آیا روانشناسی واقعاً می‌تواند رفتار را پیش‌بینی کند؟

چه چیزی بین یافته‌های تحقیقاتی زیر مشترک است؟

• رایانه‌ها می‌توانند بر اساس امواج مغزیتان، فکر شما را بخوانند.
• پیش‌بینی می‌شود که پاداش فوری به مصوبه‌های سال جدید افزوده شود.
• پاسخگویی شریکتان سلامت آینده را پیش‌بینی می‌کند.

در تمام این موارد، روانشناسی ادعای پیش‌بینی کرده است. کلمه‌ «پیش‌بینی» باعث علمی به نظر رسیدن روانشناسی می‌شود و همچنین باعث می‌شود تا افراد بیشتری برای به کارگیری یافته‌ها تلاش کنند. اما پیش‌بینی یعنی چه؟

 پیش بینی یک مقیاس است، از پیش بینی کامل (با دقت ۱۰۰ درصد) تا حدس تصادفی.

در اصطلاح عامه، کلمه‌‌ی پیش بینی را برای پیش بینی کامل (با دقت ۱۰۰ درصد) به کار می‌برند. مثلاً اگر هشت مورد از ۱۰ مسابقه‌ی خوانندگی را درست حدس بزنید، احتمالاً باز هم به عنوان پیشگو شناخته نخواهید شد!

مقاله مرتبط:چرا برخی فکر می‌کنند توانایی پیش‌بینی آینده را دارند؟

با این حال، در روانشناسی، وقتی می‌گوییم چیزی را پیش‌بینی کردیم یعنی این پیش‌بینی بالاتر از محدوده‌ی کاملاً حدسی بودن است. برای سه مثال ابتدای این مقاله، مقدار پیش‌بینی در مقیاس زیر (با استفاده از binomial effect size display) ترسیم شده است.

امیدوارم بتوانید تفاوت بین پیش‌بینی کامل و پیش‌بینی روانشناسی را متوجه شوید. همانطور که می‌بینید این اعداد افتضاح نیست اما خب عالی هم نیست. روانشناسی بهتر از حدس زدن کامل است اما به هر حال به معنای پیش‌بینی صد درصدی موردانتظار ما نیست.

هنگامی که روانشناسی می‌گوید Y، X را پیش‌بینی می‌کند، منظور این است که X یکی از پیش‌بینی‌کننده‌هایY  است. همواره برای رفتاری یکسان پیش‌بینی‌های دیگری هم وجود دارد. به عنوان مثال، سلامت فقط با پاسخگویی شریک پیش‌بینی نمی‌شود!

روانشناسی هرگز کامل پیش‌بینی نمی‌کند. شاید گذشته آینده‌تان را پیش‌بینی کند؛ شاید هم نتواند!

به عنوان مثال، به عقیده‌ی بسیاری روابط عاطفی با والدین یا سرپرستان اولیه در روابط عاشقانه‌ی دوران بزرگسالی مؤثر است.

شاید بعضی مواقع، حدس زدن برنده‌ی مسابقه‌ی بعدی منطقی‌تر از این باشد که فکر کنید والدینتان سرنوشت روابط آینده‌ی شما را تعیین می‌کنند! پس پیش‌بینی در روانشناسی به معنای پیش‌بینی نسبی است نه کامل.