خلاصه
سقط جنین دارویی پروسه‌ای برای خاتمه دادن به بارداری با استفاده از برخی داروهای مخصوص است. سقط جنین دارویی نیازی به جراحی یا بیهوشی ندارد و می‌تواند به جای مطب ، در خانه و تحت نظارت پزشک صورت پذیرد. این روش امن‌تر بوده و مؤثرترین راه سقط در سه ماهه اول بارداری محسوب می‌شود.
انجام سقط جنین با روش دارویی تصمیمی بسیار مهم است که عوارض فیزیکی و روانی متعددی در پی خواهد داشت. قبل از اقدام به انجام سقط دارویی، مسلتزمات آن، عوارض جانبی، عوامل خطر و گزینه‌های جایگزین را به درستی بررسی کنید.
علت
برای انجام چنین کاری افراد ممکن است دلایل شخصی متعددی داشته باشند. اکثر موارد سقط شامل حاملگی‌های ناهنجار (با مشکلات سلامتی کودکی) و یا حاملگی ناخواسته می‌باشد. همچنین در شرایطی که ادامه بارداری ممکن است جان مادر را به خطر بیندازد، سقط جنین می‌تواند انتخاب خانواده‌ها باشد.
عوامل خطر
خطرات و ریسک‌های محتمل سقط دارویی عبارتند از:
- سقط ناقص جنین که متعاقبا نیاز به مداخلات جراحی خواهد داشت
- عدم پاسخ بدن به داروها و ادامه بارداری
- خونریزی شدید و مزمن
- عفونت
- تب
- مشکلات گوارشی
تصور کنید در مورد سقط جنین با دارو بسیار مصصم هستید و وارد پروسه می‌شوید. در صورتی که پس از مصرف داروهای سقط پشیمان شده و تمایل داشته باشید جنین خود را نگه دارید، باید در نظر داشته باشید که ادامه بارداری شما در برابر عوارض و خطرات زیادی قرار خواهد گرفت.
سقط دارویی به خودی خود در بارداری‌های بعدی مشکلی بوجود نخواهد آورد مگر آنکه خطرات ذکر شده نمایان شوند.
موارد منع مصرف
- پیشروی در بارداری: پس از گذشت ۹ هفته از بارداری (از اولین روز آخرین قاعدگی) ، استفاده از داروهای سقط جنین گزینه مناسبی نمی‌باشند. همچنین برخی از داروها تا هفته ۷ بارداری موثر هستند.
- داشتن IUD (دستگاه داخل رحمی)
- مشکوک بودن به بارداری اکتوپیک (بارداری خارج از رحمی)
- مشکلات سلامتی مانند اختلالات خونریزی و انعقاد، بیماری‌های مربوط به عروق قلبی یا محیطی، بیماری‌های شدید کبدی، کلیوی یا ریوی، و نیز اختلال تشنج غیر قابل کنترل
- مصرف داروهای رقیق کننده خون یا داروهای استروئیدی
- دسترسی نداشتن به موارد اورژانسی یا عدم نظارت یک پزشک
- داشتن آلرژی و حساسیت دارویی به داروهای مورد استفاده برای سقط جنین
برای بانوان بارداری که نمی‌توانند از سقط جنین دارویی برای اتمام به بارداری استفاده کنند، روش کورتاژ و دیلاتاسیون (D&C) می‌تواند اقدام موثری باشد.
مراجعه به پزشک
چنانچه تصمیم گرفته‌اید سقط دارویی انجام دهید، ابتدا با یک پزشک مشورت کنید. اقدامات پزشک به شرح زیر خواهد بود:
- بررسی وضعیت سلامتی و پرونده پزشکی شما
- تایید شرایط بارداری شما با معاینه فیزیکی
- انجام سونوگرافی برای مشخص کردن هفته بارداری و خارج رحم نبودن بارداری (اکتوپیک) همچنین بررسی احتمال رشد یک تومور در رحم (حاملگی مولار)
- انجام آزمایشات خون و ادرار
- توضیح دقیق پروسه کار، عوارض و خطرات محتمل
انجام سقط جنین دارویی تصمیم بسیار جدی و مهمی می‌باشد. چنانچه بستر انجام سقط فراهم بود، می‌توانید با همسر یا خانواده یا دوستان خود مشورت کنید تا از لحاظ روحی آمادگی بهتری برای پذیرش چنین چیزی داشته باشید. از آن‌ها بخواهید در مورد روش‌های جایگزین و نیز تاثیر سقط جنین در آیندتان ، شما را راهنمایی کنند.
توجه به این نکته ضروریست که هیچ پزشکی به طور انتخابی اقدام به سقط جنینی نمی‌کند. همچنین در برخی ایالت‌ها دوره‌های انتظار و قوانین خاصی در مورد سقط انتخابی جنین وجود دارد. اما در صورتی که علت انجام سقط دارویی حاملگی ناهنجار باشد، بدون نیاز به مدارک قانونی و … می‌توانید این کار را انجام دهید.
آنچه در انتظارتان است
سقط کردن با دارو نیازی به عمل جراحی یا بیهوشی ندارد. شروع پروسه می‌تواند در مطب یا کلینیک باشد. می‌توانید به صورت خانگی نیز اقدامات لازم را پیش ببرید ولی باید توجه کنید که برای بررسی تاثیر دارو و عوارض آن باید مرتب به پزشک مراجعه کنید و تحت نظارت مستقیم یک پزشک باشید.
پروسه سقط دارویی
متدهای دارویی زیر از روش‌های سقط دارویی می‌باشند:
- داروهای میفپریستون (میفپرکس) و میزوپروستول (سایتوتک) خوراکی: این دو مورد از جمله داروهای رایج برای سقط دارویی می‌باشند. این داروها تا ۷ هفته پس از اولین روز آخرین قاعدگی کاربرد دارند.
میفپریستون هورمون پروژسترون را مهار می‌کند. این کار باعث کاهش ضخامت مخاط رحم می‌شود در نتیجه از ایمپلنت (کاشت) و رشد جنین ممانعت به عمل می‌آورد. میزوپروستول کمی متفاوت‌تر عمل می‌کند و باعث انقباض رحمی می‌شود ، درنتیجه جنین را از راه واژن به بیرون می‌راند.
اگر مصمم هستید که سقط دارویی را پیش بگیرید، احتمالا ابتدا داروی میفپریستون را در مطب پزشک و زیر نظر او مصرف خواهید کرد. و سپس میزوپروستول را پس از ساعت‌ها یا روزها می‌توانید در خانه مصرف کنید.
پس از گذشت یک هفته می‌توانید جهت اطمینان از اثر دارو و سقط جنین به پزشک مراجعه کنید. این روند مصرف دارو مورد تایید سازمان غذا و دارویی جهانی می‌باشد.
- میفپریستون خوراکی و میزوپروستول واژینال، بوکال و زیر زبانی: در این روش نیز از رژیم دارویی مشابه‌ای استفاده می‌شود اما با این تفاوت که میزان انحلال میزوپروستول طی روش‌های واژینال (قرار دادن در واژن) ، بوکال (ما بین دندان و گونه) و زیرزبانی کاهش یافته.
استفاده واژینال، بوکال و زیرزبانی علاوه بر این که عوارض جانبی را کاهش می‌دهد، اثر بیشتری نیز دارد. این روش دارویی تا ۹ هفته پس از اولین روز آخرین قاعدگی قابل استفاده است.
- متوترکسات و میزوپروستول واژینال: متوترکسات عموما برای سقط‌های انتخابی و حاملگی‌های ناخواسته و نیز حاملگی‌های خارج رحمی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این متد باید تا ۷ هفته پس از اولین روز آخرین قاعدگی پیاده شود. پس از مصرف متوترکسات ممکن است فرایند سقط تا ماه‌ها به طول بینجامد. متوترکسات به صورت تزریقی یا واژینال مورد استفاده قرار می‌گیرد و سپس قرص میزوپروستول در خانه مصرف می‌شود.
- میزوپروستول واژینال: مصرف میزوپروستول واژینال به تنهایی تا هفته ۹ بارداری موثر می‌باشد. اما باید توجه کنید که مصرف واحد این دارو ممکن است اثر کمی داشته باشد.
داروهای مورد استفاده در سقط جنین می‌توانند باعث ایجاد خونریزی‌های واژینال و کرامپ‌های شکمی شوند. دیگر خطرات آن‌ها به شرح زیر هستند:
- حالت تهوع
- استفراغ
- تب
- لرز
- اسهال
- سردرد
پزشک برای کنترل درد ناشی از سقط ممکن است حین پروسه یا پس از آن اقدام به تجویز مسکن درد کند. با اینکه عفونت‌های ناشی از سقط جنین دارویی معمولا نادر هستند اما پزشک ممکن است محض احتیاط انتی‌بیوتیک تجویز کند.
بر اساس هفته‌های گذشته از بارداری، پزشک به شما خواهد گفت که تا حدی از درد و خونریزی طبیعی می‌باشد. احتمالا انجام فعالیت‌های روتین و روزانه در این برهه کمی دشوار باشد ولی نیازی به استراحت و بستری نخواهید داشت. سعی کنید به مقدار کافی پد بهداشتی جاذب خون تهیه کنید.
اگر کل مراحل سقط دارویی را در خانه طی خواهید کرد، حتما سعی کنید با اورژانس یا یک پزشک در تماس باشید تا سوالات خود را بپرسید و موارد لازم را اطلاع دهید. همچنین مطمئن شوید که از عوارض و خطرات آن به طور کامل آگاهی دارید تا در صورت نیاز آن را به پزشک گزارش دهید.
پس از انجام سقط دارویی
موارد و نشانه‌هایی که پس از پروسه ممکن است جدی باشند و مداخلات پزشکی را بطلبند عبارتند از:
- خونریزی شدید (به طوری به مدت دو ساعت یا بیشتر نیاز به مصرف بیش از دو پد در ساعت باشد)
- درد شدید در شکم یا پشت
- تب به مدت بیش از ۲۴ ساعت
- بوی بد ترشحات واژینال
پس از انجام پروسه سقط جنین دارویی، نیاز است که مداوم به پزشک مراجعه کنید تا در کنار نظارت بر روند بهبودی شما، سایز رحم، میزان خونریزی و عفونت‌های واژینال را نیز بررسی کند. برای کاهش احتمال عفونت های واژینال تا دو هفته از مقاربت جنسی خودداری کنید و یا از تامپون استفاده نمایید.
پزشک همچنین سوالاتی از شما خواهد پرسید مانند؛ «آیا هنوز احساس می‌کنید بارداری هستید؟» ، « آیا خروج کیسه آب یا جنین را مشاهده کردید؟»، « میزان خونریزی شما تا چه حدی بوده و آیا هنوز ادامه دارد؟». اگر پزشک احتمال دهد که سقط جنین به صورت ناقص رخ داده و یا حاملگی هنوز ادامه دارد، ابتدا مورد سونوگرافی قرار خواهید گرفت و شاید نیاز باشد ادامه فرایند در قالب «عمل جراحی» ادامه دهید.
پس از اتمام پروسه و سقط جنین، ممکن است حالت‌هایی از مشکلات عاطفی را تجربه کنید، مواردی مانند اندوه، ناراحتی، فقدان و حس گناه. تمامی این موارد طبیعی می‌باشند. در صورت نیاز می‌توانید با یک مشاور یا روانشناس در مورد آن صحبت کنید.
پیشگیری از بارداری
دو هفته پس از سقط جنین دارویی، اوولاسیون (تخمک گذاری) مجددا شروع می‌شود و احتمال وقوع یک حاملگی دیگر (قبل از شروع قاعدگی) وجود دارد. قبل از انجام پروسه در مورد پیشگیری از بارداری مجدد پس از سقط دارویی مشورت کنید.
