آدرنالکتومی نوعی عمل جراحی است که در طی آن یک یا هر دو غده فوق کلیه را برمی‌دارند. اگر یک غده برداشته شود، به این عمل آدرنالکتومی یک طرفه گفته می‌شود و اگر دو غده فوق کلیه برداشته شود، به آن آدرنالکتومی دو طرفه گویند.
غدد فوق کلیوی
غدد آدرنال یا فوق کلیوی، بخشی از سیستم غدد درون ریز هستند. غدد آدرنال مسئول تولید هورمون‌هایی هستند که بدن برای انجام وظایف روزانه به آنها نیاز دارد. برخی از این هورمون‌ها، تستوسترون و آدرنالین است. غدد آدرنال در بالای هر کلیه قرار دارد و تقریباً به اندازه انگشت شست شماست.
چرا آدرنالکتومی انجام می‌شود؟
شایع ترین مشکل مرتبط با غدد فوق کلیوی که نیاز به آدرنالکتومی دارد، افزایش تولید هورمون‌ها است. تومور غدد فوق کلیوی علت شایع افزایش تولید هورمون است.
بیشتر تومورهای فوق کلیوی، غیر سرطانی(خوش خیم) هستند. در صورت وجود تومور تولید کننده هورمون‌های اضافی یا در صورت بزرگ شدن اندازه(بیش از ۲ اینچ یا ۴ تا ۵ سانتی متر) ممکن است شما نیاز به عمل جراحی برای برداشتن غده فوق کلیوی داشته باشید. ممکن است در صورت تومور سرطانی(بدخیم) یا مشکوک به سرطان، به عمل جراحی نیاز داشته باشید. همچنین ممکن است برای برداشتن سرطانی که از مکان دیگری مانند کلیه یا ریه گسترش یافته(متاستاز شده) به آدرنالکتومی نیاز پیدا کنید.
شایع ترین تومور، فئوکروموسیتوم نامیده می‌شود و می‌تواند در فشار خون، قلب یا سایر ارگان‌ها مشکلاتی ایجاد کند. این تومور به ندرت سرطانی است و بیشتر از اوایل بزرگسالی شروع می‌شود.
نحوه انجام عمل آدرنالکتومی
جراحان ممکن است از طریق جراحی با حداقل تهاجم(لاپاراسکوپی) یا جراحی سنتی(باز)، آدرنالکتومی را انجام دهند و یا از cryoablation استفاده کنند. روشی که جراحان توصیه می‌کنند بستگی به اندازه و نوع تومور یا وضعیت تأثیرگذار بر غدد آدرنال شما دارد.
• جراحی با حداقل تهاجم: آدرنالکتومی لاپاراسکوپی شامل چندین برش کوچک برای از بین بردن غده فوق کلیوی است. در این عمل از لاپاراسکوپ، یک دستگاه تلسکوپ مانند نازک استفاده می‌شود که به دوربین فیلم‌برداری و مانیتور متصل می‌شود تا جراح بتواند داخل بدن را ببیند.
یک روش جایگزین برای جراحی لاپاراسکوپی، آدرنالکتومی رتروپریتونوسکوپی خلفی (PRA) است که در آن جراحان برش‌های کوچکی در پشت شما ایجاد می‌کنند. بعضی اوقات جراحان از سیستم جراحی روباتیک داوینچی برای انجام آدرنالکتومی لاپاراسکوپی استفاده می‌کنند.
• عمل جراحی باز: پزشکان معمولاً عمل جراحی باز را برای تومورهای بزرگ یا سرطانی (بدخیم)، با استفاده از ابزارهای سنتی و برش، جراحی باز انجام می‌دهند.
این روش در صورتی انتخاب می‌شود که تومور بزرگ باشد یا مشکوک به سرطان باشد. دلایل دیگر انجام آدرنالکتومی باز:
• سابقه جراحی شکم که باعث ایجاد بافت اسکار شده است.
• عدم توانایی در دیدن واضح غده فوق کلیوی.
• هنگام جراحی مشکلات خونریزی رخ دهد.
• Cryoablation: در این روش از تصویربرداری CT برای راهنمایی درج کاوشگر که تومورهای آدرنال را منجمد و از بین می برد، استفاده می‌شود. رادیولوژیست‌های مداخله‌ای ممکن است از سرما به عنوان یک گزینه درمانی برای تومورهای کوچک که به غده فوق کلیوی گسترش یافته اند استفاده کنند، بخصوص هنگامی که جراحی خطر بالایی دارد.
اگر هر دو غده فوق کلیه برداشته شود، باید داروهای هورمونی مکمل مصرف کنید. اگر تنها یک غده برداشته شود، غده دیگر بدون نیاز به مصرف داروهای مداوم، عملکرد کامل را به عهده خواهد گرفت.
قبل از عمل آدرنالکتومی
بیمارانی که فشار خون بالا را تجربه می‌کنند ممکن است قبل از عمل برای کنترل فشار خون و ضربان قلب خود، دارو مصرف کنند. پزشک ممکن است از شما بخواهد که مصرف داروهای تسکین دهنده درد مانند آسپرین، تیلنول یا ایبوپروفن را متوقف کنید. شما نباید شب قبل از عمل، غذا بخورید یا چیزی بنوشید.
عوارض ناشی از آدرنالکتومی
به طور کلی، عوارض ناشی از آدرنالکتومی باز می‌تواند بیشتر از آدرنالکتومی لاپاراسکوپی باشد. جراحی لاپاروسکوپی خطرات زیادی دارد، از جمله:
• لخته شدن خون.
• خونریزی یا عفونت.
• صدمه به اندام‌های اطراف بدن.
• فشار خون بالا.
• واکنش به بیهوشی و داروها.
• مشکلات زخم یا فتق.
مزایای آدرنالکتومی لاپاراسکوپی
برخی از مزایای آن عبارتند از:
• زخم‌های کوچکتر.
• خطر ایجاد فتق کمتر.
• درد بعد از عمل کمتر.
• مدت زمان بستری کوتاه‌تر در بیمارستان(اغلب ۲-۳ روز).
• مدت زمان ریکاوری کوتاه‌تر(۲-۳ هفته).
پیش آگهی بعد از جراحی غدد آدرنال
بسته به نوع عمل آدرنالکتومی، انتظار می‌رود طی ۲-۶ هفته بهبودی حاصل یابد. بیشتر بیماران عوارض کمی دارند و بلافاصله بعد از عمل بهبودی را مشاهده می‌کنند. لازم است که بیماران برای وقایع بعدی تحت کنترل قرار گیرند، به خصوص اگر تومور سرطانی باشد.
