پرش پلک، اسپاسم‌های پلک یا بلفارواسپاسم اصطلاحاتی هستند که برای هر یک از سه عارضه‌ی جدا به کار برده می‌شوند. آن‌ها دلایل مختلفی دارند و یکی منجر به دیگری نمی‌شود.
پرش پلک (myokymia) فقط پلک را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این عارضه می‌تواند پلک بالایی یا پائینی را درگیر کند ولی در یک زمان فقط بر یکی از آن‌ها اثر دارد. شدت پرش پلک می‌تواند طوری باشد که اصلاً فرد متوجه نشود یا برعکس، می‌تواند او را آزار دهد. این عارضه معمولاً در طول مدت کوتاهی از بین می‌رود اما شاید طی چند ساعت، روز یا مدتی بیشتر برگردد.
بلفارواسپاسم خودبخودی با افزایش پلک زدن در هر دو چشم آغاز می‌شود و شاید تا بسته شدن آن‌ها با فشردگی پیشرفت نماید. این نوع از پرش پلک نسبتاً غیرشایع می‌باشد ولی می‌تواند شدید بوده و همه‌ی جنبه‌های زندگی را تحت تأثیر قرار دهد. اسپاسم نیمه‌ی صورت شامل گرفتگی‌های ماهیچه‌های یک طرف صورت می‌باشد که بر پلک هم اثر دارد.
دلایل
پرش پلک شاید در اثر تحریک یکی از عوامل زیر به وجود بیاید:
- مصرف الکل
- نور درخشان
- مصرف زیاد کافئین
- خستگی
- حساسیت سطح چشم یا سطح درونی پلک‌ها
- اعمال فشار فیزیکی
- استعمال دخانیات
- استرس
- باد
بلفارواسپاسم خودبخودی خوش‌خیم نوعی ناهنجاری حرکتی است (dystonia) که مربوط به عضلات دور چشم می‌باشد؛ کسی علت دقیق آن را نمی‌داند. اسپاسم نیمه‌ی صورت معمولاً توسط شریانی کوچک ایجاد می‌شود که عصبی در صورت را تحریک می‌کند.
دیگر عوارضی که بعضی از اوقات شامل پرش پلک به عنوان نشانه می‌شوند عبارتند از:
- بلفاریت یا عفونت پلک
- سائیدگی قرنیه
- خشکی چشم (کاهش تولید اشک)
- انتروپیون (برگشتن پلک به طرف داخل)
- گلوکوما
- حساسیت نسبت به نور
- تریکیازیس (برخورد مژه‌ها با قرنيه)
- التهاب مشیمیه
درست است که بسیار نادر می‌باشد ولی پرش پلک شاید علامتی از برخی ناهنجاری‌های سیستم عصبی یا مغز باشد. اگر چنین باشد معمولاً همیشه با دیگر نشانه‌ها و علائم نیز همراه است. ناهنجاری سیستم عصبی و مغز که می‌توانند چنین نشانه‌ای داشته باشند عبارتند از:
- فلج عصب صورتی یا عصب بل
- دیستونی گردن
- دیستونی یا بدقوامی ماهیچه‌ها
- مالتیپل اسکلروزیس
- دیستونی اورومندیبولار (دهانی-فک تحتانی) یا دیستونی صورت
- سندرم توره (Tourette syndrome)
پرش پلک می‌تواند جزو عوارض جانبی داروها نیز باشد، به ویژه داروهایی که برای درمان تشنج یا سایکوزیس استفاده می‌شوند. این نشانه می‌تواند علامتی زودهنگام از اختلال حرکتی مزمن باشد، مخصوصاً اگر دیگر اسپاسم‌های صورتی نیز رشد کرده باشند.
زمان مراجعه به پزشک
پرش پلک معمولاً به صورت خودبخودی طی چند روز یا چند هفته با استراحت، کم کردن استرس و کافئین از بین می‌رود. اگر هر یک از موارد زیر مشاهده شد باید به پزشک مراجعه کرد:
- پرش پلک طی چند هفته برطرف نشود.
- پلک‌ها با هر پرش کاملاً بسته شوند ویا باز کردن چشم با دشواری همراه باشد.
- گرفتگی عضلانی در دیگر نواحی صورت یا بدن نیز مشاهده شود.
- چشم قرمز و متورم شده و ترشحاتش افزایش یابد.
- افتادگی پلک مشاهده شود.
