نگاه کلی
عفونت HPV عفونتی ویروسی است که اغلب ضایعات زگیل مانند پوستی یا موکوسی ایجاد میکند. بیش از ۱۰۰ نوع پاپیلوما ویروس(HPV)انسانی وجود دارد. برخی از آنان ضایعات زگیلی و برخی دیگر میتوانند انواع مختلفی از سرطانها را ایجاد کنند.
اغلب عفونتهای HPV منجر به سرطان نمیشوند. اما برخی از انواع HPV تناسلی میتوانند سبب سرطان سرویکس(دهانه رحم)شوند. انواع دیگر سرطانها شامل مقعد، آلت تناسلی، واژن، ولوا و گلو نیز در ارتباط با عفونت HPV هستند.
این عفونتها اغلب از طریق جنسی یا تماس پوستی منتقل میشوند. واکسنهایی برای پیشگیری از انواع HPV عامل زگیل تناسلی و سرطان سرویکس وجود دارد.
علائم
در اغلب موارد، سیستم ایمنی بدن عفونت HPV را قبل از ایجاد زگیل از بین میبرد. هنگامی که زگیلها ایجاد شوند، بسته به نوع ویروس HPV ظاهرشان مختلف خواهد بود:
زگیل تناسلی: اینها ضایعاتی مسطح، برآمدگیهای کوچک گل کلمی یا بیرون زدگیهای ساقه مانند هستند. زگیل تناسلی در زنان اغلب روی ولوا ایجاد میشود اما میتواند نزدیک مقعد، روی سرویکس یا در واژن نیز ایجاد شود. زگیل تناسلی در مردان روی آلت تناسلی و بیضه یا اطراف مقعد ظاهر میشوند. این ضایعات به ندرت سبب درد و ناراحتی میشوند، با این حال ممکن است خارش داشته یا حساس باشند.
زگیل معمول: زگیل معمول به شکل برآمدگیهای سفت و اغلب روی دستها و انگشتان ظاهر میشود. در اغلب موارد این زگیلها تنها ظاهری بد دارند اما میتوانند دردناک یا در معرض آسیب یا خونریزی باشند.
زگیل کف پایی: این زگیلها برآمدگیهای سفت و دانه دانه هستند که اغلب روی پاشنه یا قوزک پا ظاهر میشوند.
زگیل مسطح: این زگیلها سطحی صاف داشته و اندکی برآمده هستند. میتوانند در هر نقطه ایجاد شوند، اما در کودکان اغلب در صورت و در مردان در ناحیه ریش و در زنان روی پاها ظاهر میشوند.
سرطان سرویکس
تقریبا تمام موارد سرطان سرویکس توسط عفونتهای HPV ایجاد میشوند، اما این سرطان ممکن است ۲۰سال یا بیشتر از آن پس از عفونت HPV ایجاد شود. عفونت HPV و سرطان سرویکس زودهنگام اغلب هیچ علامت قابل توجهی ایجاد نمیکنند. واکسینه شدن علیه عفونت HPV بهترین محافظ در برابر سرطان سرویکس است.
سرطان سرویکس اولیه هیچ علامتی ندارد، به همین دلیل آزمایشات غربالگری منظم برای شناسایی هرگونه تغییرات پیش سرطانی در سرویکس که میتواند منجر به سرطان شود ضروری و حیاتی است. گایدلاینهای فعلی پیشنهاد میدهند زنان بین ۲۱ تا ۲۹ سال هر سه سال یکبار آزمایش پاپ اسمیر انجام دهند.
توصیه شده است زنان بین ۳۵ تا ۶۵ سال تست پاپ اسمیر را هر ۳ یا ۵ سال ادامه داده و همزمان تست HPV DNA نیز انجام دهند. زنان بالای ۶۵ سال اگر ۳ آزمایش پاپ اسمیر یا ۲آزمایش HPV DNA و پاپ اسمیر پشت سرهم نرمال داشته باشند میتوانند تست را متوقف کنند.
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم
اگر فرد یا کودک وی دچار هر گونه زگیل شود که سبب زشتی یا درد شود باید به پزشک مراجعه کند.
دلایل
عفونت HPV زمانی ایجاد میشود که ویروس وارد بدن شود که اغلب از طریق یک برش، ساییدگی یا پارگی کوچک انجام میگیرد. ویروی به صورت تماس پوستی نیز منتقل میشود. عفونتهای تناسلی HPV از طریق رابطه جنسی، رابطه مقعدی و تماس پوستی نواحی تناسلی نیز میتواند منتقل شود. برخی عفونتهای HPV ناشی از ضایعات دهانی یا دستگاه تنفسی فوقانی، هنگام رابطه دهانی منتقل میشوند.
اگر مادر حامله و عفونت داشته و زگیل ناحیه تناسلی داشته باشد، احتمال دارد نوزاد نیز عفونت را دریافت کند. به طور نادر، عفونت ممکن است ضایعهای غیرسرطانی در حنجره نوزاد ایجاد کند.
زگیلها مسری هستند و تماس مستقیم با آنان سبب انتقال عفونت میگردد. زگیل همچنین میتواند هنگامی که فردی تماس با زگیل داشته و چیزی را لمس کرده نیز منتقل شود.
عوامل خطرزا
عفونت HPV پدیدهای شایع است. عوامل خطر این عفونت عبارتنداز:
تعداد شرکای جنسی: هر چه تعداد شرکای جنسی بیشتر باشد احتمال ابتلا به این عفونت بیشتر است. رابطه جنسی با فردی که خود شرکای جنسی زیادی دارد نیز خطر را افزایش میدهد.
سن: زگیل معمول اکثراً در دوران کودکی ایجاد میشود. زگیل تناسلی اغلب در نوجوانی و جوانی ایجاد میشود.
سیستم ایمنی ضعیف: افرادی که سیستم ایمنی آنان تضعیف شده است در معرض خطر بالایی قرار دارند. ضعف سیستم ایمنی میتواند توسط بیماری ایدز یا برخی داروهای پس از پیوند اعضا ایجاد شود.
پوست آسیب دیده: نواحی از پوست که سوراخ یا باز شدهاند بیشتر در معرض ایجاد زگیل هستند.
تماس فردی: لمس زگیل افراد مبتلا یا عدم استفاده از پوشش قبل از تماس با سطوح آلوده به HPV مانند حمام عمومی یا استخر شنا نیز میتواند خطر ابتلا را افزایش دهد.
عوارض
ضایعات دهان و قسمت فوقانی دستگاه تنفسی: برخی عفونتهای HPV ضایعاتی روی زبان، لوزهها، کام نرم یا داخل حنجره و بینی ایجاد میکنند.
سرطان: برخی ردههای HPV میتوانند سرطان سرویکس ایجاد کنند. این ردهها همچنین میتوانند منجر به سرطانهای دستگاه تناسلی، مقعد، دهان و راههای تنفسی فوقانی شوند.
تشخیص
پزشک میتواند با نگاه به زگیلها عفونت HPV را تشخیص دهد.
اگر زگیلهای تناسلی قابل مشاهده نباشند، یک یا چند مورد از آزمایشات زیر نیاز خواهد شد:
تست محلول سرکه: محلول سرکه را روی زگیلهای ناحیه تناسلی میریزند و آنها سفید میشوند. این روش در تشخیص زگیلهایی که مشاهده آنان دشوار است میتواند کمک کننده باشد.
پاپ اسمیر: پزشک نمونهای از سرویکس یا واژن بیمار برداشته و به آزمایشگاه ارسال میکند. پاپ اسمیر میتواند ناهنجاریهایی که میتوانند منجر به سرطان شوند را تشخیص دهد.
آزمایش DNA: این تست روی سلولهای سرویکس انجام میگیرد و میتواند DNA انواع خطرناک ویروس HPV را که مربوط به سرطان سرویکس هستند تشخیص دهد. این تست به همراه پاپ اسمیر برای خانمهای بالای ۳۰ سال تجویز میگردد.
درمان
زگیلها به خصوص در کودکان اغلب بدون نیاز به درمان از بین میروند. با این حال این ویروس هیچ درمانی ندارد و زگیلهای میتوانند دوباره در همان محل یا جای دیگر ظاهر شوند.
درمان دارویی
درمان دارویی اغلب به صورت موضعی میباشد و برای موفقیت در درمان باید دفعات مکرر استفاده شوند. برخی از این داروها عبارتنداز:
سالسیلیک اسید: این داروها که حاوی سرکه میباشد که در هر بار استفاده یک ذره از لایههای زگیل را از بین میبرد. سالسیلیک اسید برای زگیلهای معمول استفاده میشود و میتواند سبب آزار پوست گردد و برای زگیل صورت قابل استفاده نمیباشد.
ایمی کوئیمود: این کرم میتواند توانایی سیستم ایمنی را برای مقابله با HPV بهبود بخشد. عوارض جانبی شایع عبارتنداز قرمزی و تورم در محل استفاده.
پودوفیلوکس: یک داروی موضعی دیگر که عملکرد آن از بین بردن بافت زگیل تناسلی میباشد. این دارو میتواند سبب سوزش و خارش در محل استفاده شود.
تریکلرواستیک اسید: این درمان شیمیایی زگیلهای ناحیه کف دست و پا و تناسلی را سوزانده و از بین میبرد. میتواند سبب خارش موضعی شود.
جراحی و روشهای دیگر
اگر درمان دارویی کارساز نباشد، پزشک یکی از روشهای زیر را برای از بین بردن زگیلها پیشنهاد خواهد داد:
- منجمد کردن با نیتروژن مایع(کرایوتراپی)
- سوزاندن با جریان الکتریکی
- جراحی
- جراحی با لیزر
- درمان HPV در سرویکس
اگر پاپ اسمیر فرد غیرطبیعی باشد، متخصص زنان یک روش به نام کولپوسکوپی انجام خواهد داد. وی از طریق وسیلهای که نمایی بزرگ شده از سرویکس نشان میدهد(کولپوسکوپ)به سرویکس از نزدیک نگاه خواهد کرد و از هر ناحیهای که ظاهر غیرطبیعی دارد نمونه برداری خواهد کرد.
هرگونه ضایعه پیش سرطانی نیاز به خارج شدن دارد.
پیشگیری
زگیل معمولی
پیشگیری از عفونتهای HPV که زگیل معمولی ایجاد میکنند مشکل است. اگر فرد یک زگیل داشته باشد، میتواند از گسترش عفونت و تشکیل زگیلهای جدید با عدم دستکاری یک زگیل جلوگیری کند.
زگیل کف پا
برای کاهش خطر ابتلا به عفونتهای مسبب زگیل کف پا در استخرها و رختکنهای عمومی از کفش یا دمپایی استفاده کنید
زگیل تناسلی
فرد میتواند خطر ایجاد زگیل تناسلی و دیگر ضایعات تناسلی مربوط به HPV را از طریق موارد زیر کاهش دهد:
- داشتن رابطه جنسی تک همسری
- کاهش تعداد شرکای جنسی
- استفاده از کاندوم که میتواند خطر انتقال HPV را کاهش دهد
واکسن HPV
سه واکسن برای HPV توسط سازمان غذا و داروی آمریکا تأیید شده است. آخرین واکسن گارداسیل۹ میباشد که برای خانمها و آقایان از سنین ۹ تا ۴۵ سال برای محافظت در برابر سرطان سرویکس و زگیل تناسلی قابل استفاده است.
مرکز کنترل و پیشگیری بیماریهای آمریکا توصیه میکند واکسیناسیون روتین HPV برای افراد ۱۱ساله شروع شود، گرچه میتوان از ۹ سالگی نیز شروع کرد. ایدهآلترین حالت ممکن برای دریافت واکسن قبل از سن شروع فعالیت جنسی و قرار گرفتن در معرض HPV میباشد. تحقیات نشان دادهاند دریافت واکسن در سنین پایینتر ارتباطی با شروع فعالیت جنسی زودهنگام ندارد.
اگر فرد پس از آلوده شدن به ویروس HPV واکسن را دریافت کند ممکن است چندان مؤثر نباشد یا به هیچ عنوان اثری نداشته باشد. همچنین پاسخ به واکسن در سنین پایینتر بهتر از سنین بالاتر است. اما اگر واکسن قبل از تماس با ویروس دریافت شود، واکسن میتواند از اغلب موارد سرطان سرویکس پیشگیری کند.