دو رحمی (رحم دوتایی) یک ناهنجاری مادرزادی است. در زمان جنینی رحم به شکل دو لوله کوچک شروع به تشکیل شدن می‌کند. همزمان با رشد جنین، دو لوله به طور عادی به هم متصل شده و یک حفره بزرگ‌تر را به وجود می‌آورند که همان رحم انسان است. اما گاهی اوقات این لوله‌ها کاملا به هم متصل نشده و هر کدام، به یک ساختار مجزا تبدیل می‌شوند.
در رحم دوگانه، ممکن است یک دهانه (سرویکس) به یک واژن متصل شود و یا ممکن است هر کدام از حفره‌های رحم به یک دهانه‌ی جدا منتهی شوند. در بیشتر مواقع یک لایه نازک از جنس بافت در طول واژن به سمت پایین کشیده شده و دو دهانه جدا ایجاد می‌کند.
زنان دو رحمی اغلب بارداری‌های موفقی دارند؛ اما این شرایط می‌تواند ریسک سقط جنین یا تولد نوزاد ناقص را افزایش دهد.
علائم دو رحمی چیست؟
دو رحمی اغلب هیچ علائمی ندارد. تشخیص دو رحمی ممکن است حین معاینات معمول لگن و یا تصویربرداری برای تشخیص علت سقط‌های متوالی صورت بگیرد.
خانم‌هایی که همزمان هم واژن و هم رحم دوتایی دارند، ممکن است به خاطر این مشکل که خون‌ریزی قاعدگی آن‌ها با یک تامپون بند نمی‌آید، به پزشک مراجعه کنند. در چنین شرایطی، فرد یک تامپون را در یک واژن خود گذاشته اما خون‌ریزی از رحم و واژن دوم همچنان ادامه دارد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
زمانی که هریک از حالت‌های زیر را تجربه کردید، به دکتر مراجعه کنید:
- جریان یافتن خون در دوران قاعدگی علیرغم استفاده از تامپون
- احساس درد شدید در زمان قاعدگی
- تجربه متوالی سقط جنین
علت دو رحمی چیست؟
هنوز پاسخ قطعی به این سوال که چرا فقط در برخی از جنین‌ها رحم دوتایی شکل می‌گیرد، یافت نشده است. از آن‌جایی که گاهی اوقات دو رحمی در یک خانواده تکرار می‌شود، می‌توان عوامل ژنتیکی را در این امر موثر دانست.
عوارض دو رحمی چیست؟
بسیاری از زنان دو رحمی روابط جنسی، بارداری و زایمان‌های معمولی دارند. اما گاهی اوقات رحم دوگانه و سایر اختلالات رحمی، با موارد زیر در ارتباط است:
- ناباروری
- سقط جنین
- تولد نوزاد نارس
- ناهنجاری‌های کلیوی
تشخیص دو رحمی چگونه صورت می‌گیرد؟
دو رحمی ممکن است هنگام معاینات لگنی تشخیص داده شود. دکتر شما ممکن است دو دهانه (سرویکس) مشاهده کرده و یا احساس کند شکل رحم غیرمعمول است. دکتر در چنین مواقعی احتمال دارد هر یک از آزمایش‌های زیر را درخواست کند:
- سونوگرافی: در این تست از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ثبت تصویر از داخل بدن شما، استفاده می‌شود. این کار به وسیله یک دستگاه مبدل (پروب سونوگرافی) صورت می‌گیرد. این دستگاه ممکن است روی پوست شکم قرار گرفته و یا به داخل واژن وارد شود (سونوگرافی واژینال). برای تصویرسازی بهتر ممکن است هر دو نوع سونوگرافی انجام شود. در جایی که امکان انجام باشد، تشخیص دو رحمی با سونوگرافی سه بعدی نیز صورت می‌گیرد.
- سونوهیستروگرام: سونوهیستروگرام یک نوع سونوگرافی است که با تزریق یک مایع به داخل رحم از راه سرویکس و واژن، انجام می‌شود. این کار به دکتر کمک می‌کند مشکلاتی را که در ساختار رحم شما وجود دارد، پیدا کند.
- MRI: دستگاه اسکن MRI مشابه یک تونل بوده و دو انتهای آن باز است. شما روی یک صفحه متحرک که به داخل تونل می‌رود، دراز می‌کشید. در این فرآیند (که بدون درد بوده) از امواج مغناطیسی و رادیویی برای تصویرداری و مشاهده مقطع عرضی اندام‌های داخل بدن، استفاده می‌شود.
- هیستروسالپینگوگرافی: در طی این تست یک رنگ مخصوص از راه سرویکس به داخل رحم تزریق می‌شود. در مدتی که رنگ در دستگاه تولید مثلی شما حرکت می‌کند، از اشعه ایکس استفاده شده تا شکل و اندازه رحم و باز بودن لوله‌های فالوپ، بررسی شود.
درمان دو رحمی چگونه است؟
اگر شما دورحمی هستید اما هیچ نشانه و علامتی ندارید، به ندرت به درمان نیاز پیدا می‌کنید. جراحی برای جدا کردن رحم‌ها به ندرت انجام می‌شود (اگرچه زمانی که بخواهیم بارداری ادامه پیدا کند و دلیل پزشکی معتبری برای سقط جنین‌های قبلی نداشته باشیم، جراحی ممکن است کمک‌کننده باشد).
اگر همزمان دو واژن و دو رحم دارید، ممکن است برای برداشتن دیواره بین دو واژن جراحی انجام شود. این کار زایمان طبیعی را کمی ساده‌تر می‌کند.
چگونه برای وقت دکتر آماده شویم؟
شما ممکن است ابتدا به پزشک عمومی مراجعه کنید. پزشک عمومی احتمالا شما را به متخصص زنان و زایمان ارجاع می‌دهد.
شما چه کاری می‌توانید انجام دهید؟
- بپرسید آیا لازم است کار خاصی انجام دهید تا برای آزمایشات احتمالی آماده شوید؟
- لیستی از علائم دوران قاعدگی خود و مدت زمانی که هرکدام از آن‌ها طول می‌کشد، تهیه کنید.
- لیستی از سوابق پزشکی خود تهیه کنید: شامل درمان‌هایی که در حال حاضر تحت نظر آن‌ها هستید، اسامی داروها، ویتامین‌ها و هرگونه مکملی که مصرف می‌کنید.
- همراه عضوی از خانواده یا یکی از دوستان خود به پزشک مراجعه کنید (تا به شما کمک کند همه موارد را به خاطر بسپارید).
- لیستی از سوالاتی که می‌خواهید از پزشک خود بپرسید، تهیه کنید.
برخی از سوالاتی که می‌توانید از دکتر خود بپرسید شامل:
- علت اصلی علائم من چیست؟
- آیا دلایل دیگری نیز وجود دارد؟
- اگر درمان لازم است، شما چه روشی را پیشنهاد می‌کنید؟
- آیا نیازی به جراحی دارم؟ چرا؟
- آیا در دوران بارداری ریسک مشکلاتی در من بالاتر از بقیه است؟
- اگر لازم است، چه کارهایی برای بالاتر بردن شانس بارداری باید انجام دهم؟
- آیا نیازی هست به یک متخصص مراجعه کنم؟
- آیا بروشور یا مطلب پرینت شده‌ای هست که بتوانم مطالعه کنم؟ چه وبسایت‌هایی برای مطالعه در مورد بیماری من پیشنهاد می‌کنید؟
چه انتظاراتی باید از دکتر خود داشته باشیم؟
دکتر احتمالا از شما تعدادی سوال می‌پرسد. برای جواب دادن به این سوالات آماده باشید تا وقت شما گرفته نشود و وقت بیش‌تری روی نکاتی که باید روی آن‌ها تمرکز کنید، بگذارید. سوالات ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- علائم و نشانه‌های شما چیست و چه زمانی برای اولین بار متوجه آن‌ها شدید؟
- آیا علائم و نشانه‌های شما مداوم است یا فقط برخی اوقات آن‌ها را احساس می‌کنید؟
- آیا قاعدگی (پریود) شما منظم است؟
- قاعدگی‌های شما به طور معمول چگونه است؟
- سابقه حاملگی دارید؟
- نتیجه حاملگی شما چه بود؟
- آیا شما در آینده قصد بارداری دارید؟
- آیا در حال حاضر تحت درمان خاصی هستید یا قبلا تحت درمان خاصی بوده‌اید؟
