پارگی تاندون آشیل جراحتی است که بر روی قسمت تحتانی ساق پای شما تاثیر می‌گذارد. این پارگی عمدتا در افرادی که ورزش تفریحی دارند اتفاق می‌افتد، اما می‌تواند برای هر کسی اتفاق بیفتد.
تاندون آشیل نوعی طناب فیبری قوی است که عضلات پشت ساق پای شما را به استخوان پاشنه متصل می‌کند. اگر شما تاندون آشیل خود را بیش از حد تحت کشش قرار دهید، می‌تواند به طور جزئی یا به صورت کامل پاره شود.
علائم پارگی تاندون آشیل
اگر تاندون آشیل شما پاره شود، ممکن است صدایی مانند پاپ بشنوید که به دنبال آن درد شدید و ناگهانی در قسمت پشت مچ پا و قسمت تحتانی ساق پایتان به وجود بیاید که احتمالا بر توانایی شما در راه رفتن صحیح تاثیر خواهد گذاشت. اغلب جراحی برای ترمیم پارگی انجام می‌شود. با این حال، برای بسیاری از افراد، درمان غیر جراحی نیز موثر است.
اگرچه امکان دارد علائم و نشانه هایی همراه با پارگی تاندون آشیل وجود نداشته باشد، اما اکثر افراد علائم زیر را تجربه می‌کنند:
- احساس لگد زدن به پشت ساق پا
- درد احتمالا شدید به همراه تورم در نزدیکی پاشنه پا
- عدم توانایی خم کردن پا به سمت پایین یا فشارآوردن بر روی پای مصدوم هنگام راه رفتن
- عدم توانایی ایستادن روی انگشتان پای مصدوم
- در لحظه‌ی صدمه صدایی مانند پاپ شنیده می‌شود
اگر صدای پاپ در پاشنه‌ی پای خود شنیدید، فورا به دنبال کمک‌های پزشکی باشید. به خصوص اگر پس از آن نمی‌توانید به درستی راه بروید.
علت پارگی تاندون آشیل
تاندون آشیل به شما کمک می‌کند تا پای خود را به سمت پایین حرکت دهید، بر روی انگشتان پای خود بلند شوید و هنگام راه رفتن پایتان را فشار دهید. شما هر بار که قدم می‌زنید و پای خود را حرک می‌دهید، تقریبا به وجود تاندون اشیل اعتماد دارید.
پارگی معمولا در حدود شش سانتی متری از نقطه‌ی اتصال به استخوان پاشنه پا رخ می‌دهد. این بخش به دلیل خونرسانی ضعیفی که دارد بیشتر از سایر قسمت‌ها مستعد پارگی است. همین امر می‌تواند توانایی بهبود آن را مختل کند.
پارگی اغلب با افزایش ناگهانی استرس در تاندون آشیل شما اتفاق می‌افتد. مثال‌های رایج عبارتند از:
- افزایش شدت در ورزش‌های مشارکتی به ویژه ورزش‌هایی که شامل پرش هستند
- افتادن از بلندی
- سقوط به درون چاه
ریسک فاکتورهای پارگی تاندون آشیل
عواملی که ممکن است خطر پارگی تاندون آشیل را افزایش دهد عبارتند از:
- سن: اوج سن برای پارگی تاندون آشیل سی تا چهل سالگی است.
- جنس: پارگی تاندون اشیل در مردان پنج برابر بیشتر از زنان است.
- ورزش تفریحی: صدمات تاندون اشیل بیشتر در ورزش هایی رخ می‌دهد که شامل دویدن، پریدن و شروع و توقف ناگهانی باشد مانند فوتبال، بسکتبال، تنیس
- تزریق استروئید: پزشکان برای کاهش درد و التهاب گاهی اوقات استروئید را در مفصل مچ پا تزریق می‌کنند. با این حال، این دارو می‌تواند تاندون های اطراف را تضعیف کرده و با پارگی تاندون اشیل همراه باشد.
- برخی از آنتی‌بیوتیک ها: فلوروکینولون ها مانند سیپروفلوکساسین یا لووفلوکساسین خطر پارگی تاندون اشیل را آفزایش می‌دهند.
- چاقی: وزن بیش از حد فشار بیشتری روی تاندون ایجاد می‌کند.
پیشگیری از پارگی تاندون آشیل
برای کاهش خطر پارگی تاندون اشیل این نکات را رعایت کنید:
- تقویت عضلات پشت ساق: عضلات ساق پای خود را تا جایی که می‌توانید بکشید تا زمانی که احساس درد قابل توجهی نداشته باشید. تمرینات کششی تقویت عضلات ساق می‌تواند به جذب نیرو بیشتر کمک کند و از پارگی و آسیب جلوگیری کند.
- تمرینات ورزشی متفاوتی انجام دهید. ورزش‌های پرفشار مانند دویدن را جایگزین ورزش‌های کم خطر مثل پیاده روی، دوچرخه‌سواری و شنا کنید.از فعالیت‌هایی که استرس بیش از حد در تاندون‌های آشیل شما ایجاد می‌کند مثل دویدن و پرش از جاهای بلند خودداری کنید.
- مکان ورزش و دویدن را با دقت انتخاب کنید. اجتناب یا محدود کردن دویدن در سطوح سخت و لغزنده را فراموش نکنید. برای تمرینات در هوای سرد لباس گرم و مناسب بپوشید. کفش‌های ورزش با پاشنه متناسب برای دویدن انتخاب کنید.
- شدت تمرین را به آرامی افزایش دهید. صدمات تاندون اشیل معمولا پس از افزایش ناگهانی شدت تمرین رخ می‌دهد. مسافت، شدت و تعداد دفعات تمرین خود را بیش از ده درصد در هفته افزایش ندهید.
تشخیص پارگی تاندون آشیل
در طی معاینه بالینی، پزشک ساق پای شما را از نظر درد و تورم معاینه می‌کند. اگر به طور کامل پارگی وچود داشته باشد، پزشک می‌تواند شکافی در تاندون شما احساس می‌کند.
پزشک ممکن است از شما بخواهد که روی صندلی زانو بزنید یا به پشت دراز بکشید به طوری که پاهایتان از انتهای لبه‌ی تخت معاینه آویزان باشد. او عضله ساق پای شما را فشار می‌دهد تا ببیند پای شما به طور خودکار خم خواهد شد یا خیر. اگر این طور نباشد احتمالا تاندون آشیل شما پاره شده است.
اگر سوالی در مورد میزان آسیب دیدگی تاندون آشیل شما وجود داشته باشد برای بررسی بیشتر پزشک ممکن است سونوگرافی یا ام‌ار‌ای درخواست کند. این روش‌های تصویر برداری بدون درد تصاویری از بدن شما را نشان می‌دهند.
درمان پارگی تاندون آشیل
درمان پارگی تاندون آشیل اغلب به سن، میزان فعالیت و شدت آسیب شما بستگی دارد. به طور کلی، افراد جوان و فعال تر، به ویژه ورزشکاران، تمایل دارند برای ترمیم یک تاندون آشیل کاملا پاره شده، جراحی را انتخاب می‌کنند. در حالی که افراد مسن تر بیشتر درمان غیر جراحی را انتخاب می‌کنند.
با این حال مطالعات اخیر اثربخشی نسبتا مساوی از نظر مدیریت جراحی و غیر جراحی نشان داده‌اند.
درمان غیرجراحی
این رویکرد به طور معمول شامل موارد زیر است:
- تاندون را با استفاده از آتل استراحت دهید.
- گذاشتن آب یخ در ناحیه تورم
- استفاده از داروهای ضد درد بدون نسخه
چند هفته اول از حرکت دادن مچ پا خودداری کنید، معمولا این کار را به همراه پاشنه یا گوه پا به طوری که پا کاملا به سمت پایین خم شده باشد. درمان غیرجراحی از نظر خطرات جراحی مانند عفونت مزیت دارد.
با این حال یک روش غیر جراحی ممکن است شانس پارگی مجدد را افزایش دهد و مدت زمان بهبودی بیشتر شود. اگرچه مطالعات اخیر حاکی از نتایج مطلوب این روش در افرادی است که توانبخشی با تحمل وزن را در مراحل زودرس انجام داده‌اند.
درمان جراحی
این عمل به طور کلی شامل ایجاد برش در قسمت پایینی ساق پای شما و دوختن دو سر تاندون پاره شده به هم است. بسته به شرایط تاندون پاره شده، ترمیم ممکن است با تاندون های دیگر تقویت شود.
عوارض می‌تواند شامل عفونت و آسیب عصبی باشد. روش‌های حداقل تهاجمی میزان عفونت را نسبت به روش‌های باز کاهش می‌دهند.
توانبخشی
بعد از هر دو روش تمرینات فیریوتراپی برای تقویت ماهیچه‌های پا و تاندون آشیل انجام خواهید داد. بیشتر افراد طی چهار تا شش ماه به سطح فعالیت قبلی خود بازمی‌گردند. ادامه تمرینات قدرت و ثبات پس از این مرحله نیز مهم است زیرا برخی از مشکلات می‌توانند تا یک سال ادامه داشته باشند.
نوعی ازتوانبخشی معروف به توانبخشی عملکردی وجود دارد که بر هماهنگی قسمت‌های مختلف بدن و نحوه حرکت شما متمرکز است. هدف از این کار بازگرداندن شما به بالاترین سطح عملکرد خود به عنوان یک ورزشکار یا در زندگی روزمره خود باشد.
یک مطالعه مروری نشان می‌دهد اگر به توانبخشی عملکردی دسترسی دارید، درمان غیر جراحی مانند درمان جراحی برای شما می‌تواند موثر باشد البته در این مورد مطالعه بیشتری لازم است.
همچنین توانبخشی بعد از درمان چه جراحی چه غیرجراحی به سمت بهبودی زودتر کمک می‌کند و پیشرفت سریع‌تر حاصل می‌شود.
