والدگری برای یک کودک سه هفته ای می‌تواند سرآغاز یک تغییر بزرگ برای شما و فرزند دلبندتان باشد. در سه هفتگی، کودک شما بسیار هوشیارتر و فعال تر خواهد شد. امروز او با آن نوزادی که سه هفته پیش به خانه آوردید، کاملا متفاوت است. درست زمانی که فکر می‌کنید به شرایط عادت کردید، دوباره همه چیز تغییر می‌کند. به دنیای شگفت‌انگیز «والدگری» خوش آمدید!
- بیشتر بخوانید: هفته اول بعد از تولد: همه چیز در مورد فرزند دلبند شما
- بیشتر بخوانید: هفته دوم بعد از تولد: همه چیز در مورد فرزند دلبند شما
این مهم است که شما بدانید که از هر مرحله از زندگی چه انتظاری باید داشته باشید و خود را به بهترین شکل ممکن برای رویارویی با آن تغییرات آماده کنید. اینجا هر آنچه لازم است در مورد کودک سه هفته ای خود بدانید برایتان ارائه شده است.
آنچه باید بدانید:
- به خودتان استراحت دهید.
- به مراقبت از خود ادامه دهید.
- اطمینان حاصل کنید که کودک شما ویتامین D دریافت می‌کند.
همین که این هفته سوم را با کودک خود طی می کنید ، به یاد داشته باشید که استراحت کنید. والدگری یک کودک سه هفته ای می‌تواند چالش برانگیز باشد. در این مرحله، کوچولوی شما فعال تر و هوشیارتر شده و ممکن است گریه های او بیشتر شده باشد.
مهم است که به خودتان استراحت بدهید و برای مواقعی که احساس خستگی مفرط می‌کنید، برنامه ای داشته باشید؛ کودک خود را در مکانی امن قرار دهید و در صورت نیاز برای چند دقیقه، قدم بزنید.
پس از زایمان به مراقبت از بدن خود ادامه دهید. شما به احتمال زیاد احساس بهبودی دارید، اما بدن شما هنوز هم به استراحت و مواد مغذی برای بهبود کامل نیاز دارد. مقدار زیادی آب بنوشید. همچنین می‌توانید از ویتامین ها و مکمل های دوران بارداری خود استفاده کنید.
اگر فرزندتان را با شیرمادر تغذیه می‌کنید، باید مصرف مکمل های ویتامین D را برای کودک آغاز کنید. نوزادانی که با فرمولا (شیرخشک) تغذیه می‌شوند، به میزان کافی ویتامین Dدریافت می‌کنند، اما نوزادان شیرمادرخوار به مکمل نیاز دارند زیرا ویتامین D در شیر مادر یافت نمی‌شود.
کودک در حال رشد شما در هفته سوم
کودک شما در این هفته با سرعت دوسوم یک اونس در روز (۲۰ تا ۳۰ گرم) وزن می‌گیرد و تا پایان ماه اول ۱.۵ تا ۲ اینچ (۴.۵-۵ سانتی متر) رشد قدی خواهد داشت.
در سن دو و نیم هفتگی، متوسط دور سر نوزاد پسر حدود ۳۹.۲۱ سانتی متر خواهد بود، در حالی که متوسط دور سر برای نوزادان دختر حدود ۳۷.۹۷ سانتی متر است.
نقاط عطف رشد کودک در هفته سوم
بدن و مغز
کودک سه هفته ای شما هر روز قوی تر می شود و تغییر می‌کند. حالا می تواند برای چند ثانیه سر خود را بالا بگیرد و حتی ممکن است سر خود را به یک سمت بچرخانند.
نوزادتان دوست دارد شما را تماشا كند و گاهی به نظر می‌رسد به دقت در حال مطالعه صورت شماست يا به صحبت شما گوش مي دهد! اگرچه آنها هنوز نمی توانند سخنان شما را درک کنند، اما صحبت کردن با صدای بلند با کودک حتی در این سنین برای رشد زبان و مهارت های گفتاری عالی است.
ممکن است عصرها با گریه و بی‌قراری کودک کوچکتان بعلت برخی از «دردهای رشد» مواجه شوید. برخی از نوزادان نیز ممکن است در این سن «کولیک» یا شکم‌‍‌‌درد را تجربه کنند.
برای آرام کردن دلبندتان در این شرایط چند پیشنهاد دارم:
- برای عصرها یک روال آرامش بخش تعیین کنید.
ممکن است این روال شامل یک دوش مختصر و به دنبال آن ماساژ نوزاد با لوسیون بدن باشد. اگر کودک شما نفخ دارد، می‌توانید از تکنیک های ماساژ نوزاد برای رفع نفخ نیز استفاده کنید.
- از «گرایپ واتر» استفاده نکنید.
در حالی که شربت گریپ واتر یک درمان قدیمی برای کاهش نفخ و تحریک پذیری نوزادان است، مطالعات نشان داده اند که چندان مؤثر نیست و حتی ممکن است برای کودک شما ضرر داشته باشد.
- به رژیم غذایی خود توجه کنید.
اگر در حال شیردهی هستید، ممکن است برخی از مواد غذایی که شما می‌خورید مانند شکلات، کافئین یا میوه های دانه دار مانند تمشک باعث بروز مشکلات گوارشی در نوزادان شوند.
- کودک را برای چند دقیقه در یک مکان امن قرار دهید.
گاهی شما هم نیاز به استراحت دارید. اگر کودکتان را تغذیه کرده اید، پوشکش تمیز است و هر راهی را برای آرام کردن او امتحان کرده اید و او همچنان گریه می‌کند، بیش از این به خود فشار نیاورید. فرزندتان را برای چند دقیقه روی گهواره اش بگذارید و در حالیکه نفس عمیق می‌کشید چند قدم راه بروید. هر پدر و مادری به استراحت نیاز دارد و تحمل نوزادی که دچار کولیک است گاهی واقعا چالش برانگیز و ناتوان کننده است.
چه زمانی نگران باشید
تشخیص اینکه چه موقع بی‌قراری فرزندتان طبیعی است و چه موقع مطرح کننده یک مشکل است، کار دشواری است. اگر کودک شما استفراغ جهنده دارد، در مدفوعش خون دیده اید، آبریزش شدید از دهان دارد، خوب وزن نمی‌گیرد یا شیر نمی‌خورد باید به پزشک مراجعه کنید.
کولیک از حدود سه هفتگی شروع می‌شود، بنابراین از گریه طولانی مدتِ کودک خود می‌توانید زمان شروع و طول مدت آن را پیش‌بینی کنید. در نوزادان مبتلا به کولیک ممکن است دوره های گریه وجود داشته باشد که هر روز -و بویژه در طول شب- بمدت دو تا سه ساعت به طول انجامد.
یک روز از زندگی کودک شما در هفته سوم
در سن سه هفتگی، باید یکی از کارهای روتین روزانه شما، قرار دادن کودک به حالت خوابیده به شکم باشد. لازم نیست برای کودک خود یک برنامه دقیق بچینید. فقط در هر روز، زمان کوتاهی از بیداری نوزادتان، او را رو به شکم بخوابانید. ممکن است دلبندتان در ابتدا آن را دوست نداشته باشد، اما این یک روش مهم برای تقویت عضلات گردن در مسیر رشد کودک است.
کودک خود را روی پتو، روی زمین یا روی بالش شیردهی به حالت دَمَر بخوابانید و در نزدیکی کودک خود بمانید. هیچ وقت کودک را در حالت خوابیده به شکم تنها رها نکنید.
سه هفتگی زمان بسیار خوبی برای امتحان کردن برخی فعالیت های جدید در کنار فرزندتان است، برای مثال:
- تجربه اولین پیاده‌روی با فرزندتان را در این سن می‌توانید رقم بزنید.
- معرفی برخی از اسباب بازی ها، مانند تشک بازی یا گوشی اسباب بازی.
مبانی مراقبت از کودک سه هفته ای
ختنه پسران
اگر کودک شما در بدو تولد ختنه شده، تمیز کردن آلت تناسلی را با آب و صابون معمولی ادامه دهید. تا این سن، محل ختنه باید بهبود یافته باشد، بنابراین در صورت وجود هرگونه قرمزی، تورم یا وجود ترشحات شدید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
اگر شیرخوار شما ختنه نشده است و یا پوست اضافی بر روی آلت تناسلی باقی مانده است، هرگز نباید پوست ختنه گاه را به زور پایین بیاورید. این پوست معمولا تا ۵ سالگی خود بخود جمع می‌شود، اگرچه در برخی موارد زمان بیشتری طول می‌کشد.
ترشحات واژن دختران
در مورد نوزادان دختر، ممکن است در چند هفته گذشته متوجه ترشحات گاه به گاه واژن در هنگام تغییر پوشک یا استحمام شده باشید. این ترشحات از نظر ظاهری ممکن است شفاف، سفید و حتی حاوی خون باشد و اگرچه نگران کننده به نظر می‌رسد، اما امری طبیعی است.
ترشحات واژن در اثر هورمونهای مادر در دوران بارداری، زایمان و شیردهی ایجاد می‌شود و در این سن باید از بین برود. اگر ترشحات واژن بیش از حد به نظر می‌رسد، پزشک کودک خود را در جریان بگذاری.
هورمونهای مادری همچنین ممکن است باعث تورم و برجستگی سینه های نوزاد شود. اما تا این هفته، این تورم باید کاهش یافته باشد.
انسداد مجاری اشکی
در این سن، ممکن است کودک در یک یا هر دو چشم خود دچار انسداد مجاری اشکی شود. شما ممکن است متوجه آن نباشید تا زمانی که با آبریزش مداوم یا تجمع ترشحات سبز رنگ در گوشه داخلی چشمان فرزندتان شوید.
انسداد مجاری اشکی در نوزادان شایع است و معمولا تا سن یک سالگی خود بخود برطرف می‌شود. با این حال، در برخی موارد، انسداد مجاری ممکن است منجر به عفونت چشم شود. برای پیشگیری از عفونت چشم می‌توانید از یک دستمال پارچه ای تمیز که با آب گرم خیس شده استفاده کنید. به این ترتیب ترشحات چشمان دلبندتان را پاک و به باز کردن مسیر مجاری کمک می‌کنید.
ضایعات پوستی
ممکن است در سن سه هفتگی متوجه مشکلات پوستی در نوزادتان شوید.
این ضایعات ممکن است بصورت بثورات پوستی، آکنه کودک یا فلس فلس شدن پوست سر (کلاهک گهواره ای) باشد.
بسیاری از التهابات پوستی در این سن جزئی و گذرا هستند اما انجام اقدامات زیر ممکن است مفید باشد:
- از صابون های مخصوص کودک برای شست وشوی بدن فرزندتان استفاده کنید.
- استحمام کودک را به یک یا دو بار در هفته کاهش دهید.
- از نرم کننده های ملایم و بی خطر برای کودک استفاده کنید.
- در صورت تغییر شوینده های کودک (شامپو، صابون، لوسیون بدن و…) علایم پوستی را کنترل و از مصرف هر ماده محرک پوست اجتناب کنید.
- ضایعات پوستی کودکتان را به هیچ عنوان دستکاری نکنید. به مرور زمان خود بخود برطرف خواهند شد.
- هنگام استحمام کودک از شانه برای جدا کردن پوسته و فلس های پوست سر نوزاد استفاده کنید.
- در صورتی که کودکتان دچار التهاب ناحیه پوشک است، اجازه دهید حداقل به مدت دو ساعت بدون پوشک و حتی بدون لباس و در معرض جریان آزاد هوا باشد.
تغذیه کودک در هفته سوم
در صورتی که قصد دارید برای آرام کردن نوزاد، گاهی از پستانک استفاده کنید، سه هفتگی زمان مناسبی برای شروع آن است. استفاده از پستانک از بدو تولد، به علت ایجاد مشکل در گرفتن پستان و در نتیجه ایجاد مشکل در ترشح طبیعی شیرمادر، توسط پزشکان ممنوع اعلام شده است.
آکادمی اطفال آمریكا امتحان كردن آن را توصیه می‌كند؛ زیرا مطالعات نشان داده اند كه استفاده از پستانك با شیوع كمتری از بیماری SIDS (سندرم مرگ ناگهانی شیرخوار) همراه است. این یک انتخاب شخصی است. تصمیمی درست یا نادرست در مورد استفاده از پستانك وجود ندارد. به علاوه همه نوزادان مایل به استفاده از پستانک نیستند، بنابراین هرگز فرزندتان را مجبور نکنید.
اگرچه نوزادان در طول سال اول زندگی با سرعت فوق العاده ای رشد می‌کنند، اما از هفته گذشته ممکن است شاهد کاهش اندکی در دفعات تغذیه او شده باشید. درست مثل هفته قبل، شیردهی باید هروقت که کودک بخواهد و تا هر زمان که کودک بخواهد (از ۲۰ دقیقه تا یک ساعت) ادامه داشته باشد.
مکمل های غذایی
اگر فرزندتان را با شیرمادر تغذیه می‌کنید، مصرف مکمل های ویتامین D برای کودک بسیار مهم است. مراکز بهداشتی باید قطره ویتامین D رایگان شما را در اولین مراجعه به شما تحویل داده باشد.
شیر مادر حاوی مقادیر کافی ویتامین D مورد نیاز کودک شما نیست. کمبود ویتامین D برای نوزادان تازه متولد شده می‌تواند بسیار جدی باشد، به خصوص که استخوانهای آنها با سرعت در حال رشد است.
اگر کودکتان را با شیرمادر تغذیه می‌کنید و به هر دلیلی قصد دارید شیر خودتان را با بطری به نوزاد بدهید، خواه برای زمان حضور در محل کار یا برای تغذیه در شب، از هفته سوم می‌توانید استفاده از شیردوش را به این منظور شروع کنید. بعد از تغذیه کامل و تخلیه سینه توسط کودک خود شیردوشی را آغاز کنید.
تخلیه کامل سینه مادر قبل از شیردوشی از این جهت حائز اهمیت است که ترکیب شیرمادر در انتهای شیردهی (hindmilk) متفاوت با ترکیب آن در انتهای شیردهی و حاوی چربی بالاتری است.
همچنین می‌توانید هر روز زمان معینی را برای شیردوشی اختصاص دهید؛ مثلا صبح زود هنگامی که کودکتان خواب است. شیر دوشیده شده را در یک بطری در یخچال بگذارید و روی آن برچسبی بزنید و زمان دوشیدن شیر را بنویسید.
خواب
در این هفته، کودک شما هنوز هم اکثر اوقات شبانه روز (تقریبا ۱۶ تا ۱۸ ساعت) در خواب است. اگرچه ایجاد یک برنامه دقیق خواب احتمالا هنوز هم میسر نیست، اما شما همچنان برنامه روتین قبل از خواب را ادامه دهید. در این چند هفته اول به کودک خود اجازه دهید راه خواب را هدایت کند.
بهداشت و ایمنی
بسیاری از نوزادان در هفته سوم زندگی از تاب دادن برای آرام شدن و خوابیدن لذت می‌برند. اگر مایلید برای القای خواب کودک خود را تاب بدهید، مهم است که از دستورالعمل خواب ایمن آکادمی کودکان آمریکا آگاه باشید که بیان می‌کند خطر SIDS برای نوزادانی که تاب داده شده و سپس به حالت خوابیده به شکم یا خوابیده به پهلو قرار داده شده اند، بالاست.
هرگونه زردی کودک شما باید تا هفته سوم برطرف شده باشد. اگر پوست یا سفیدی چشم کودک شما زرد به نظر می‌رسد باید با پزشک متخصص اطفال خود مشورت کنید.
