حساسیت به آب چیست؟
حساسیت به آب یا آکواژنیک اورتیکاریا وضعیت نادریست که در آن پوست فرد پس از تماس با آب دچار آلرژی و حساسیت می‌شود. این اتفاق می‌تواند در اثر تماس با دماهای مختلف آب رخ دهد. حساسیت به آب عمدتا زنان را درگیر می‌کند.
علائم آکواژنیک اورتیکاریا معمولا هنگام شروع بلوغ بروز می‌کند. علائمی مانند خارش بیش از حد پوست پس از تماس با آب از برخی از بیماران گزارش شده است. آلرژي به آب نوعی حساسیت فیزیکی و پوستی می‌باشد. علت دقیق آکواژنیک اورتیکاریا در حال حاضر شناخته شده نیست.
با توجه به نادر بودن این نوع از حساسیت، اطلاعات بسیار محدودی در مورد اثربخشی انواع راهکارهای درمانی وجود دارد؛ با این حال، داروها و روش‌های درمانی مختلفی با درصد موفقیت متغیر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
علائم حساسیت به آب
آلرژی به آب یک حساسیت نادر پوستی است که در آن کهیرهای خارش دار پس از تماس پوست با دماهای مختلف آب به سرعت در پوست ظاهر می‌شوند. کهیرهای بوجود آمده در حساسیت به آب معمولا کوچک بوده (تقریباً ۱ تا ۳ میلی متر) و با تاول‌هایی قرمز رنگ و یا به رنگ پوست با حاشیه مشخص همراه می‌باشند.
در حالیکه این بثورات جلدی بیشتر بر روی گردن، دست‌ها و بازوها شکل می‌گیرند، اما می‌تواند آن‌ها را در هر نقطه‌ای از بدن مشاهده کرد. در بعضي از افراد این ضایعات جلدی به شکل خارش دار در می‌آیند. هنگامی که منبع آب برداشته شود و تماس پوست با آب قطع شود، بثورات جلدی به طور کلی در عرض ۳۰ الی ۶۰ دقیقه از بین می‌روند.
علت
هنوز علت دقیقی برای حساسیت به آب بیان نشده است. گرچه دانشمندان توانسته‌اند تئوری‌های زیر را پیشنهاد کنند:
- مواد محلول در آب وارد پوست شده و باعث برانگیختگی پاسخ ایمنی بدن می‌شوند. طبق این نظریه علت پیدایش کهیرهای پوستی نه از آب بلکه یک آلرژن در آب می‌باشد.
- تعامل بین آب و ماده‌ای که در پوست یا بر روی آن قرار دارد، باعث تولید ماده‌ای سمی می‌شود و در نتیجه آن پوست کهیر می‌زند.
وراثت
به نظر می رسد اکثر موارد گزارش شده از حساسیت به آب از بین افرادی بدون سابقه خانوادگی آکواژنیک اورتیکاریا می‌باشد. با این حال مواردی با سابقه خانوادگی مشابه گزارش شده‌است. یکی از آن‌ها مربوط به بیماریست با سه نسل سابقه خانوادگی مشابه.
برخی گزارشات خانوادگی دیگر نیز در ارتباط با سایر سوابق پزشکی است که برخی از آن‌ها می توانند وراثتی باشند. به عبارت دیگر، اعضای خانواده‌ای که بین آن‌ها حساسیت به آب گزارش شده‌است، بیماری ارثی بالقوه دیگری نیز داشتند. با این حال، طبق دانسته‌های ما، حساسیت به آب با هیچ الگوی وراثت خاصی همراه نمی‌باشد.
تشخيص آکواژنیک اورتیکاریا
تشخیص حساسیت به آب معمولا بر اساس وجود علائم و تظاهرات خاصی صورت می‌گیرد. پس از آن ممکن است جهت تأیید تشخیص، آزمایشی تحت عنوان «آزمایش چالش آب» تجویز شود. در این آزمایش یک کمپرس آب با دمای ۳۵ درجه سانتی گراد به مدت ۳۰ دقیقه به دست‌ها اعمال می‌شود.
معمولا دست‌ها به عنوان محل ترجیحی برای آزمایش انتخاب می‌شوند زیرا مناطق دیگری مانند پاها کمتر تحت تأثیر آب قرار می‌گیرند. حتما به بیمار باید گوشزد شود که تا چند روز قبل از آزمایش هیچ آنتی‌هیستامینی مصرف نکند.
در برخی از بیماران، جهت تایید تشخیص، شستشوی مناطق خاص بدن با آب ، و یا حمام مستقیم و «چالش‌های دوش آب» انجام می‌شود. استفاده از این آزمایش‌ها زمانی صورت می‌گیرند که آزمایش اولیه «چالش آب» با استفاده از کمپرس آب منفی باشد. توجه به این نکته ضروریست که از انجام این روش برای بیمارانی که سابقه علائم جدی دارند باید اجتناب کرد.
درمان حساسیت به آب
با توجه به نادر بودن بیماری آکواژنیک اورتیکاریا (AU)، اطلاعات بسیار محدودی در مورد اثربخشی روش‌های درمان‌های مختلف در دسترس است. تا به امروز هیچ مطالعه‌ای در مقیاس وسیع انجام نشده است. بر خلاف انواع دیگر حساسیت‌های فیزیکی که در آن می‌توان از عامل ایجادکننده کهیر دوری کرد، اجتناب از آب عملی نیست. راهکارهای زیر (به تنهایی و یا در با هم) برای مدیریت یا درمان AU مورد استفاده قرار می‌گیرند:
- آنتی هیستامین: این داروها معمولا به عنوان درمان خط اول در پزشکی برای تمام اشکال کهیر مورد استفاده قرار می‌گیرد. آنهایی که گیرنده‌های H1 (H1 آنتی هیستامین) را مسدود می‌کنند و نان سداتیو (فاقد آرام بخش) هستند، مانند سیتریزین ، به انواع دیگر ترجیح داده می‌شوند. سایر آنتی هیستامین‌های H1 مانند هیدروکسیزین یا آنتی هیستامین های H2 مانند سایمتیدین در صورتی که آنتی‌هیستامین‌های H1 مؤثر نباشند، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- کِرِم‌ها یا سایر پمادهای موضعی که می‌توانند به عنوان یک مانع بین آب و پوست قرار گیرند ، مانند محصولات برگرفته از پترولاتوم، نیز مؤثر هستند. این روش باید قبل از استحمام و یا تماس پوست با آب اعمال شود تا از نفوذ آب به پوست جلوگیری به عمل آید.
- فتوتراپی یا نوردرمانی با UV مانند استفاده از پرتو فرابنفش A با سورالین (PUVA) و اشعه فرابنفش B، در مواردی در رفع علائم حساسیت به آب مؤثر واقع شده‌اند.
- امالیزوماب دارویست تزریقی که به طور معمول برای افراد مبتلا به آسم شدید استفاده می‌شود. بنا به گزارش‌های اخیر این دارو در مواردی از مبتلایان به آکواژنیک اورتیکاریا موفق به رفع علائم شده‌است.
با توجه به فقدان مدارک قوی جهت اثبات ایمنی و اثربخشی درمان‌های ذکر شده برای افراد مبتلا به حساسیت به آب, افراد مبتلا به آکواژنیک اورتیکاریا بهتر است با پزشک جهت انتخاب بهترین گزینه درمانی برای خود مشورت کنند.
همچنین ممکن است در برخی از افراد مبتلا به AU علی رغم بکارگیری درمان‌های پزشکی، بهبودی در علائمشان حاصل نشود. برای این افراد بهتر است که به عنوان درمان صرفا استفاده از آب و تماس پوست با آب را (مانند تعداد استحمام و فعالیت‌های مبتنی بر آب) به حداقل برسانند.
