دانشمندان انگلیسی رابطه احتمالی بین یک ماده ضدباکتری متداول در صابون و مقاومت آنتی‌بیوتیکی را کشف کردند.
این ماده اولیه که تریکلوسان نام دارد، مدتی در معرض توجه سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) بوده‌است. در واقع در سال ۲۰۱۶، FDA در دسترس قرار دادن صابون‌های حاوی تریکلوسان را به‌علت نگرانی‌های امنیتی و عدم وجود شواهد مبنی بر بهتر بودن این صابون‌ها نسبت به صابون عادی، ممنوع کرده‌است. اما این ماده هنوز هم می‌تواند در دیگر محصولات از جمله صابون‌های آنتی‌باکتریال که در بیمارستان‌ها استفاده می‌شود، یافت شود. علاوه یر این، تریکلوسان در اسباب‌بازی‌ها، مبلمان و لباس‌ها برای جلوگیری از آلودگی باکتریایی استفاده می‌شود.
FDA هشدار داده‌است که تریکلوسان می تواند مقاومت آنتی‌بیوتیکی به همراه داشته‌باشد یعنی زمانی‌که باکتری‌ها در حال پیشرفت هستند و راه‌‌هایی برای فرار از داروها ایجاد می کنند، بدان معناست که داروها دیگر موثر نیستند.
مطالعه جدید، که در ۳ ژوئن در مجله شیمی‌درمانی ضدمیکروبی منتشر شده‌است، یک توضیح احتمالی برای چگونگی ایجاد چنین مقاومت آنتی بیوتیکی را مطرح می‌سازد.
محققان بر روی پدیده‌ای به نام “مقاومت متقابل” متمرکز شده‌اند که زمانی رخ می‌دهد که مقاومت در برابر یک نوع عامل ضدباکتریایی، باعث مقاومت در برابر عامل دیگر شود. به طور خاص، مطالعۀ جدید نشان داد هنگامی‌که باکتری‌های خاصی نسبت به گروهی از داروها به‌نام کینولون مقاوم می‌شوند، نسبت به تریکولسان هم مقاومت ایجاد می‌کنند.
با توجه به این مطالعه، کینولون‌ها با هدف قراردادن آنزیم‌هایی که طی تکثیر DNA به باز شدن آن کمک می‌کند، باکتری‌ها را می‌کشند. هنگام تکثیر یک سلول، نیاز به باز کردن و جدا شدن دو رشتۀ تشکیل‌دهنده مارپیچ دورشته‌ای است. اگر باکتری نتواند DNA خود را باز کند، قادر به تکثیر نیست. انواعی از آنتی‌بیوتیک‌های کینولون شامل سیپروفلوکساسین و لووفلوکساسین است.
به گفتۀ محققان، باکتری‌ها می‌توانند از طریق جهش‌هایی که باعث دشواری اتصال این دارو به آنزیم مهارکننده باز شدن DNA می‌شوند، مقاومت به کینولون‌ها را افزایش دهند. اما علاوه بر این تغییرات، باکتری مقاوم در برابر کینولون، دیگر مکانیسم‌های خودایمنی را هم فعال می‌کنند که در صورت ترکیب شدن، باکتری‌ها را به تریکلوسان مقاوم می‌سازد.
در ابتدا، محققان دریافتند که مقاومت به کوینولون و تریکلوسان در آزمایشات سالمونلا مرتبط هستند. اما در مطالعه‌ای جدید که در آزمایشگاه بر روی باکتری‌ها انجام شد، محققان نشان دادند که این مکانیسم می‌تواند در نوع دیگری از باکتری به نام اشیریشیا کلی (E coli) نیز وجود داشته باشد.
مارک وبر، مدرس ارشد موسسه میکروب شناسی و عفونت در دانشگاه بیرمنگام انگلیس، در بیانیه ای گفت:
“ما فکر می‌کنیم که باکتری‌ها فکر می‌کنند که همیشه تحت حمله قرار دارند و سپس برای مقابله با تهدیدات بعدی، از جمله تریکلوسان مجددا طراحی می‌شوند.”
نگرانی دیگراین است که این اتفاق ممکن است به‌طور معکوس اتفاق بیفتد یعنی؛ قرار گرفتن در معرض تریکلوسان باعث رشد سوسپانسیون مقاوم در برابر آنتی بیوتیک شود. آزمایش‌های انجام شده در این تحقیق جدید شواهدی را در مورد این اتفاق نیافتند. تحقیقات بیشتری نیاز است تا ببینیم آیا تریکلوسان می‌تواند باکتری‌ها را نسبت به سایر مواد شیمیایی ضد باکتری مقاوم سازد یا نه. فهمیدن این‌که چگونه و تحت چه شرایطی مقاومت آنتی بیوتیکی ایجاد می‌شود، برای متوقف کردن آن لازم است.
