انتشار این مقاله


رایحۀ گل؛ زیر ذره‌بین مولکول

برای مطالعه‌ی بیشتر به منبع اصلی مراجعه کنید.

اطلسی شاید در ظاهر چندان تاثیرگذار نباشد، ولی وقتی پای رایحه به میان می‌آید؛ حرف‌های زیادی به بلندای تکامل برای گفتن دارد.

گل‌ها ذاتا دوست‌داشتنی‌اند، دلیلی هم برای نبودشان وجود ندارد. این موجودات لطیف، بی‌زبان، خوش‌رنگ، خوش‌بو و حامی محیط‌زیست حتی افسرده‌ترین قلب‌ها را هم به تپش وا می‌دارند. گروهی علی‌رغم عادی بودن، سخاوت‌مندند و هر بهاران دامنه کوه‌ها زرد و قرمز نقاشی می‌کنند. گروهی نیز مانند نیلاکورونجی (Neelakurunji) دوست‌دارانشان را ۱۲ سال در انتظار نگاه داشته و هنگام فرارسیدن موعد نیز در نیجریه رخ می‌نمایند!

مولکولی پروتئینی موسوم به PhABCG1 به انتقال مولکول‌های عطرآگین به خارج از سلول‌های گیاه و انتشار بوی آن در محیط اطراف کمک می‌کند. امتیاز تصویر: Yves6/Wikimedia Commons (CC BY-SA 3.0)

خب، این یک متن ادبی در مدح گل‌ها نیست. بلکه یک جریده علمی در ستایش قابلیت‌های تکاملی این هزارپایان نامتحرک است. ولی چرا ستایش؟ بگذارید از دم‌دستی‌ترین ویژگی گل‌ها شروع کنیم؛ رایحه.

آیا می‌دانستید که …

بر اساس نتایج یک مطالعه‌ی جدید، گل‌ها “همین‌طوری به امید خدا” مولکول‌های عطرآگین خود را در فضای اطراف خود رهاسازی نمی‌کنند، بلکه یک [شاید هم چندین]  ناقل پروتئینی به‌خصوص برای این امر در نظر گرفته شده است.

نتایج این مطالعه که ۳۰ام ماه گذشته (ژوئن) در ژورنال Science (با IF: ۳۷/۲۰۵) منتشر شده، می‌تواند انقلابی در عرصه‌ی مهندسی ژنتیکی گیاهان، جهت جذب نمودن حشرات گرده‌افشان و دفع آفات، به پا نماید.

ارغوانی به افتخار اطلسی!

بوی گیاهان به منظور برقراری ارتباط تکامل پیدا کرده است. این رایحه برای شخص گیاه از اهمیت فراوانی برخوردار است؛ چرا که با جلب حشرات گرده‌افشان به پراکندگی گرده و تولید مثل گیاه کمک کرده و با دفع آفات و حیوانات گیاه‌خوار به بقای آن می‌انجامد.

اما پروتئین انتقال‌دهنده‌ی جدیدالکشف (که موضوع اصلی بحث ماست) می‌تواند آغازگر نسل بدیعی از اصلاحات ژنتیکی باشد؛ فرآیندی که می‌توان به واسطه‌ی آن شدت بوی یک گیاه را کم و زیاد کرده و انتقال گرده‌های آن را تسهیل نماید. به علاوه، گیاهان بدون رایحه نیز می‌توانند از خوان نعمت PhABCG1 بهره‌مند شده و به برکت آن عطری برای خود دست‌وپا نمایند.

PhABCG1

آن دسته از گل‌های اطلسی که مقادیر نرمالی از PhABCG1، پروتئین انتقال‌دهنده‌ی رایحه، را بیان می‌کنند؛ بزرگ‌تر و قوی‌تر از گل‌هایی هستند که به طرق مهندسی ژنتیک سطح بیان این پروتئین در آن‌ها پایین آورده شده است. گل‌های ردیف انتهایی، کم‌ترین میزان از PhABCG1 را بیان کرده و متحمل بیشترین آسیب شده اند.


برای مطالعه‌ی بیشتر به منبع اصلی مراجعه کنید.

میلاد شیرولیلو


نمایش دیدگاه ها (0)
دیدگاهتان را بنویسید