انتشار این مقاله


رخ ماهی؛ افقی نوین در عرصۀ مطالعات ژنتیکی

رخ ماهی (Fish Face) شاه‌راه جدیدی در زمینۀ تحقیقات سلولی و مولکولی محسوب می‌شود.    تصویر ثبت شده از صورت رویان ۴ روزۀ گورخرماهی (Zebrafish)، بُعد کاملاً تازه‌ای از مطالعات ژنتیکی را به روی اسکار روئیز (Oscar Ruiz) گشوده است؛ نسل‌شناسی که بر روی نحوۀ تکامل چهره و پیدایش ناهنجاری‌های وابسته به آن در سطح سلولی مطالعه می‌کند.    این […]

رخ ماهی (Fish Face) شاه‌راه جدیدی در زمینۀ تحقیقات سلولی و مولکولی محسوب می‌شود.

   تصویر ثبت شده از صورت رویان ۴ روزۀ گورخرماهی (Zebrafish)، بُعد کاملاً تازه‌ای از مطالعات ژنتیکی را به روی اسکار روئیز (Oscar Ruiz) گشوده است؛ نسل‌شناسی که بر روی نحوۀ تکامل چهره و پیدایش ناهنجاری‌های وابسته به آن در سطح سلولی مطالعه می‌کند.

رخ ماهی اسکار روئیز نسل‌شناسی است که تصویر فوق را از رویان ۴ روزۀ گورخرماهی ثبت نموده است. این عکس در مسابقات عکاسی Nikon Small World 2016 موفق به کسب مقام اول شد.
Fish Face اسکار روئیز نسل‌شناسی است که تصویر فوق را از رویان ۴ روزۀ گورخرماهی ثبت نموده است. این عکس در مسابفۀ عکاسی Nikon Small World 2016 موفق به کسب مقام اول شد. (بزرگ‌نمایی ۱۰x)

   این نوع از مطالعات به واسطۀ روش جدیدی که روئیز و همکارانش در دانشگاه Texas MD Anderson Cancer Center توسعه داده‌اند، میسر شده است. در این روش رویان را در داخل ژلی قرار می‌دهند که امکان ثبت تصاویر دقیق و واضح را فراهم می‌سازد. تکنیکی به نام “میکروسکوپی هم‌کانون” (Confocal Microscopy) قادر به ثبت تصاویری هم‌چون تصویر بالا می‌باشد؛ که موفق به کسب مقام اول مسابقۀ عکاسی Nikon Small World شده است.

   این رویان پیش از ثبت تصویرش وارد فاز اوتانازی شده بود (Euthanasie به معنی “مرگ خوب” است و Euthanize تکنیکی است که در آن موجود زنده‌ای را در شرایط آزمایشگاهی و به شکل آرام و طبیعی می‌میرانند). با این حال روئیز در تلاش است تا امکان عکس‌برداری زمان‌گریز (Time-Lapse) از رویان کاملاً زنده و بی‌هوش شده (Anesthetized) را فراهم کند. در این روش دوربین هر ۵ دقیقه یک‌بار و به مدت ۴۸ ساعت از سوژه مورد نظر عکس می‌گیرد (یعنی مجموعاً ۵۷۶ قطعه عکس)؛ بنابراین با کمی ارفاق می‌توان تکامل رویانی را به صورت زنده (هر چند با فریم‌ریت پایین) مشاهده کرد.

   تیم تحقیقاتی تا این‌جای کار، این روش را بر روی رویان‌های ۱ تا ۶ روزه پیاده‌سازی کرده است. محققان در تلاشند تا با تلفیق تصاویر ثبت‌شده در قالب یک مستند اطلس‌مانند، مراحل تکامل رویانی گورخرماهی را به صورت یک فیلم به نمایش بگذارند. آن‌ها قصد دارند با استفاده از CRISPR/Cas9، ابزار قدرتمندی جهت ویرایش ژن، ژن‌های دخیل در ناهنجاری‌های چهره را تغییر داده و امکان بروز تغییرات احتمالی [در پی این دست‌کاری ژنتیکی] را بررسی کنند. این روش می‌تواند روزی برای رویان انسان نیز به کار گرفته شده و با ثبت فرآیند تکاملی ناهنجاری‌هایی نظیر لب و یا کام شکاف‌دار (Cleft Lip/Palate) به توسعۀ یک درمان مؤثر برای این قبیل ناهنجاری‌ها کمک کند.

   در تصویر بالا (بزرگ‌نمایی ۱۰x) سلول‌های قاعده‌ای (سبز‌رنگ) که در لایه‌هایی پایینی پوست مشاهده می‌شوند، با تقسیم و تمایز خود، سلول‌های سطحی پوست (قرمز‌رنگ) را به‌وجود می‌آورند. هسته‌ها به رنگ آبی قابل مشاهده است.

   بنا بر اظهارات روئیز، اکثر افراد گمان می‌کنند که دو حفرۀ موجود در مرکز صورت ماهی، پس از تکامل چشم‌های آن را ایجاد خواهند نمود. ولی این‌ها حفرات چشمی نیستند. این سوراخ‌ها مربوط به بافت بویایی (Olfactory) هستند. دو برآمدگی بزرگی که در دو طرف صورت قرار گرفته است در نهایت به چشم تکامل پیدا خواهد کرد.

   با این حال روئیز یک عکاس حرفه‌ای نیست؛ و این نیز اولین بار است که وی در یک مسابقۀ عکاسی شرکت می‌کند. رشتۀ فعالیتی اصلی او عکاسی از مناظر (Landscape Photography) است.

   در پایین می‌توانید چند مورد از فینالیست‌های درخور تحسین مسابقۀ عکاسی NSM را مشاهده کنید.

Rock Solid تصویری از یک قطعه سنگ عقیق (Teepee Canyon) صیقل داده شده با قدمت ۲۷۳ میلیون سال؛ که در بلک هیلز (Black Hills) داکوتای جنوبی کشف شده است. بزرگنمایی 90x
Rock Solid – مقام دوم: تصویری از یک قطعه سنگ عقیق (Teepee Canyon) صیقل داده شده با قدمت ۲۷۳ میلیون سال؛ که در بلک هیلز (Black Hills) داکوتای جنوبی کشف شده است. بزرگنمایی ۹۰x

 

Brain Game - رتبه سوم مسابقات: این سلول‌های عصبی (سبز‌رنگ) متعلق به بافت پوست انسانی هستند که در آزمایشگاه کشت داده شده‌اند. سلول‌های شوان (سلول‌های گلیال محیطی) نیز به رنگ قزمر نشان داده شده است. این تصویر نمایان‌گر شبکۀ ارتباطی بسیار پیچیدۀ عصبی در مغز است. بزرگ‌نمایی 20x
Brain Game – مقام سوم: این سلول‌های عصبی (سبز‌رنگ) متعلق به بافت پوست انسان هستند که در آزمایشگاه کشت داده شده‌اند. سلول‌های شوان (سلول‌های گلیال محیطی) نیز به رنگ قزمر نشان داده شده است. این تصویر نمایان‌گر شبکۀ ارتباطی بسیار پیچیدۀ عصبی در مغز است. بزرگ‌نمایی ۲۰x

 

Playing Footsie - مقام پنجم: ساختار پیچیدۀ پای جلویی جنس نر سوسک شیرجه‌زن (Diving Beetle) که پوشیده از پایک‌های مکنده در اندازه‌های متفاوت است. این پایک‌ها به جنس نر اجازه می‌دهد هنگام جفت‌گیری به پشت سوسک ماده بچسبد.
Playing Footsie – مقام پنجم: ساختار پیچیدۀ پای جلویی جنس نر سوسک غواص (Diving Beetle) که پوشیده از پایک‌های مکنده در اندازه‌های متفاوت است. این پایک‌ها به جنس نر اجازه می‌دهد هنگام جفت‌گیری به پشت سوسک ماده بچسبد.

 

میلاد شیرولیلو


نمایش دیدگاه ها (0)
دیدگاهتان را بنویسید