انتشار این مقاله


سهره های داروین از کجا آمده بودند؟

سهره های داروین برای مدت‌ها موضوع بسیاری از مطالعات تکاملی بوده‌اند، اما اولین سهره ها از کجا آمدند؟

در حدود سه میلیون سال پیش نخستین جزایر گالاپاگوس از کف اقیانوس سر بر آوردند. در آن هنگام آن‌ها مخروط‌های آتشفشانی در حال فوران، خشن و فاقد پوششی بودند که هیچ نشانه‌ای از حیات نداشتند. هم اکنون پس از گذشت میلیون‌ها سال، حیات در جزایر گالاپاگوس جریان دارد و تعدادی از شگفت‌انگیزترین جانوران جهان در آن‌ها زندگی می‌کنند. لاک‌پشت‌های غول‌پیکر، ایگواناهای دریایی، قره غازهای بومی گالاپاگوس و سهره های داروین از جمله این موجودات هستند.

 

سهره های داروین
داروین در جزایر گالاپاگوس چهار نوع سهره مشاهده نمود که دارای منقارهای متفاوتی بودند. امتیاز تصویر: Ann Ronan Pictures/Print Collector/Getty Images

سهره های گالاپاگوس قطعا از مشهورترین مثال‌های تکامل هستند و نامشان تا ابد به سفر دریایی چارلز داروین و نظریه انتخاب طبیعی وی گره خواهد خورد (البته لازم است بدانید که سهره های گالاپاگوس در حدی که معمولا تصور می‌شود، در تئوری داروین تاثیرگذار نبوده‌اند). با توجه به تنوع اندازه و شکل منقار، هر گونه با نوع خاصی از غذا سازگار شده است. سهره زمینی (Geospiza) منقاری کلفت دارد که سازگار با خوردن دانه‌های سخت و بندپایان است. سهره آوازخوان (Certhidea olivacea) دارای منقاری نازک و تیز است و به کمک آن حشراتی را که میان برگ‌ها پنهان شده‌اند شکار می‌کند. سهره دارکوبی (Camarhynchus pallidus) حتی از خارهای کاکتوس و شاخه‌های نازک درختان برای بیرون کشیدن بندپایان از سوراخ‌های موجود در درختان استفاده می‌کند.

سهره دارکوبی در حال جست‌وجوی شاخه درخت با خار کاکتوس در جزیره پلازا، جزایر گالاپاگوس، اکوادور. عکاس: James L. Stanfield.

سهره‌های داروین مثالی بارز از تکامل شعاعی (adaptive radiation) هستند که عبارت است از تکامل سریع گونه‌های مختلف ساکن در زیست‌بوم‌های متفاوت از یک جد مشترک. مقایسه خصوصیات آناتومیک سهره‌های گالاپاگوس و نیز بررسی‌های مدرن مولکولی نشانگر این موضوع است که آن‌ها ارتباط بسیار نزدیکی با یکدیگر دارند و این ارتباط  در این حد میان آن‌ها و سایر گونه‌ها وجود ندارد. پس سهره های داروین تشکیل یک گروه تک‌تبار (monophyletic group) را می‌دهند که به کلیه ارگانیسم‌های حاصل از یک گونه اجدادی گفته می‌شود. دانشمندان با بررسی تفاوت‌های انباشته شده در DNA این سهره‌ها در طول زمان، دریافتند که اجداد مشترک آن‌ها حدود ۳-۲ میلیون سال پیش به گالاپاگوس رسیده‌اند. حال سوال این است که سهره‌های اولیه چگونه بوده و از کجا آمده بودند؟

با این که بسیاری از جزایر گالاپاگوس چندین میلیون سال قدمت دارند، قدیمی‌ترین فسیل به دست آمده از سهره های داروین مربوط به دوره هولوسن (ده‌هزار سال گذشته) است. این فسیل‌ها حاصل از دو گونه سهره زمینی به نام‌های Geospiza nebulosi  و G. magnirostris هستند و امروزه نیز در جزایر گالاپاگوس زندگی می‌کنند. این سهره‌ها می‌توانند به ما در فهم این که نخستین سهره‌های گالاپاگوس چه شکلی بوده و از کجا آمده بودند، کمک کنند.


مقاله مرتبط: نظریه‌ تکامل داروین چیست؟


جزایر گالاپاگوس در نزدیکی اکوادور قرار دارند؛ از این رو دانشمندان در جست‌وجوی اجداد سهره های داروین، آمریکای جنوبی را بررسی کردند. دیرینه‌شناسی به نام David Steadman در سال ۱۹۸۲ بر اساس تشابهات مورفولوژیکی و رفتاری نتیجه گرفت که Volatinia jacarina به احتمال زیاد جد سهره های گالاپاگوس است. این سهره پرنده استوایی کوچکی است که در بسیاری از قسمت‌های آمریکای جنوبی و مرکزی وجود دارد. مطالعات بعدی مانند مطالعه‌ای که Sato و همکارانش در سال ۲۰۰۱ انجام دادند، با بررسی DNA میتوکندری صورت گرفت و نشان داد که Tiaris obscura محتمل‌ترین گونه اجدادی است. این گونه در آمریکای مرکزی ایجاد شده و از طریق تنگه پاناما که پلی بین آمریکای شمالی و جنوبی است و حدود سه میلیون سال پیش ایجاد شده است، به آمریکای جنوبی گسترش پیدا کرده است. Tiaris obscura سپس از طریق آمریکای جنوبی به جزایر گالاپاگوس راه پیدا کرده است.

عده‌ای دیگر از دانشمندان نیز بر این عقیده‌ هستند که بر اساس شباهت‌های مورفولوژیک و رفتاری، سهره های گالاپاگوس به گونه‌های کارائیبی Tiaris و یا سهره سیاه سنت لوسیا، Melanospiza richardsoni، مرتبط می‌باشند. بررسی جدیدی که توسط Funk و Burns در سال ۲۰۱۸ انجام گرفته است نیز احتمال کارائیبی بودن گونه اجدادی سهره های داروین را تایید می‌کند. در این بررسی، دانشمندان دریافتند که اکثریت گونه‌هایی که با سهره های داروین ارتباط نزدیکی دارند، گونه اجدادی‌شان کارائیبی می‌باشد. البته این بررسی قطعی نبوده و احتمال منشا کرائیبی و یا آمریکای جنوبی سهره های گالاپاگوس بیکسان است.

از آن‌جایی که نزدیک‌ترین سرزمین به گالاپاگوس آمریکای جنوبی است، منشا کارائیبی سهره های گالاپاگوس دور از انتظار به نظر می‌رسد. اما باید در نظر داشت که پراکنده شدن گونه‌ها همواره در امتداد یک خط مستقیم صورت نمی‌گیرد. این موضوع را سهره‌ای به نام Pinaroloxias inornata که در نزدیکی جزیره Cocos زندگی می‌کند، به خوبی توصیف می‌نماید. با اینکه این جزیره به آمریکای جنوبی نزدیک‌تر از جزایر گالاپاگوس است، مطالعات ژنتیکی نشانگر این موضوع هستند که سهره‌های جزیره Cocos از یک گونه موجود در گالاپاگوس منشا گرفته‌اند.

پرندگان می‌توانند به خوبی در مسافت‌های طولانی و حتی بر فراز اقیانوس‌ها پراکنده شوند. علاوه بر آن سایر پرندگان ساکن در گالاپاگوس مانند مرغان مقلد و فلامینگوهای گالاپاگوس نیز ارتباطات مشابهی با گونه‌های کارائیبی نشان می‌دهند. این موضوع نشان می‌دهد که منشا کارائیبی منطقی‌تر است. این الگو در سایر جانوران مانند مارها، اسفنج‌ها و بیدها نیز مشاهده شده است. پس کارائیب به احتمال زیاد منشا سهره های داروین است.

با این که در اثر نبود فسیل‌ها نمی‌توانیم در مورد ظاهر سهره‌های اولیه اظهار نظر کنیم، اما می‌توانیم دامنه موجوداتی که می‌توانند منشا آن‌ها باشند را تنگ‌تر کنیم. بسته شدن پل پاناما جهت چرخش اقیانوس‌ها را تغییر داد و تغییراتی را در قدرت و جهت بادها باعث شد. این تغییرات احتمالا کلونیزاسیون جزایر گالاپاگوس را تسهیل کرده‌اند.

زهره محمدی


نمایش دیدگاه ها (0)
دیدگاهتان را بنویسید