تعریف
تکرر ادرار در علم پزشکی به افزایش دفعات فرآیند دفع ادرار نسبت به حالت طبیعی بدن اطلاق می‌گردد. در تکرر ادرار ممکن است فرد مقداری بسیار اندک و یا بسیار زیادی ادرار دفع نماید. همچنین این عارضه ممکن است تنها در شب مشاهده گردد؛ که به آن شب ادراری و یا (nocturia) می‌گویند. تکرر ادرار در هنگام شب ممکن است بر کیفیت خوابتان اثر گذاشته و کیفیت زندگی را کاهش دهد.
علل تکرر ادرار
تکرر ادرار ممکن است به علت بیماری‌هایی که دستگاه و مجاری دفع ادراری را تحت تأثیر قرار می‌دهند بروز نماید. مجاری ادراری شامل کلیه، میزنای‌ها، مثانه و میزراه خواهند بود. ادرار پس از تولید در کلیه در این مجاری حرکت نموده و از بدن دفع می‌گردد.
فاکتور‌های متعددی ممکن است مسبب تکرر ادرار باشند. در اینجا به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- عفونت، بیماری، آسیب و یا خراش در مثانه
- عارضه‌هایی که سبب افزایش تولید ادرار توسط کلیه می‌گردند.
- تغییرات در ماهیچه‌ها، اعصاب و سایر بافت‌های تشکیل‌دهنده مثانه و ایجاد اختلال در عملکرد آن‌ها
- برخی از درمان‌های سرطان
- دارو‌ها و نوشیدنی‌هایی که سبب افزایش تولید ادرار می‌گردند.
بسته به اینکه چه عاملی مسبب ایجاد تکرر ادرار شده است، فرد مبتلا ممکن است مشکلاتی از جمله موارد زیر را تجربه نماید:
- درد یا سوزش ادرار
- افزایش نیروی مورد نیاز برای دفع ادرار
- افزایش تمایل برای دفع ادرار
- از دست دادن کنترل ادرار
- تغییر در رنگ ادرار
بیماری‌های بخصوصی نیز می‌توانند موجب تکرر ادرار شوند. در اینجا به برخی از این عارضه‌ها اشاره می‌کنیم:
- التهاب واژن (Vaginitis)
- التهاب لوله فالوپ (Salpingitis)
- بی‌اختیاری ادراری
- تنگی میزراه
- دیابت نوع یک
- دیابت نوع دو
- رادیوتراپی که نواحی پایینی شکم و لگن را تحت تأثیر قرار داده است.
- التهاب پروستات (Prostatitis)
- بارداری
- مثانه فعال
- عفونت‌های کلیوی
- التهاب بینابینی مثانه
- مصرف بیش از اندازه الکل و کافئین
- مصرف دارو‌های ادرار آور
- دیابت بی‌مزه
- تغییر در عملکرد کلیه
- سنگ‌های مثانه
- هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات (BPH)
- عصبانیت
- افتادگی مثانه (cystocele)
چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورتی که دفعات ادرار شما به مدت طولانی افزایش یافته است سعی کنید ملاقاتی را با پزشک خود تنظیم کنید؛ همچنین در صورت مشاهده موارد زیر به پزشک مراجعه نمایید:
- در صورتی که بدون هیچ‌دلیلی (از جمله نوشیدن بیش‌از حد) میزان دفع ادرار شما افزایش یافته است.
- تکرر ادرار کیفیت خواب شبانه شما را کاهش داده است.
- وجود سایر نشانه‌های مرتبط با سیستم کلیوی و مجاری ادراری
- مشاهده خون در ادرار
- تغییر رنگ ادرار به قرمز یا قهوه‌ای
- سوزش ادرار
- درد پهلو و یا نواحی زیرین شکم
- سختی در خالی کردن کامل مثانه
- تلاش اولیه برای شروع دفع ادرار
- از دست دادن کنترل ادرار
- تب
بیماری‌های مجاری ادراری ممکن است نشانه‌های ذکر شده را به همراه داشته باشند. با این حال عارضه‌های جدی دیگری نیز ممکن است سبب ایجاد علائم فوق گردند.
