تنفس از راه بینی به تثبیت بهتر حافظه حسی کمک می‌کند

نحوه نفس کشیدن ممکن است بر فرآیند تثبیت خاطرات تأثیرگذار باشد. اگر پس از استنشاق تعدادی بوی متفاوت، به جای تنفس از طریق دهان با بینی خود نفس بکشیم، آن بوها بهتر در حافظه‌مان ثبت خواهند گردید. این نتایج جدیدترین مطالعۀ پژوهشگران انستیتوی کارولینسکای سوئد است، که در ژورنال Neuroscience منتشر شده است.

در چند سال گذشته، مطالعه روی آثار کیفیت تنفس بر عملکرد مغز، به حوزه‌ای بسیار جذاب تبدیل شده است. به لطف روش‌های جدیدی که هر سال معرفی می‌شوند، شمار بالایی از پژوهش‌های اختصاصی بر روی حافظه و ارتباط آن با مسیرهای تنفس صورت گرفته است. پژوهشگران انستیتوی کارولینسکا به تازگی نشان داده‌اند که نفس کشیدن از طریق بینی به تثبیت بهتر خاطرات در مغز کمک می‌کند.

یکی از دلایلی که تا پیش از این چنین مطالعاتی انجام نشده بودند، محدودیت مدل‌های آزمایشگاهی بود. شاید برایتان جالب باشد که بدانید بسیاری از حیوانات آزمایشگاهی متداول، نظیر موش‌ها، نمی‌توانند به طور طبیعی از دهان‌شان برای تنفس استفاده کنند. این مسئله موجب می‌شود که چنین مدل‌هایی برای انجام پژوهش بر روی تأثیر دریافت هوا از بینی و دهان، عملاً بی‌استفاده باشند.

محققان در این مطالعه از دو گروه از شرکت‌کنندگان خواستند ۱۲ بوی مختلف را استنشاق کرده، و آن‌ها را به خاطر بسپارند. پس از این که شرکت‌کنندگان هر ۱۲ بو را استنشاق کردند، از آن‌ها خواسته شد که به مدت یک ساعت به تنفس عادی بپردازند؛ به این صورت که اعضای یکی از گروه‌ها با دهان و اعضای گروه دیگر با بینی خود نفس بکشند. پس از گذشت این مدت‌زمان، ۱۲ رایحۀ قبلی، به اضافۀ مجموعه‌ای جدید از ۱۲ رایحۀ دیگر به شرکت‌کنندگان هر دو گروه ارائه شد. پژوهشگران از هر فرد خواستند که پس از استنشاق هر ۲۴ رایحه، اعلام کند که آیا این رایحه در مرحله قبلی مطالعه به مشامش خورده است، یا بوی کاملاً جدیدی است.

نتایج مطالعه نشان داد که گروهی که با بینی خود نفس کشیده بودند، در تشخیص بوهای ارائه شده در مرحله بعدی، عملکرد بهتری داشتند. به عبارت دیگر، این شرکت‌کنندگان بهتر می‌توانستند بوها را به خاطر بیاورند.

مقاله مرتبط: ریتم تنفس چه تأثیری بر حافظه و ترس دارد؟

مطالعات پیشین نشان داده بودند که گیرنده‌های موجود در پیاز بویایی، نه تنها بوهای مختلف را شناسایی می‌کنند، بلکه نسبت به تغییرات جریان هوا نیز حساس‌اند. در مراحل متفاوت دم و بازدم، بخش‌های متفاوتی از مغز فعال می‌شوند. اما این که همگام‌سازی تنفس و فعالیت مغزی چگونه انجام می‌شود، و یا نحوه تنفس چگونه می‌تواند بر عملکرد مغز و در نتیجه رفتار تأثیرگذار باشد، هم‌چنان شناخته نشده است. علی‌رغم این مسئله، طب سنتی همواره بر اهمیت نحوه تنفس تأکید داشته است.

ایدۀ اثرگذاری تنفس بر رفتار، خیلی جدید نیست. در حقیقت، جوامع بشری از هزاران سال گذشته از این مسئله آگاهی داشته‌اند. اما تاکنون هیچ‌کس پیشگام نشده بود که این اثرگذاری را به روش علمی اثبات نماید. ما هم‌اکنون ابزاری در اختیار داریم که می‌توانیم به کمک آن به این هدف برسیم.