این روز‌ها کشیدن قلیان درمیان جوانان بسیار شایع شده است و برخلاف تصور عموم، بسیار اعتیادآور است. در واقع، بر اساس یافته‌های اخیر، داروهایی که برای ترک اعتیاد سیگار به افراد تجویز می‌شود، بر روی افرادی که اعتیاد به قلیان دارند، تاثیری ندارد. به دلیل اینکه قلیان معمولا با خانواده یا دوستان مصرف می‌شود، اعتیاد به آن فراتر وابستگی جسمی است. این رفتار اعتیادآور، علت این است که داروی ترک سیگار، Varenicline، بر روی معتادان به قلیان اثر چندانی نمی‌گذارد.
قلیان که در زمان‌های قدیم در آسیای مرکزی و شرقی استفاده می‌شد، اکنون در سراسر دنیا به محبوبیت زیادی رسیده است. در سال‌های اخیر، بارها و کافه‌های مخصوص قلیان کشیدن در اروپا و آمریکا افتتاح شده‌اند. طعم‌های میوه‌ای قلیان در بین جوانانی که خواهان مزه‌های دلنشین و رمانتیک هستند، طرفداران زیادی پیدا کرده است. اعتیاد به قلیان عجیب غریب، مدرن، اعتیاد آور و خطرناک می‌باشد.
در قلیان، تنباکو با استفاده از گرمای زغال سوزانده می‌شود. دود از یک ظرف پر از آب رد شده و وارد شلنگ قلیان می‌شود. با انجام دادن عمل دم در انتهای شلنگ، خلا ایجاد شده باعث وارد شدن دود به دهان فرد می‌گردد.
مقاله‌ی مرتبط: قلیان کشیدن دارای خطر مسمومیت است
دو باور رایج و غلط در مورد کشیدن قلیان وجود دارد: اول آنکه، قلیان کم‌خطرتر از سیگار است، زیرا دود به هنگام رد شدن از آب، سمیت خود را از دست می‌دهد. دوم آنکه، اعتیاد به قلیان ضعیف‌تر از اعتیاد به سیگار است. هر دو باور نادرست است!
افرادی که قلیان می‌کشند، مواد سمی و خطرناک بیشتری را وارد مجاری تنفسی خود می‌کنند و بیشتر در معرض ابتلا به سرطان‌های مختلف هستند. در واقع، در یک وعده مصرف قلیان در مقایسه با کشیدن یک سیگار، حجم بیشتری از نیکوتین، کربن مونوکسید و موادشیمیایی سرطانزا وارد ریه‌های انسان می‌شود. همانند افراد سیگاری، حتی بین وعده‌های نامنظم قلیان کشیدن، افراد علائم کمبود آن را تجربه می‌کنند.
ترک اعتیاد به قلیان
تحقیقات محدودی در موضوع راه‌های موثر برای ترک موفق اعتیاد به قلیان انجام شده است. روش‌های رایج مثل مشاوره و درمان دارویی، در افراد سیگاری به راحتی جواب می‌دهد، در حالیکه در افراد معتاد به قلیان، نتایج تاثیرگذاری نداشته است.
در مطالعات جدید، پانصد نفر را که قلیان می‌کشیدند، به مدت دوازده هفته در پاکستان مورد آزمایش قرار داده اند. نصف این افراد توسط داروی وارنکلاین، و نصف دیگر با دارونما تحت درمان قرار گرفتند. در هر دو گروه، مشاوره‌های لازم برای تغییر این رفتار نادرست اجتماعی و مقابله با عوارض ترک اعتیاد، انجام شد.
نتایج این تحقیقات نشان داد که وارنکلاین بیشتر از دارونما، تاثیر نداشته است! این مطالعه صرفا برای رد درمان دارویی اعتیاد به قلیان صورت نگرفته است، ولی برخلاف تمایل شرکت کنندگان به ترک اعتیاد، عده‌ی کمی علاقه مند به ترک بودند. همچنین، قلیان با ایجاد وابستگی شدید، مانع از اثر وارنکلاین بر بدن می‌شود.
اعتیاد درجات مختلفی از جمله وابستگی عصبی و روانی دارد، و یکی از یافته‌های این تحقیق این است که جنبه‌ی اجتماعی هر اعیتاد، نقش به سزایی در ایجاد و ترک آن دارد. تقریبا نود درصد افراد، در جمع دوستان و خانواده، سیگار یا قلیان مصرف می‌کنند.
اقدامات انجام شده برای ترک اعتیاد به قلیان
در طول درمان دارویی و مشاوره‌ی ترک اعتیاد، قوانین سختی بر کنترل و نظارت بر تولید و واردات تنباکو باید وضع شود تا کشیدن قلیان، به یک عرف در جامعه تبدیل نشود. نوع بسته‌بندی و فروش تنباکو نشان می‌دهد که گرافیک و علائم هشدار برای خطرات مصرف تنباکو، یا وجود ندارد و یا تاثیر مثبتی نمی‌گذارد. عدم وجود قوانین در خصوص قیمت تنباکو و مالیات آن، باعث شده تا به قیمت ارزانی در بین مردم پخش شود. اگر قیمت تنباکو گران بود، افراد تمایل بیشتری برای ترک قلیان داشتند و در کافه ها و رستوران‌ها، قلیان وجود نداشت.
دادن آگاهی همگانی در مورد مضرات قلیان و سیگار و کنترل مصرف آنها در سطح جامعه، می‌تواند قدمی موثر در کنار روش‌های قدیمی ترک سیگار و قلیان باشد.
