حالت می تواند یک صدمه جزئی یا قابل توجه باشد. تروما می تواند به ساختار قفسه سینه آسیب برساند و باعث نشت هوا در فضای پلورال شود.
نمونه هایی از صدمات که می تواند باعث ایجاد پنوموتوراکس تروماتیک شود عبارتند از:
●آسیب دیدگی سینه ناشی از تصادف با وسیله نقلیه موتوری
●دنده های شکسته
●ضربه ی شدید به قفسه ی سینه مثلا در فوتبال
●زخم چاقو یا زخم گلوله در سینه
●خطاهای پزشکی که می تواند به ریه آسیب برساند: مانند قراردادن سوزن درریه، استفاده از دستگاه تهویه، بیوپسی ریه یا CPR
تغییر فشار هوا در غواصی یا کوهنوردی نیز می تواند باعث ایجاد پارگی ریه تروماتیک شود. تغییر ارتفاع نیز می تواند منجر به ایجاد تاول های روی ریه های شما، سپس پارگی و در نهایت منجر به سوراخ شدن ریه ها شود.
درمان سریع پنوموتوراکس به دلیل تروما قابل توجه در قفسه سینه بسیار مهم است. این علائم اغلب شدید است و می تواند در بروز عوارض احتمالی کشنده مانند: ایست قلبی، نارسایی تنفسی، شوک و مرگ نقش داشته باشد.
پنوموتوراکس غیرترومایی
این نوع هواگرفتن ریه در اثر آسیب دیدگی دیده نمی شود. در عوض، خودبخود اتفاق می افتد و به همین دلیل به آن پنوموتوراکس خودبخودی نیز می گویند.
دو نوع اصلی پنوموتوراکس خودبخودی وجود دارد: اولیه و ثانویه. پنوموتوراکس اولیه خودبخودی (PSP) در افرادی رخ می دهد که هیچ بیماری ریوی شناخته شده ای ندارند و غالباً مردان جوان قد بلند و لاغر مبتلا می شوند. پنوموتوراکس خود به خودی ثانویه (SSP) در افراد مسن با مشکلات شناخته شده ریه دیده می شود.
برخی شرایط که خطر ابتلا به SSP را افزایش می دهد عبارتند از:
●بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD) مانند آمفیزم یا برونشیت مزمن
●عفونت حاد یا مزمن مانند سل یا ذات الریه
●سرطان ریه
●فیبروز کیستیک، بیماری ژنتیکی ریه که باعث می شود مخاط در ریه ها جمع شده و مسدود می کند.
●آسم، یک بیماری انسداد مزمن راه هوایی که باعث التهاب می شود.
هموپنوموتوراکس خودبخودی (SHP) یک زیر گروه نادر از پنوموتوراکس خودبخودی است. هنگامی اتفاق می افتد که خون و هوا در کیسه پلور بدون هیچ گونه آسیبی بر اثر بیماری های ریوی پر می شود.
علائم پنوموتوراکس
علائم پنوموتوراكس تروماتیک اغلب در زمان تروما، آسیب دیدگی در قفسه سینه یا اندکی پس از آن ظاهر می شود. شروع علائم پنوموتوراکس خودبخودی به طور معمول در حالت استراحت رخ می دهد. حمله ناگهانی درد قفسه سینه اغلب اولین علامت است.
علائم دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
●درد مداوم در ناحیه سینه
●تنگی نفس
●عرق سرد
●سفتی در سینه
●سیانوز یا درد کبودی
●تاکی کاردیا شدید یا تپش قلب سریع
عوامل خطر برای سوراخ شدن ریه
فاكتورهای خطر برای پنوموتوراكس تروماتیک و خود به خود متفاوت هستند.
عوامل خطر سوراخ شدن ریه تروماتیک شامل موارد زیر است:
●بازی یا ورزش های سنگین، مانند فوتبال یا هاکی
●انجام عمل هایی که ممکن است باعث آسیب به سینه شود.
●سابقه درگیری های خشونت آمیز
●تصادف رانندگی اخیر یا سقوط از ارتفاع
●خطاهای پزشکی اخیر یا مراقبت های تنفسی در حال انجام مداوم
افراد زیر در معرض خطر بالای PSP هستند:
●جوان
●لاغر
●مذکر
●بین سنین ۱۰ تا ۳۰ سالگی
●تحت تأثیر اختلالات مادرزادی مانند سندرم مارفان
●افراد سیگاری
●افرادی که در معرض عوامل محیطی یا شغلی، مانند سیلیکوز هستند.
●افرادی که در معرض تغییر فشار اتمسفر و تغییرات شدید آب و هوا قرار می گیرند.
مهمترین عامل خطر ابتلا به SSP تشخیص بیماری ریوی است که در افراد بالای ۴۰ سال شایع تر است.
تشخیص پنوموتوراکس
تشخیص بیماری مبتنی بر وجود هوا در فضای اطراف ریه ها، با یک استاتسکوپ ممکن است و این دستگاه تغییرات صداهای ریه را تشخیص می دهد؛ اما تشخیص پارگی کوچک ریه می تواند مشکل باشد. برخی از آزمایشات تصویربرداری به دلیل قرار گیری هوا بین دیواره قفسه سینه و ریه ممکن است دشوار باشد.
آزمایش تصویربرداری که معمولاً برای تشخیص هوا گرفتن ریه استفاده می شود عبارتند از:
●رادیوگرافی قفسه سینه خلفی به سمت راست
●سی تی اسکن
●سونوگرافی قفسه سینه
درمان ریه سوراخ شده
درمان بستگی به شدت وضعیت شما دارد. همچنین به این بستگی دارد که آیا قبلاً پارگی ریه را تجربه کرده اید و چه علائمی را تجربه کرده اید. هر دو روش جراحی و غیر جراحی وجود دارد.
گزینه های درمانی می تواند شامل: مشاهده نزدیک همراه با درج لوله های قفسه سینه یا اقدامات جراحی تهاجمی تر برای رفع و جلوگیری از افتادگی بیشتر ریه روی هم باشد. ممکن است اکسیژن تجویز گردد.
مشاهده
مشاهده دقیق به طور معمول برای افرادی که دارای PSP بوده و دچارتنگی نفس هستند؛ توصیه می شود. در این حالت با جذب هوا ازفضای پلورال، پزشک شما به طور مرتب وضعیت شما را کنترل می کند. پرتونگاری مکرر برای بررسی اینکه آیا دوباره ریه شما کاملاً گسترش یافته است، انجام می شود. پزشک به احتمال زیاد به شما توصیه می کند، تا زمانی که پارگی ریه به طور کامل برطرف نشود، از مسافرت هوایی خودداری کنید.
به نظر نمی رسد فعالیت بدنی روزمره باعث بدتر شدن یا تأخیر در بهبودی از پنوموتوراکس شود. با این حال اغلب توصیه می شود تا زمانی که ریه به طور کامل بهبود یابد و پنوموتوراکس از بین رود، فعالیت بدنی شدید یا ورزش های پر مخاطره را انجام ندهید.
پنوموتوراکس می تواند باعث کاهش سطح اکسیژن در برخی افراد شود. به این حالت هیپوکسیمی گفته می شود. در صورت بروز این موارد، پزشک شما مکمل اکسیژن را به همراه محدود کردن فعالیت هایتان توصیه می کند.
تخلیه هوای اضافی
آسپیراسیون سوزن و درج لوله سینه دو روشی است که برای از بین بردن هوای اضافی از فضای پلورال در قفسه سینه طراحی شده است. این کارها بدون نیاز به بیهوشی عمومی در کنار تختخواب انجام می شود.
ممکن است آسپیراسیون سوزن کمتر از قرار دادن لوله سینه درد زا باشد؛ اما همچنین به احتمال زیاد نیازمند عمل مکرر برای تخلیه هوای اضافی دارد. برای ورود لوله به قفسه ی سینه پزشک یک لوله ی توخالی را بین دنده ها قرار می دهد. این امراجازه می دهد تا هوا تخلیه شود و ریه مجدداً به حالت اولیه بازگردد. اگر پارگی ریه شدید باشد، ممکن است لوله سینه برای چند روز در محل خود باقی بماند.
مقاله ی مرتبط: آب آوردن ریه چیست : علل، علائم و درمان آب آوردن ریه
پلورودیس
پلورودیس یک روش تهاجمی تر برای درمان پنوموتوراکس است. این روش معمولاً برای افرادی که سابقه ی پارگی ریه داشته اند، توصیه می گردد.
در حین پلورودیس، پزشک فضای پلور را تحریک می کند تا هوا و مایعات دیگر نتوانند جمع شوند. اصطلاح پلور به غشای اطراف هر ریه اطلاق می شود. هدف از انجام پلورودیس بازگشت غشاهای ریه شما و چسبیدن به حفره قفسه سینه می باشد. هنگامی که پلور به دیواره قفسه سینه می چسبد، فضای پلورال دیگر گسترش نمی یابد و این مانع از ایجاد هوای جنبی ریه در آینده می شود.
پلورودیس مکانیکی به صورت دستی انجام می شود. به هنگام عمل جراح شما در پلور خراش ایجاد می کندتا التهاب ایجاد شود. پلورودایس شیمیایی یکی دیگر از روش های درمانی است. پزشک شما از طریق لوله سینه تحریک کننده های شیمیایی را به پلور منتقل می کند. تحریک و التهاب باعث می شود که پلورال ریه و دیواره سینه به هم بچسبند.
عمل جراحی
درمان جراحی برای پنوموتوراکس در شرایط خاص لازم است. اگر یک پنوموتوراکس خودبخودی مکرر داشته باشید؛ ممکن است نیازمند عمل جراحی باشید. همچنین مقدار زیادی از هوا به دام افتاده در حفره قفسه سینه یا سایر شرایط ریه ممکن است ترمیم جراحی را پشتیبانی کند.
تراکئوستومی
انواع مختلفی از جراحی برای سوراخ شدن ریه وجود دارد. یکی از گزینه ها تراکئوستومی است. در طی این عمل، جراح شما برشی در فضای پلورال ایجاد می کند تا به آن ها در دیدن مشکل کمک کند. وقتی جراح شما یک عمل جراحی تراکئوستومی انجام داد؛ تصمیم می گیرند که چه کاری باید انجام دهندتا به بهبود شما کمک کنند.
مقاله ی مرتبط:تراکئوستومی چیست: نحوه عمل، عوارض و مراقبت از تراکئوستومی در منزل
توراکوسکوپی
گزینه دیگر توراکوسکوپی است که به عنوان عمل جراحی توراکوسکوپی با کمک ویدیو نیز شناخته می شود. جراح شما یک دوربین کوچک را از طریق دیواره سینه شما وارد می کند تا به آن ها در دیدن قفسه سینه کمک کند. توراکوسکوپی می تواند به جراح شما کمک کند تا در مورد درمان پنوموتوراکس شما تصمیم بگیرد. این امکانات شامل دوختن تاول های بسته، بستن نشت هوا یا از بین بردن قسمت متلاشی شده ریه شما است که به آن لوبکتومی گفته می شود.
چشم انداز بلند مدت چیست؟
چشم انداز طولانی مدت شما بستگی به اندازه هوای جنبی در ریه و همچنین علت و درمان مورد نیاز دارد. به طور کلی پنوموتوراکس کوچک که باعث ایجاد علائم قابل توجهی نمی شود با مشاهده یا درمان حداقل ممکن است برطرف شود. هنگامی که یک پنوموتوراکس بزرگ است که در اثر تروما ایجاد شده است، هر دو ریه را تحت تأثیر قرار می دهد یا به دلیل بیماری زمینه ای ریوی است، ممکن است روند درمان و بهبودی پیچیده تر باشد. پنوموتوراکس که به تجدید حیات خود ادامه می دهد، می تواند برای درمان حتی چالش برانگیز باشد.
تجربه ی پارگی ریه خطر ابتلای مکرر را افزایش می دهد. در صورت بروز علائم دوباره، در اسرع وقت به پزشک معالج خود مراجعه کنید. در بسیاری موارد، کمتر از ۵ درصد افرادی که به همراه پلورودیس برای ترمیم یک پنوموتوراکس عمل جراحی کرده اند، دوباره پارگی ریه را تجربه کرده اند.
