ما هر روز در معرض حجم زیادی از اطلاعات قرار می‌گیریم. کانال‌های موجود در شبکه‌های مجازی روزانه اطلاعات زیادی را (چه درست، چه نادرست) به خورد کاربران می‌دهند. به کدام یک از این اطلاعات می‌توان اعتماد کرد؟ نمی‌توان با اطمینان به این سؤال پاسخ داد، ولی حداقل می‌دانیم که بعضی از باورهای عمومی از مدت‌ها قبل از اعتبار ساقط شده‌اند. در سومین قسمت از این مجموعه، به بررسی ۱۰ مورد دیگر از باورهایی خواهیم پرداخت که هر کسی در جامعه ممکن است حداقل یک‌بار آن‌ها را شنیده باشد.
۳۱. نظریه صرفاً یک ایده است
ما در گفتار روزمره‌ی خود واژه‌ی «نظریه» را به عنوان یک ایده یا حدس علمی در نظر می‌گیریم. همین باعث می‌شود با دیده‌ی تردید به نظریه‌هایی مثل نظریه تکامل یا مه‌بانگ نگاه کنیم. ولی واقعیت این است که نظریه‌ها بر اساس شواهد علمی مطرح می‌گردند و تقریباً با حقیقت یکسان‌اند. نظریه‌ها نظرات شخصی نیستند، بلکه نتایجی هستند که از شواهد موجود استنتاج شده‌اند.
۳۲. بخش‌های متفاوت زبان مزه‌های متفاوتی را درک می‌کنند
این داستان غیرواقعی اولین بار در سال ۱۹۰۱ مطرح گردید. ماجرا از جایی شروع شد که روان‌شناسی آلمانی به د. پ. هانیگ (D. P. Hanig) از تعدادی داوطلب درخواست کرد در آزمایشی شرکت کنند که به دنبال ارزیابی کیفیت حس چشایی انسان بود. شرکت‌کنندگانی پس از چشیدن چندین ماده‌ی مختلف، اعلام کردند که بعضی از مزه‌ها را در بخش‌هایی از زبان‌شان بهتر احساس می‌کردند. مشکل از جایی شروع شد که نتایج این مطالعه به درستی ترجمه نگردید، و مردم سایر کشورها گمان کردند که هر بخش از زبان تنها یک مزه‌ی خاص را می‌تواند تشخیص دهد. نتیجه‌ی این ترجمه و برداشت نادرست، تدوین نقشه‌ی «نواحی حساس زبان» به طعم‌های مختلف بود، که همگی با آن آشنایی داریم. در این نقشه، نوک زبان مزه‌ی شیرینی را بهتر درک می‌کند، طرفین زبان در قدام به شوری پاسخ می‌دهند، طرفین در عقب زبان مزه‌ی ترشی را بهتر درک می‌کنند، و بالأخره ته زبان مسئول انتقال پیام‌های مربوط به تلخی است. جالب است بدانید که تا ۷۳ سال بعد از مطالعه‌ی هانیگ، باور عموم بر همین بود، تا این که پژوهشگران در سال ۱۹۷۴ این داستان را به چالش کشیدند. نقض این باور کار چندان سختی هم نیست، کافی است کمی شکر بردارید و روی نوک زبان خود قرار دهید. البته باید گفت که انتهای زبان واقعاً به مزه‌ی تلخی حساس است، آن هم برای این که از بلع مواد غذایی سمی (احتمالاً تلخ‌مزه) جلوگیری کند.
۳۳. عامل تندی فلفل، دانه‌های آن است
خیلی از آشپزها به اشتباه فکر می‌کنند که عامل تندی فلفل، دانه‌های آن است. در حالی که تندترین قسمت فلفل؛ پوشش نرم و سفید‌رنگی است که دانه‌ها را در کنار یک‌دیگر نگه می‌دارد. عامل تند بودن فلفل، ماده‌ای به نام کپسایسین (capsaicin) است که گیرنده‌های مسئول انتقال حرارت را در زبان تحریک می‌کند. دانه‌های فلفل تند در حین عبور از دستگاه گوارش پستانداران از بین می‌روند. به عقیده‌ی دانشمندان، کپسایسین به عنوان مانعی در برابر هضم شدن دانه‌های فلفل عمل می‌کند. پرندگان ولی این چنین نیستند. آن‌ها با عبور دادن دانه‌های فلفل از دستگاه گوارش خود و سپس دفع آن، به جوانه‌زنی این دانه‌ها کمک می‌کنند.
۳۴. تراشیدن مو باعث ضخیم‌تر شدن آن می‌شود
خیلی از افرادی که علاقه‌ای به اصلاح صورت با تیغ ندارند، بر این باورند که اصلاح ریش با تیغ باعث رشد ضخیم‌تر موهای صورت می‌شود. ولی هیچ‌گونه شواهد علمی در دست نیست که از چنین ادعایی حمایت بکند. حس ضخیم‌تر شدن موی صورت پس از اصلاح با تیغ به شکل جدید موها مربوط می‌شود، نه خود تیغ. موهای صورت پیش از تراشیده شدن، انتهای نرم دارند. این موها در اثر وزن خود حالت موج‌دار پیدا می‌کنند و همین باعث می‌شود حس نرمی و لطافت داشته باشند. اما پس از اصلاح با تیغ، به دلیل این که موها تراشیده می‌شوند، انتهای‌شان تیز می‌گردد و هنگام لمس شدن این احساس را منتقل می‌کنند که ضخیم‌تر شده‌اند. در حالی که واقعاً این‌چنین نیست.
۳۵. در هنگام وقوع زلزله، باید سریعاً به زیر چارچوب در پناه ببرید
چارچوب در معمولاً جزو آخرین قسمتی از خانه است که در پی زلزله‌ی شدید فرو می‌ریزد. این موضوع در گذشته صحت داشت، ولی امروزه با پیشرفت‌هایی که در حوزه‌ی ساخت و ساز صورت گرفته، چارچوب در دیگر امن‌ترین قسمت خانه به حساب نمی‌آید. توصیه بر این است که در هنگام وقوع زلزله، افراد در نزدیک وسایل سنگینی مانند تخت یا میز چمباتمه زده و با دست از سرشان حفاظت کنند.
۳۶. الماس از زغال تحت فشار به عمل می‌آید
زغال‌سنگ و الماس هر دو از کربن ساخته شده‌اند. پس الماس هم باید از زغال‌سنگ ساخته شده باشد، نه؟ زغال‌سنگ از بقایای گیاهانی به عمل آمده که میلیون‌ها سال قبل زیر خاک مدفون گشته‌اند. این سوخت مهم معمولاً در عمق ۳.۲ کیلومتری زمین یافت می‌شود. ولی الماس کمی فرق دارد. این سنگ گران‌بها از کانی‌های کربن‌داری ساخته می‌شود که در عمق ۱۵۰ کیلومتری زمین تحت فشار قرار می‌گیرند. الماس‌ها به واسطه‌ی نوع خاصی از فوران آتش‌فشانی به نام «فوران با منبع عمیق» به سطح زمین منتقل می‌شوند. این نوع از فوران‌های آتش‌فشانی نادر، الماس‌ها را در داخل ستون‌های آذرین نزدیک به سطح زمین به دام می‌اندازند.
۳۷. تماشا کردن تلویزیون از نزدیک چشم را ضعیف می‌کند
مدرکی وجود ندارد که ثابت کند تماشا کردن تلویزیون از نزدیک برای بینایی انسان مخرب است. با این حال، این داستان قدیمی شاید خیلی هم بی‌راه نباشد. با این که نزدیک شدن به تلویزیون باعث بروز نزدیک‌بینی نمی‌شود، ولی می‌تواند به این معنی باشد که شما نمی‌توانید از دور تلویزیون تماشا کنید، و در نتیجه نزدیک‌بین هستید!
۳۸. ویتامین ث از ابتلا به سرماخوردگی جلوگیری می‌کند
خیلی از مردم در فصل زمستان وقت و بی‌وقت مکمل ویتامین ث مصرف می‌کنند که سرما نخورند. ولی متأسفانه این کار تأثیر چندانی ندارد. در مطالعه‌ی بزرگ‌مقیاسی که بر روی ۱۱ هزار داوطلب صورت گرفت، تفاوت خاصی بین دو گروه مصرف‌کننده و غیرمصرف‌کننده در ابتلا به سرماخوردگی مشاهده نگردید.
۳۹. مرغ برای این که بتواند تخم بگذارد، به خروس نیاز دارد
خیلی‌ها به اشتباه فکر می‌کنند که مرغ‌ها برای تخم گذاشتن به خروس‌ها نیاز دارند. مرغ‌ها توانایی ذخیره‌سازی اسپرم را در بدن خود دارند. آن‌ها می‌توانند در غیاب خروس‌ها، با اسپرم‌های از پیش ذخیره شده، تخمک‌هایشان را بارور ساخته و تخم بگذارند. حتماً می‌گویید «نشد که»، باز هم باید خروسی در کار باشد. ولی باید عرض کنیم که مرغ می‌تواند بدون این که از کنار خروس‌جماعت عبور کند، تخم بگذارد. این تخم‌ها فاقد جنین خواهند بود، و شما می‌توانید بدون داشتن عذاب وجدان آن‌ها را مصرف کنید.
۴۰. خورشید کره‌ای سوزان است
خورشید در آسمان مانند یک کره‌ی آتشین دیده می‌شود. ولی این کره در حال آتش گرفتن نیست. خورشید در واقع یک رآکتور غول‌آسای هم‌جوشی هسته‌ای است که اتم‌های هیدروژن را به یک‌دیگر جوش می‌دهد. نور و گرمای متصاعد شده از خورشید در نتیجه‌ی آتش‌سوزی نیست، بلکه انرژی‌ای است که در پی هم‌جوشی اتم‌های هیدروژن آزاد می‌گردد.
مطالبتون عالیه 🙂