پزشکان و بیماران، ممکن است برای کنترل و کاهش چربی خون، به فرآورده‌های طبیعی و گیاهی روی آورند. گیاهان دارویی مختلفی برای درمان هایپرکلسترولمیا (افزایش کلسترول خون) کاربرد دارند. از میان آن‌ها، شواهد بالینی برای اثربخشی کنگر فرنگی، گوگولیپید (نوعی صمغ)، سیر، رازیانه و مخمر برنج قرمز امیدوارکننده بوده است. در این مقاله بررسی خواهیم کرد مخمر برنج قرمز چیست و چگونه باعث کاهش چربی خون می‌شود؟
مخمر برنج قرمز چیست ؟
مخمر برنج قرمز حاصل تخمیر برنج شسته شده و پخته‌ی Oryza sativa توسط قارچ Monascuspurpureus است.
استفاده از مخمر برنج قرمز در چین، به سال ۸۰۰ پس از میلاد مسیح و در دوران T’ang dynasty برمی‌گردد. علاوه بر کاربردهای پزشکی، این فرآورده برای تهیه‌ی شراب برنج و هم‌چنین به عنوان محافظت‌کننده طعم و رنگ غذاها استفاده می‌شده است.
ترکیبات مخمر برنج قرمز عبارت اند از:
- موناکولین‌ها
- استرول‌ها
- ایزوفلاون‌ها
- اسیدهای چرب
- پروتئین‌ها
- ویتامین‌ها
- مواد معدنی
- رنگدانه‌ها
این محصول، نخستین بار در ایالات متحده با نام تجاری Cholestin فرآوری شد؛ ولی امروزه محصولات مشابه بسیاری از آن در دسترس است.
مکانیزم مخمر برنج قرمز چیست ؟
مطالعات آزمایشگاهی نشان داده‌اند که ترکیب موناکولین K، باعث مهار آنزیم HMGCoA ردوکتاز و در نتیجه مهار بیوسنتز کلسترول می‌شود.
با این حال، بحث و مجادلات زیادی در مورد نقش موناکولین K در مکانیسم عملکرد مخمر برنج قرمز وجود دارد؛ زیرا مقدار موناکولین K موجود در مخمر برنج قرمز برای توجیه کامل عملکرد کاهش کلسترول کافی نیست. بنابراین ممکن است ترکیبات دیگری (از جمله سایر موناکولین‌ها) نیز در این مکانیزم نقش داشته باشند.
کاربردهای بالینی مخمر برنج قرمز چیست ؟
شواهد خوبی مبنی بر اثربخشی بالینی مخمر برنج قرمز وجود دارد.
از طرفی، خود ترکیب موناکولین K، تحت عنوان داروی لوواستاتین (Mevacor) در ایالات متحده فرموله شده است.
در یک مطالعه‌ی مروری، ۳ کارآزمایی بالینی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. تمامی این کارآزمایی‌ها نشان دهنده‌ی کاهش چشمگیر میزان کل کلسترول و کلسترول LDL در بیماران دریافت کننده‌ی مخمر برنج قرمز بودند.
در دو مورد از این کارآزمایی‌ها، افزایش سطح HDL نیز گزارش شده است.
عوارض جانبی و موارد منع مصرف مخمر برنج قرمز چیست ؟
در کارآزمایی‌های بالینی، عوارض جانبی زیر از مخمر برنج قرمز گزارش شده است:
- دل درد و ناراحتی‌های گوارشی
- سوزش سر دل
- سرگیجه
- نفخ
- افزایش سطح خونی آنزیم‌های کبدی (که می‌تواند نشان دهنده آسیب کبدی باشد)
یک مورد شوک آنافیلاکسی در مردانی که از مخمر برنج قرمز برای تهیه سس استفاده کرده بودند، گزارش شده است.
عوارض جانبی خود ترکیب موناکولین K (لوواستاتین) شامل درد عضلانی، حساسیت و ضعف است.
مخمر برنج قرمز برای افراد مبتل به بیماری کبدی، خانم‌های حامله و افراد زیر ۱۸ سال منع مصرف دارد.
دوز و نحوه مصرف مخمر برنج قرمز چیست ؟
فرآورده‌های مخمر برنج قرمز بر اساس میزان موناکولین K استاندارد سازی می‌شوند و باید حاوی %۰.۴ موناکولین K باشند.
در کارآزمایی‌های بالینی تصادفی، از عصاره مخمر برنج قرمز با دوز ۲.۴-۱.۲ گرم در روز (فرآورده Cholestin) استفاده شده است.
در ایران، فرآورده “کپسول مخمر برنج ویتارمونیل” موجود است.
