بیوپسی غده لنفاوی نگهبان عمل جراحی‌ای است که برای تعیین گسترشو دست درازی سرطان از محدوده تومور اولیه به سیستم لنفاوی استفاده می‌شود. بیشترین کاربرد بیوپسی غده لنفاوی نگهبان در ارزیابی سرطان پستان و ملانوما است.
غدد لنفاوی نگهبان اولین گره‌های لنفاوی هستند که تومور به آن تخلیه می‌شود. در نمونه برداری غده لنفاوی نگهبان ماده حاجب تزریق می‌شود که به جراح در پیدا کردن این گره‌های اولیه در حین جراحی کمک کننده است. بیوپسی غده لنفاوی نگهبان در آزمایشگاه بررسی و ارزیابی می‌شود.
اگر غدد نگهبان عاری از سرطان باشند، احتمال گستذش و متاستاز سرطان بسیار پایین است و برداشتن غدد لنفاوی بیشتر ضرورت ندارد.
اگر در نمونه برداری از غدد لنفاوی نگهبان سرطان تشخیص داده شد، پزشک ممکن است خارج کردن گره‌های لنفاوی بیشتر را مد نظر داشته باشد.
علت انجام بیوپسی غده لنفاوی نگهبان
نمونع برداری غده لنفاوی نگهبان در افرادی مبتلا به انواع خاصی از سرطان‌ها برای تعیین درگیری سیستم لنفاوی با سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود.
بیوپسی غده لنفاوی نگهبان به طور معمول در سرطان پستان و ملانوما انجام می‌شود.
بیوپسی غده لنفاوی نگهبان در انواع دیگری از سرطان نیز استفاده می‌شود مانند:
- سرطان روده بزرگ
- سرطان مری
- سرطان سر و گردن
- سرطان ریه از نوع سلول غیر کوچک (Non-small cell)
- سرطان معده
- سرطان تیروئید
عوارض بیوپسی غده لنفاوی نگهبان
نمونه برداری از گره‌های لنفاوی نگهبان عموماً روشی ایمن است. اما مانند هر عمل جراحی دیگری، عوارض جانبی خود خاصی را به دنبال دارد، از جمله:
- خون ریزی
- درد یا کبودی محل نمونه برداری
- عفونت
- واکنش آلرژیک به رنگ مورد استفاده
- لنف ادم؛ شرایطی که رگ‌های لنفاوی نتوانند به اندازه کافی مایع لنفاوی از ناحیه‌ای از بدن تخلیه کنند که باعث تجمه مایعات و تورم می‌شود.
لنف ادم
اگرچه لنف ادم عارضه‌ای نادر محسوب می‌شود، اما یکی از دلایل اصلی انجام بیوپسی غده لنفاوی نگهبان، کاهش احتمال ابتلا به لنفودما است که در صورت خارج بخش بزرگی از غدد لنفاوی یک ناحیه، احتمالش افزایش می‌یابد.
از آن یی که تنها چند گره لنفاوی برداشته می‌شود، خطر لنف ادم بعد از بیوپسی غده لنفاوی نگهبان اندک است؛ زیرا ده‌ها غدد لنفاوی دیگر در آن ناحیه باقی می‌مانند. در بیشتر موارد، آن غدد لنفاوی باقیمانده می‌توانند به طور موثری مایع لنفاوی را تخلیه کنند.
امادگی برای انجام نمونه برداری
برای پیشگیری از بروز عوارض بیهوشی، پزشک ممکن است از بیمار بخواهد که پیش از عمل برای مدتی از خوردن و آشامیدن خودداری کند. در این باره با پزشک خود مشورت کنید.
چگونگی نمونه برداری از غدد لنفاوی
پیش از عمل
اولین قدم در بیوپسی گره نگهبان، تعیین محل غدد است. گزینه‌ها پیش رو به منظور تعیین محل گره‌ها عبارتند از:
- تزریق مواد رادیواکتیو. در این شرایط، یک محلول رادیواکتیو ضعیف در نزدیکی تومور تزریق می‌شود. این محلول توسط سیستم لنفاوی برداشته شده و به غدد لنفاوی نگهبان می‌رود.
این تزریق معمولاً به مدت چند ساعت یا روز قبل از عمل جراحی انجام می‌شود.
- تزریق رنگ آبی. پزشک در این روش یک رنگ آبی بی ضرر را در ناحیه نزدیک تومور تزریق می‌کند. سیستم لنفاوی رنگ را به گره‌های نگهبان منتقل کرده و آن‌ها به رنگ آبی روشن در می‌آیند.
ممکن است بیمار در محل تزریق متوجه تغییر رنگ پوست خود شود. این رنگ معمولاً به مرور زمان از بین می‌رود، اما می‌تواند به صورت دائم باقی بماند. همچنین ممکن است رنگ ادرار نیز برای مدتی کوتاه آبی شود.
رنگ آبی به طور معمول درست پیش از عمل جراحی خارج کردن گره‌های نگهبان تزریق می‌شود.
این که به بیمار محلول رادیواکتیو تزریق شود یا رنگ آبی و یا هر دو معمولاً بر اساس ترجیح جراح انجام می‌شود. برخی از جراحان ترجیح می‌دهند که از هر دو روش استفاده کنند.
در طول عمل
بیمار به احتمال زیاد طی عمل تحت بیهوشی عمومی قرار خواهد داشت.
جراحی با ایجاد یک برش کوچک بالای محل غدد لنفاوی آغاز می‌شود.
اگر پیش از عمل، بیمار محلول رادیواکتیو دریافت کرده باشد، جراح از ابزار کوچکی به نام آشکارساز گاما برای تعیین محل جمع شدن مواد رادیواکتیو و شناسایی گره‌های نگهبان استفاده می‌کند.
اگر از رنگ آبی استفاده شده باشد، گره‌های لنفاوی نگهبان به رنگ آبی روشن در می‌آیند که به جراح اجازه مشاهده آسان‌تر را می‌دهد.
سپس جراح گره‌های نگهبان را خارج می‌کند. در بیشتر موارد، یک تا پنج گره نگهبان وجود دارد که همه آن‌ها خارج می‌شوند. نمونه‌ها به پاتولوژیست فرستاده می‌شوند تا زیر میکروسکوپ از نظر علائم سرطانی بررسی شوند.
در بعضی موارد، بیوپسی غده لنفاوی نگهبان همزمان با عمل جراحی خارج کردن توده سرطانی انجام می‌شود. نمونه برداری غده لنفاوی نگهبان می‌تواند قبل یا بعد از عمل جراحی سرطان انجام شود.
بعد از عمل
بیمار به اتاق ریکاوری منتقل می‌شود تا تیم مراقبت‌های بهداشتی بیمار را از نظر عوارض جراحی و بیهوشی تحت نظر داشته باشند. اگر به جراحی بیشتری نیاز نباشد، بیمار همان روز می‌توانید به خانه بازگردد.
بستگی به شرایط بیمار می‌تواند به چه زودتر فعالیت‌های روزانه خود را از سر بگیرد. در این باره باید با پزشک مشورت کرد.
اگر نمونه برداری به عنوان بخشی از جراحی سرطان، انجام شود، مدت بستری بیمارستانی به شدت دشواری عمل بستگی خواهد داشت.
نتایج بیوپسی غدد لنفاوی نگهبان
اگر گره‌های لنفاوی سرطانی نباشند، نیازی به ارزیابی گره‌های لنفاوی بیشتر نیست. در صورت نیاز به درمان بیشتر، پزشک با ایتفاده از اطلاعات به دست آمده از نمونه برداری غده لنفاوی نگهبان برنامه درمانی بیمار را تنظیم خواهد کرد.
اگر هرکدام از گره‌های نگهبان سرطانی باشد، پزشک برداشتن غدد لنفاوی بیشتری را برای تعیین وسعت درگیری پیشنهاد خواهد کرد.
در موارد خاصی، پاتولوژیست می‌تواند در طول عمل غدد لنفاوی نگهبان را بررسی کند. اگر گره لنفاوی نگهبان سرطانی باشد، ممکن است نیاز باشد که بلافاصیه گره‌های لنفاوی بیشتری خارج شوند.
