نگاه کلی
سندرم نوزاد لرزان – که به نام‌های دیگری مانند سندرم ضربه لرزان و سندرم لرزش شلاقی خوانده می‌شود – یک آسیب مغزی خطرناک است که ناشی از تکان دادن شدید نوزاد یا شیرخوار می‌باشد.
سندرم نوزاد لرزان سلول‌های مغزی نوزاد را نابود می‌سازد و از رسیدن اکسیژن به مغز وی جلوگیری می‌کند. سندرم نوزاد لرزان نوعی آزار کودک می‌باشد که می‌تواند سبب آسیب دائمی مغز یا مرگ نوزاد شود.
سندرم نوزاد لرزان قابل پیشگیری می‌باشد.
علائم
علائم و نشانه‌های سندرم نوزاد لرزان عبارتنداز:
- اضطراب و تحریک پذیری شدید
- به سختی بیدار ماندن
- مشکلات تنفسی
- تغذیه ضعیف
- استفراغ
- پوسته پوسته یا کبود شدن پوست
- تشنج
- فلج
- کما
ممکن است هیچ نشانه‌ای از آسیب فیزیکی در نوزاد دیده نشود. گاهی صورت کبود می‌باشد. آسیب‌هایی ممکن است در اتدا دیده نشوند عبارتنداز خونریزی در مغز یا چشم، ضایعات نخاعی و شکستگی‌های دنده، جمجمه، پاها و دیگر استخوان‌ها. اغلب کودکانی که دچار سندرم نوزاد لرزان هستند، علائم و نشانه‌هایی از سابقه سوء استفاده دارند.
در موارد خفیف این سندرم، کوکدک ممکن است پس از تکان داده شدن عادی به نظر برسد، اما با گذشت زمان دچار مشکلات سلامتی یا رفتاری خواهد شد.
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم
اگر فرد مشکوک شود که کودک با تکان شدید دچار آسیب شده است باید فوراً به اورژانس مراجعه کند. مراجعه فوری به پزشک و اورژانس می‌تواند از مرگ یا آسیب جدی به کودک جلوگیری کند.
مراقبین سلامت موظف‌اند تمام موارد مشکوک به سوء استفاده کودک را گزارش کنند.
دلایل
عضلات گردن نوزادان ضعیف است و آنان مشکلی جدی در راست نگه‌داشتن سر خود دارند. اگر نوزاد شدید نکان داده شود، مغز شکننده‌ی وی در داخل جمجمه به جلو و عقب حرکت خواهد کرد. این عمل سبب کبودی، تورم و خونریزی مغز خواهد شد.
سندرم نوزاد لرزان زمانی ایجاد می‌شود که والد یا پرستار نوزاد وی را از روی ناامیدی یا عصبانیت به شدت تکان دهد-اغلب به دلیل آنکه نوزاد دست از گریه کردن برنمی‌دارد.
سندرم نوزاد لرزان با خواباندن و تکان دادن وی روی پاها یا افتادن جزئی نوزاد اتفاق نمی‌افتد.
عوامل خطرزا
عوامل زیر ممکن است موجب شوند تا کودکان و پرستاران، نوزاد را به شدت تکان داده و سبب ایجاد سندرم نوزاد لرزان شوند:
- انتظارات نابجا از نوزاد
- والد جوان یا تک والدی
- استرس
- خشونت خانگی
- اعتیاد به الکل یا مواد دیگر
- اوضاع نابسامان و متزلزل خانواده
- افسردگی
- سابقه بدرفتاری در کودکی
همچنین احتمال انجام این کار توسط مردان بیشتر از زنان می‌باشد.
عوارض
حتی تکان دادن جزئی نوزاد نیز می‌تواند سبب آسیب برگشت ناپذیر مغز وی شود. اغلب کودکانی که دچار سندرم نوزاد لرزان می‌شودند، زنده نمی‌مانند.
مبتلایانی که زنده می‌مانند ممکن است به دلیل ابتلا به اختلالات زیر تا پایان عمر نیاز به نگهداری داشته باشند:
- کوری جزئی یا کامل
- تأخیر در رشد، مشکلات یادگیری و رفتاری
- ناتوانی ذهنی
- اختلالات تشنج
- فلج مغزی
تشخیص
کودکی که به شدت تکان داده شده است باید توسط متخصصین بسیاری معاینه گردد.
پزشک کودک را معاینه خواهد کرد و سوابق پزشکی وی را خواهد پرسید. آزمایشات مختلفی برای بررسی آسیب‌های احتمالی انجام می‌شوند:
بررسی اسکلتی: تصویربرداری‌های متعدد با اشعه ایکس از استخوان‌ها-دست، پا، مهره‌ها، دنده‌ها و جمجمه-ممکن است برای بررسی تصادفی بودن یا عمدی بودن شکستگی‌ها انجام می‌گیرند.
معاینه چشم: معاینه چشم می‌تواند خونریزی و دیگر آسیب‌های چشم را آشکار سازد.
آزمایش خون: برخی اختلالات متابولیک و ژنتیکی مانند اختلالات خونریزی و انعقادی می‌توانند علائمی مشابه سندرم نوزاد لرزان ایجاد کنند. آزمایش خون می‌تواند این بیماری‌ها را افتراق دهد.
MRI: این روش می‌تواند کبودی، خونریزی و کاهش اکسیژن رسانی به مغز را نشان دهد.
CT اسکن: این روش می‌تواند به تشخیص آسیب‌هایی که نیاز به درمان فوری دارند کمک کند.
درمان
درمان اورژانسی کودکی که دچار سندرم نوزاد لرزان شده است شامل تقویت تنفسی و جراحی برای جلوگیری از خونریزی مغزی می‌باشد.
