افسانه‌ی شهر گمشده آتلانتیس را فراموش کنید! زمین‌شناسان با بررسی برهه‌های زمانی مختلف و مطالعه تاریخ سرزمینی ناپدید شده به قدمت میلیون‌ها سال، موفق به کشف موقعیت سرزمینی شدند که در اعماق آب‌های اقیانوس، زیر قاره اروپا جنوبی قرار دارد.
لوران ژولیوت (Laurent Jolivet)، زمین شناس دانشگاه سوربن پاریس که در مطالعات جدید شرکت نکرده است، می‌گوید تحلیل داده‌ها توسط محققان، کار بسیار سنگین و دشواری است. با توجه به تاریخچه تکتونیکی این سرزمین که در دهه‌های اخیر شناخته‌شده است، وی معتقد است جزئیات بکار رفته در بازسازی «تایم لپس»(زمان‌گریز) اصولی توسط این تیم، بی‌سابقه است.
تنها آثار باقی‌مانده از این سرزمین (که به آدریای بزرگ معروف است)، سنگ آهک و سایر سنگ‌های پیدا شده در دامنه کوه‌های اروپا است. دانشمندان معتقدند که این سنگ‌ها ابتدا به شکل رسوبات دریایی بودند. سپس در اثر برخورد و شکستن صفحات تکتونیک ، این سنگ‌ها به سمت بالا کشیده شدند.
بازسازی اندازه، شکل و تاریخچه این سرزمین (که قسمت اعظم آن میلیون‌ها سال است که در اعماق دریاهای کم‌عمق گرمسیری قرار دارد)، امر دشواری به نظر می‌رسد.
به گفته‌ی دوو ون هینزبرگن(Douwe Van Hinsbergen)، زمین‌شناس دانشگاه اوترخت هلند، این سرزمین دارای تاریخچه‌ای بغرنج و پیچیده است. دانشمندان معتقدند حدود ۲۴۰ میلیون سال پیش، این سرزمین به صورت توده‌ای جداگانه از قسمت شمالی ابر‌قاره گندوانا(شامل آفریقا، آمریکای جنوبی، استرالیا، قطب جنوب، شبه قاره هند و شبه جزیره عربستان کنونی) جدا شده و به سمت شمال شروع به حرکت کرد.
حدود ۱۴۰ میلیون سال قبل، توده‌ای به اندازه گرینلند، زیر آب‌های گرمسیری قرار داشت. سپس آهک‌ها تجمع پیدا کرده و به مرور به سنگ آهک تبدیل شدند. این توده حدود ۱۰۰ الی ۱۲۰ میلیون سال قبل به اروپای کنونی برخورد کرده و فروپاشید. قطعات حاصل از فروپاشی این سرزمین به زیر قاره اروپا فرو‌رفتند. تنها یکی از قطعات سرزمین آدریا در برخورد با صفحات تکتونیک به سطح زمین آمد تا سرنخی برای کشف این سرزمین توسط زمین‌شناسان شود!
یکی از پیچیدگی‌های این تحقیقات این است که سنگ‌های سرزمین آدریا در نواری از اسپانیا تا ایران پراکنده شده‌اند. اطلاعات حاصل از این تحقیقات نیز مانند سنگ‌ها، پراکنده بوده و جمع‌آوری آن‌ها بسیار دشوار است. منطقه مدیترانه، از جهت داشتن خمیدگی، شکستگی و توده‌هایی در حاشیه‌ها، یکی از ارزشمند‌ترین مکان‌های زمین‌شناسی محسوب می‌شود.
هینزبرگن
هینزبرگن همچنین اشاره می‌کند که تا چندین دهه قبل، اطلاعات و نرم‌افزار‌های مورد نیاز برای بازسازی بیزانس وجود نداشت.
در مطالعات اخیر، هینزبرگن و همکارانش تلاش می‌کنند که قدمت و جهت میدان مغناطیسی سنگ‌هایی را که احتمال می‌رود متعلق سرزمین آدریا باشند، کشف کنند. آن‌ها نه تنها به دنبال زمان پیدایش، بلکه محل شکل گیری این سنگ‌ها هستند.
طبق اطلاعاتی که توسط تیم هینزبرگن در تحقیقات «گندوانا» منتشر شده‌است، آدریای بزرگ در مسیری مستقیم و ساده به سمت شمال حرکت نکرده‌است، بلکه در مسیر خود دچار چرخش در خلاف جهت ساعت شده و با صفحات تکتونیک برخورد کرده‌است.
به گفته‌ی هینزبرگن، سرعت این برخورد حدود ۳ الی ۴ سانتی در سال بوده. این برخورد به اندازه‌ای شدید است که پوسته‌ای به ضخامت ۱۰۰ کیلومتر را به اعماق گوشته‌ی زمین فرو می‌برد. این تحقیقات تنها منابعی نیستند که مدارکی مبنی بر وجود سرزمین آدریای بزرگ ارائه می‌دهند. محققان دیگری که از امواج لرزه‌ای برای تولید توموگرافی کامپیوتری (مانند عکس‌هایی از اعماق زمین که تحت عنوان اطلس زیرزمینی شناخته می‌شود) استفاده می‌کنند، از قبرستانی از قطعاتی خبر می‌دهند که در گوشته زمین غرق شده است. با توجه به این تحقیقات، تکه‌هایی از سرزمین آدریا اکنون در اعماق ۱۵۰۰ کیلومتری زیر زمین قرار دارند.
