بررسی کلی
بیماری پاژه پستان (PAJ-its) نوع نادر سرطان پستان است. بیماری پاژه پستان از نیپل شروع میشود و تا دایره تیره رنگ دور نیپل (آرئولا) پیش میرود.
بیماری پاژه پستان با بیماری پاژه استخوان -بیماری متابولیکی استخوان- ارتباطی ندارد.
بیماری پاژه پستان اغلب در زنان بالای ۵۰ سال رخ می‌دهد. اغلب زنان مبتلا به بیماری پاژه پستان، به بیماری سرطان مجرای پستان نیز مبتلا هستند. در موارد نادر، بیماری پاژه پستان، محدود به خود نیپل است.
علائم پاژه پستان
بیماری پاژه پستان بر روی نیپل و معمولاً پوست اطراف آن ناحیه (آرئولا) اثر میگذارد. ممکن است علائم و نشانه‌های بیماری پاژه پستان را با سوزش پوست (درماتیتها) یا بیماری پوستی غیرسرطانی دیگر (خوشخیم) اشتباه گرفته شود.
علائم و نشانه‌های ممکن برای بیماری پاژه پستان عبارتند از:
- پوسته پوستهشدن و زبرشدن پوست نیپل
- پوسته پوستهشدن، تراوشکردن یا سفتشدن پوست شبیه اگزما روی نیپل، آرئولا یا هردو
- خارش
- قرمزی
- احساس مورمورشدن یا سوزش
- ترشحات نیپل به رنگ کاهی یا خونی
- نیپل صاف یا چرخانده (وارونه)
- ضخیمشدن پوست روی پستان
علائم و نشانه‌ها معمولاً فقط در یک پستان ظاهر میشوند. این بیماری معمولاً از نیپل شروع میشود و ممکن است به آرئولا و نواحی دیگر پستان گسترش یابد.
تغییرات پوستی ممکن است سریع ظاهر شوند و رفع شوند و یا به درمان موضعی پاسخ دهند و به نظر برسد پوست شما در حال بهبود است. به طور میانگین زنان علائم و نشانههایی را چندین ماه قبل از تشخیص تجربه میکنند.
زمان مراجعه به پزشک
به هرگونه تغییر در پستان خود دقت کنید. در صورت احساس توده یا خارش یا تحریک پوستی در پستان، که بیش از یک ماه ادامه دارد، به پزشک خود اطلاع دهید.
در صورتی که به علت آسیب پوستی در پستان خود، تحت درمان هستید و این وضعیت با درمان از بین نمیرود، به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است برای بررسی ناحیهی آسیبدیده، نیاز به بیوپسی –روشی که یک نمونه بافت کوچک را برای تجزیه و تحلیل میکروسکوپی فراهم میکنند- نیازداشته باشید.
علل بیماری پاژه پستان
پزشکان از علت بیماری پاژه پستان بیاطلاع هستند. نظریهای که به طور گسترده پذیرفته شده‌است، این است که این بیماری از سرطان مجاری پستان منشا میگیرد. سلولهای سرطانی حاصل از تومور اصلی از طریق مجاری شیر به پستان و پوست اطراف آن منتقل میشوند. نظریهی دیگری که وجود دارد، این است که بیماری میتواند به طور مستقل در نیپل ایجاد شود.
عوامل خطر
عوامل خطری که بر روی احتمال ایجاد بیماری پاژه پستان شما اثر میگذارند، همان عوامل خطری هستند که بر احتمال ابتلا به انواع دیگر سرطان پستان اثر میگذارند.
برخی از عواملی که باعث میشوند شما مستعد ابتلا به سرطان پستان باشید، عبارتند از:
- سن. هرچه سن شما بیشتر شود، احتمال ابتلا به سرطان پستان افزایش مییابد.
- سابقه شخصی سرطان پستان. در صورتی که یک پستان به سرطان پستان مبتلا شده، احتمال ابتلا به سرطان در پستان دیگر افزایش مییابد.
- سابقه خانوادگی. در صورتی که مادر، خواهر یا دختر شما به سرطان پستان یا تخمدان و یا هردو و یا حتی اگر پدر یا برادرتان مبتلا شوند، احتمال ابتلای شما نیز افزایش مییابد.
- وراثت ژن جهش یافتهای که خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می‌دهد. نقص در یکی از ژنها، مخصوصاً ژنهای BRCA1 یا BRCA2، خطر ابتلا به سرطان پستان و همچنین تخمدان و سایر سرطانها را افزایش می‌دهد. چنین نقایصی کمتر از ۱/۱۰ موارد سرطان پستان به شمار میروند.
- بافت متراکم پستان. زنان با بافت متراکم پستان، همانطور که در ماموگرافی دیده میشود، بیشتر در معرض خطر سرطان پستان هستند.
- قرار گرفتن در معرض تشعشعات. اگر در دوران کودکی یا بزرگسالی، برای درمان سرطان دیگری، از ناحیه پستان خود تحت درمان قرار گرفتید، احتمال ابتلا به سرطان پستان در مراحل بعدی زندگی وجود دارد.
- اضافه وزن. اضافه وزن نسبت به سن وقدتان، احتمال ابتلا به سرطان پستان –مخصوصاً پس از یائسگی و بزرگسالی- را افزایش می‌دهد.
- جایگزینی هورمون. مصرف استروژن بعد از یائسگی، خطر ابتلا به سرطان پستان را در برخی از زنان افزایش می‌دهد.
- نژاد. زنان سفیدپوست نسبت به زنان سیاهپوست و لاتین، احتمال بیشتری دارد که به سرطان پستان مبتلا شوند ولی زنان سیاهپوست احتمال مرگ در اثر بیماری بیشتری دارند.
- الکل. نوشیدن مقدار زیادی الکل، خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می‌دهد.
داشتن یک یا دو مورد از عوامل به این معنا نیست که حتما به سرطان پستان مبتلا میشوید. بسیاری از زنان با بیماری پاژه پستان، هیچ عامل خطر شناخته شدهای نداشتند.
پیشگیری از بیماری پاژه پستان
ایجاد تغییرات در زندگی روزمره خود ممکن است خطر ابتلا به سرطان پستان را کاهش دهد. سعی کنید کارهای زیر را انجام دهید:
- از پزشک خود در مورد غربالگری سرطان پستان سوال کنید. با پزشک خود در مورد زمان شروع آزمایشها و غربالگری پستان، مانند آزمایشهای بالینی پستان و ماموگرافی مشورت کنید.
- برای آگاهی از شرایط پستان خود، خودآزمایی پستان را انجام دهید. زنان ممکن است برای آشنایی با پستانهای خود، خودآزمایی پستان را ترجیح دهند.در صورت وجود تغییر جدید، تودهها یا سایر علائم غیرمعمول در پستانهایتان، فوراً با پزشک خود در میان بگذارید.
بررسی پستان نمیتواند از سرطان پستان جلوگیری کند، ولی ممکن است به شناسایی تغییرات طبیعی پستان خود و علائم و نشانه‌های غیرمعمول کمک کند.
- در صورت وجود الکل، به طور متوسط از آن بنوشید. در صورت انتخاب نوشیدن الکل، میزان مصرف آن را به یکبار در روز محدود کنید.
- بیشتر روزهای هفته را ورزش کنید. در بیشتر روزهای هفته حداقل به مدت ۳۰ دقیقه ورزش کنید. اگر اخیراً فعالیتی نداشتهاید، از پزشک خود در مورد شروع تدریجی آن سوال کنید.
- هورمون درمانی بعد از یائسگی را محدود کنید. هورمون درمانی ترکیبی، ممکن است خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد. در مورد مزایا و خطرات هورمون درمانی با پزشک خود مشورت کنید.
برخی از زنان در دوران یائسگی علائم و نشانه‌های آزاردهندهای را تجربه میکنند و ممکن است خطر سرطان پستان در این افراد برای رفع علائم و نشانه‌های یائسگی رخ دهد.
برای کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان، از کمترین دوز هورمون درمانی ممکن، به مدت کم استفاده کنید.
- وزن سالم داشته باشید. اگر وزن شما در حد سالم است، سعی کنید آن را حفظ کنید. در صورتی که نیاز است وزن خود را کاهش دهید، در مورد استراتژیهای این کار با پزشک خود مشورت کنید. کالری مصرفی خود در هر وعده را کاهش دهید و مقدار ورزش خود را به تدریج افزایش دهید.
- رژیم غذایی سالمی را انتخاب کنید. زنانی که از رژیم غذایی مدیترانهای استفاده میکنند و دارای روغن زیتون اضافی و آجیلهای مخلوط است، ممکن است خطر ابتلا به سرطان پستان در آن‌ها کاهش یابد. رژیم مدیترانهای بیشتر روی غذاهای گیاهی مانند میوهها و سبزیجات، غلات کامل، حبوبات و مغزهای آجیل تمرکز دارد. افرادی که این رژیم را دنبال میکنند، چربیهای سالم را انتخاب میکنند و از ماهی به جای گوشت قرمز و از روغن زیتون به جای کره استفاده میکنند.
کاهش خطر سرطان پستان برای زنان با خطر ابتلای بالا
در صورتی که پزشک، سابقه خانوادگی و سایر عوامل را ارزیابی کرده و تشخیص دادهاست که خطر احتمال ابتلا به سرطان پستان در شما افزایش یافته است، روش‌های کاهش خطر را در نظر بگیرید:
- داروهای پیشگیری کننده (پیشگیری شیمیایی). داروهای مسدودکننده استروژن ممکن است به کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان کمک کند؛ مانند داروهای تاموکسیفن و رالوکسیفن (Evista). مهارکنندههای آروماتاز در کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان در زنان با خطر ابتلای بالا موثر بودهاند.
این داروها خطر عوارض جانبی به همراه دارند؛ بنابراین پزشکان این داروها را برای زنانی که خطر ابتلا به سرطان پستان بالایی دارند، در نظر گرفتهاند. در مورد مزایا و خطرات آن داروها با پزشک خود مشورت کنید.
- پیشگیری با جراحی. زنانی که خطر ابتلا به سرطان پستان بالایی دارند، ممکن است برداشتن پستانهای سالم خود را با جراحی (پیشگیری ماستکتومی) را انتخاب کنند. همچنین ممکن است برداشتن تخمدانهای سالم خود (پیشگیری اوفرکتومی) را انتخاب کنند تا خطر ابتلا به سرطان پستان و تخمدان را کاهش دهند.
عوامل خطری که در خودتان وجود دارد را با پزشک خود در میان بگذارید و در مورد انجام درمان برای کاهش خطر، از او سوال کنید.
تشخیص بیماری پاژه پستان
آزمایشهایی که برای ارزیابی وضعیت شما وجود دارند، عبارتند از:
- تست بالینی پستان و بدنی. در طول این معاینه، پزشک شما از نظر بدنی، مناطق غیرمعمول در هردو پستان را بررسی می‌کند و ظاهر پوست در نیپلها و اطراف آن را از لحاظ وجود توده یا ضخیم‌شدگی بررسی می‌کند.
- ماموگرافی. ماموگرافی –تست اشعه X از بافت پستان شما- ممکن است نشان دهد که آیا نیپل و تغییرات پوستی با یک سرطان زمینهای پستان مرتبط است، همانطور که معمولاً در بیماری پاژه پستان است.
در صورتی که ماموگرافی از هردو پستان، نشانهای از سرطان پستان نشان نداد، پزشک شما ممکن است از تصویربرداری با تشدید مغناطیس (MRI) استفاده کند که ممکن است سرطان را تشخیص دهد که در ماموگرافی قابل مشاهده نیست.
- بیوپسی پستان. حین بیوپسی، پزشک شما نمونه کوچکی از بافت پوست نیپل را برای بررسی زیر میکروسکوپ برمیدارد. در صورت وجود تغییرات در نیپل، نمونه تغییر یافته ممکن است جمع آوری شود.
در صورت داشتن تودههای پستانی، بیوپسی آن بافت نیز انجام خواهدشد. اگر سلولهای سرطانی در نمونههای جمع آوری شده، شناسایی شود، ممکن است برای بحث در مورد گزینههای درمانی به یک جراح پستان ارجاع دادهشوید.
- بیوپسی غدد لنفاوی سنتینل. در صورت ابتلا به سرطان پستان تهاجمی، باید غدد لنفاوی زیر بازوی شما (غدد لنفاوی زیربغل) از نظر احتمال گسترش سرطان به این ناحیه بررسی شود؛ این روش به بیوپسی غدد لنفاوی سنتینل معروف است.
حین بیوپسی، جراح شما غدد سنتینل –اولین غدد لنفاوی که تخلیه از تومورهای پستان را دریافت میکنند و همچنین اولین محلی که سلولهای سرطانی مهاجرت میکنند- را پیدا می‌کند. در صورتی که یک غده سنتینل برداشته و بررسی شود و اگر حالت طبیعی داشت، احتمال یافتن سرطان در هر یک از غدد باقیمانده اندک است و نیازی به برداشتن هیچ غده دیگری نیست.
درمان پاژه پستان
در صورتی که به بیماری پاژه پستان مبتلا هستید، احتمالاً به جراحی نیاز خواهیدداشت. نوع جراحی به وضعیت پوست اطراف نیپل شما و مقدار پیشرفت سرطان زمینهای بستگی دارد.
روش‌های جراحی عبارتند از:
- ماستکتومی ساده. این روش شامل برداشتن کل پستان (به جز غدد لنفاوی زیربغل) است. در مواردی که یک سرطان زمینهای پستان وجود دارد ولی به غدد لنفاوی گسترش نیافتهاست، ممکن است این روش توصیه شود.
- لامپکتومی. جراحی محافظت پستان (لامپکتومی)، فقط شامل برداشتن قسمت بیمار از پستان شما میباشد.
جراح شما، نیپل و آرئولا را با یک وسیله مخروطی شکل از پستان شما برمیدارد. جراح سعی می‌کند تا حد ممکن، بافت کوچکتری از پستان را بردارد و مطمئن میشود که بافت برداشتهشده از حاشیهی خارجی، عاری از سلولهای سرطانی شود تا فقط سلولهای سالم باقی بمانند.
لامپکتومی برای درمان بیماری پاژه پستان به پرتودرمانی نیاز دارد. در صورتی که به دلایلی نمیتوانید پرتودرمانی انجام دهید، لامپکتومی توصیه نمیشود. در بسیاری از زنان نیپل، بعد از درمانشان ترمیم مییابد.
درمان کمکی
بعد از عمل، پزشک شما ممکن است درمانهای اضافی (درمان کمکی) با داروهای ضد سرطانی (درمان شیمیایی)، پرتودرمانی یا هورموندرمانی را توصیه کنند تا از عودکردن سرطان پستان جلوگیری کنند.
درمان مشخص شما به میزان وسعت سرطان و اینکه آزمایشهای شما در برخی پارامترها مانند داشتن گیرندههای استروژن یا پروژسترون مثبت باشند، بستگی دارد.
کنارآمدن و حمایت
تشخیص سرطان پستان میتواند غافلگیرکننده باشد. دقیقا زمانی که در حال تلاش برای کنارآمدن با این خبر و ترس در مورد آیندهتان هستید، از شما خواسته میشود که تصمیم مهمی در مورد درمانتان بگیرید.
هر فردی روش‌های خود را برای کنارآمدن با سرطان پیدا می‌کند. تا زمانی که این روشها را پیدا کنید، موارد زیر ممکن است کمک کنند:
- مطالبی را که باید در مورد سرطان پستان بدانید، یاد بگیرید. در صورتی که علاقه دارید مطالب بیشتری در مورد سرطان پستان خود بدانید، برای اطلاعات بیشتر -نوع، مرحله و وضعیت گیرندههای هورمونی– از پزشک خود سوال کنید. منابع خوب و به روز در مورد روش‌های درمانی خود بخواهید.
داشتن اطلاعات بیشتر در مورد سرطان خود و روشها، ممکن است هنگام تصمیمگیری نوع درمان، حس دلگرمی به شما بدهد. هرچند، برخی از زنان وجود دارند که نمیخواهند اطلاعاتی در مورد سرطانشان بدانند. در صورتی که شما هم این نظر را دارید، با پزشک خود در میان بگذارید.
- با افراد مبتلای بهبودیافته سرطان پستان صحبت کنید. صحبتکردن با زنان دیگر مبتلا به سرطان پستان، ممکن است برای شما مفید و دلگرمکننده باشد. برای اطلاع از گروههای حمایتکننده در منطقه خود، با انجمن سرطان کشور تماس بگیرید.
سازمانهایی که میتوانند شما را با سایر بهبودیافتگان سرطان به صورت آنلاین یا تلفنی مرتبط کنند، شامل تشخیص سرطان پستان و مراقبت سرطان هستند.
- فردی را برای صحبتکردن بیابید. دوست یا یکی از اعضای خانواده را که شنونده خوبی است پیدا کنید یا با یک روحانی یا مشاور صحبت کنید. از پزشک خود بخواهید به مشاور یا متخصص دیگری که با بهبودیافتگان سرطان در ارتباط هستند، ارجاع دهند.
- دوستان و خانواده خود را نزدیک خود نگهدارید. دوستان و خانواده شما میتوانند حین درمان سرطان شما، حامی شما باشند.
وقتی شروع به گفتن در مورد تشخیص سرطان پستان خود به دیگران می‌کنید، احتمالاً پیشنهادات زیادی برای حمایت از سمت آن‌ها دریافت می‌کنید. قبل از این کار، درباره کمکهایی که ممکن است از آن‌ها بخواهید، مثل صحبتکردن با فردی یا کمک در تهیه غذا، فکر کنید.
- صمیمیت خود را با همسرتان حفظ کنید. در فرهنگهای غربی، پستانهای زنان با جذابیت، زنانگی و رابطه جنسی همراه است. به دلیل این نگرشها، سرطان پستان ممکن است در تصور شخصی شما تاثیر بگذارد و اعتماد به نفس شما در روابط صمیمی از بین برود. در مورد ناامنیها و احساسات خود با همسرتان صحبت کنید.
- مراقب خودتان باشید. هنگام درمان سرطان، سلامتی خود را در اولویت قرار دهید. به اندازه کافی بخوابید تا احساس آرامش کنید. رژیم غذاییتان را پر از میوه و سبزیجات انتخاب کنید. روزهایی که حس می‌کنید توانایی دارید، زمانی برای ورزش فراهم کنید و برای چیزهایی که لذت میبرید، مانند خواندن و گوش دادن به موسیقی وقت بگذارید.
در صورت نیاز، آماده باشید تا مدتی وظیفه سرپرستی و رسیدگی خود را کنار بگذارید. این به این معنا نیست که شما ناتوان و ضعیف هستید؛ بلکه به این معناست که شما از تمام انرژی خود برای بهبودی استفاده می‌کنید.
آمادهشدن برای وقت ملاقات پزشک
در صورت شکداشتن به مبتلا بودن به بیماری پاژه پستان، اولین مراجعه شما احتمالاً ممکن است به پزشک خانوادهتان باشد. هنگامی که برای گرفتن وقت تماس میگیرید، ممکن است مستقیماً به پزشکی که در زمینه درمان بیماری‌های پستان تخصص دارد، ارجاع شوید.
کارهایی که میتوانید انجام دهید:
- از هرگونه محدودیت قبل از مراجعه آگاه باشید. هنگام گرفتن وقت، حتما سوال کنید که آیا لازم است از قبل کاری مانند محدودکردن رژیم غذایی انجام دهید یا نه.
- هر علائمی که احساس کردید را بنویسید. حتی مواردی که به نظر میرسد مربوط نباشند را هم بنویسید.
- لیست تمام داروهای مصرفیتان را بنویسید. حتی ویتامینها و مکملهایی که مصرف می‌کنید را هم بنویسید.
- یکی از اعضای خانواده یا دوست خود را همراه خود ببرید. گاهی اوقات ممکن است به خاطر سپردن تمامی اطلاعات هنگام مراجعه به پزشک دشوار باشد. فردی که شما را همراهی می‌کند، ممکن است چیزهایی که شما فراموش کردهاید را به یاد داشته باشد.
- سوالهای خود را بنویسید تا از پزشکتان سوال کنید.
زمان شما با پزشک محدود است؛ بنابراین تهیه لیست از سوالات خودتان میتواند به شما کمک کند تا از زمان خود نهایت استفاده را ببرید.
برخی از سوالات اساسی برای پرسیدن عبارتند از:
- چه چیزی باعث بروز علائم یا شرایط من شده‌است؟
- سایر علل احتمالی علائم یا شرایط من چیست؟
- به چه نوع آزمایشاتی نیاز دارم؟
- آیا شرایط من موقتی است یا مزمن؟
- بهترین اقدام چیست؟
- روش‌های جایگزین رویکرد اصلی پیشنهادیتان چیست؟
- من بیماری‌های دیگری نیز دارم. چگونه می‌توانم آن‌ها را به بهترین نحو، با هم مدیریت کنم؟
- آیا محدودیتی وجود دارد که لازم باشد آن‌ها را در نظر بگیرم؟
- آیا نیاز است به متخصص مراجعه کنم؟ هزینه آن چقدر است و آیا بیمه مرا تحت پوشش قرار می‌دهد؟
- آیا بروشور و سایر موارد چاپی وجود دارد که بتوانم با خود ببرم؟ چه وب سایت‌هایی را پیشنهاد می‌کنید؟
- چه چیزی را مشخص می‌کنید که من برای وقت بعدی برنامه ریزی کنم؟
چه انتظاری از پزشک خود داشته باشید.
پزشک شما ممکن است سوال‌هایی از شما بپرسد. مانند:
- ماهیت پوست روی نیپل شما چگونه تغییر می‌کند؟
- در صورتی که ترشحات در نیپل، خون ریزی، سوزش یا خارش دارید.
- در صورت داشتن علائم و نشانه‌های دیگر در پستان؛ مانند توده یا ضخیم‌شدگی پستان
- در صورت داشتن درد در پستان
- مدت زمان شروع علائم و نشانه‌ها
همچنین ممکن است پزشک شما در مورد سوابق پزشکی شخصی و خانوادگی و سایر عوامل خطرناک سرطان پستان سوال کند.
