شکستگی مچ‌پا زمانی اتفاق می‌افتد که یک یا چند استخوان در مفصل مچ پا شکسته شود.
مفصل مچ پا از استخوان های زیر تشکیل شده است:
استخوان درشت نی استخوان بزرگتر در ساق پای شما است. به آن بند بند نیز گفته می شود.
فیبولا استخوان کوچکتر در ساق پای شما است که استخوان calf نیز نامیده می‌شود.
تالوس استخوان كوچكی بین استخوان پاشنه و استخوان درشت نی و فیبولا است.
مچ پا شکسته بسیار دردناک است.
علائم شکستگی مچ‌پا
ممکن است هنگام آسیب دیدگی، صدای شکستن استخوان را بشنوید. این صدا ممکن است مثل صدای کلیک یا سنگ زنی به نظر برسد. علائم دیگر عبارتند از:
- درد شدید
- تورم
- حساسیت
- کبودی
- مشکل راه‌رفتن یا حرکت دادن پا
- عدم توانایی تحمل وزن
- پای به‌ظاهر کج (جابجا شده)
- سرگیجه (از شدت درد)
- استخوان بیرون‌زده از پوست
- خونریزی (اگر استخوان پوست را سوراخ کند)
مقایسه علائم شکستگی مچ‌پا و پیچ‌خوردگی
شکستگی مچ‌پا مثل مچ پا پیچ‌خورده نیست. مچ پا پیچ‌خورده، موقع پاره شدن یا کشش رباط‌ها اتفاق می‌افتد. لیگامان‌ها بافت سفتی هستند که استخوان‌ها را در جای خود نگه می‌دارند.
اگر مچ پا شما پیچ بخورد، درد و تورم خواهید داشت. میزان درد و تورم با توجه به نوع پیچ‌خوردگی متفاوت خواهد بود: نوع I تورم کمی خواهد داشت، اما درجه III ممکن است تورم قابل توجهی داشته باشد. شما ممکن است بعد از آسیب دیدگی قادر به انداختن وزن خود روی مچ پا آسیب‌دیده باشید یا نباشید.
شکستگی مچ‌پا احتمالا دردناکتر خواهد بود. درست بعد از آسیب دیدگی، ممکن است شما قادر به راه رفتن یا انداختن وزن خود بر روی مچ پا باشید. که این موضوع بستگی به نوع و علت شکستگی دارد (به عنوان مثال تصادف وسیله نقلیه موتوری در مقابل سقوط). همچنین ممکن است دچار کبودی و تورم شدید شوید.
تنها راه برای تعیین شکستگی مچ‌پا یا پیچ‌خوردگی، مراجعه به پزشک است.
برای تشخیص آسیب دیدگی، پزشک آزمایشات مختلفی از قبیل موارد زیر را انجام می‌دهد:
معاینه بدنی. پزشک برای تورم و حساسیت مچ پا شما را معاینه می‌کند. اگر حساسیت بیش از حد در رباط وجود داشته باشد، آسیب دیدگی به احتمال زیاد پیچ‌خوردگی است. اگر حساسیت در بالای استخوان باشد، احتمالاً شکستگی است. پزشک همچنین ممکن است پای شما را به حرکت دربیاورد تا دامنه حرکت شما مشخص شود.
اشعه ایکس. اشعه ایکس به پزشک اجازه می دهد تا محل، نوع و شدت شکستگی را ببیند.
تست استرس. آزمایش استرس تعیین می‌کند که آیا مچ پا پیچ‌خورده نیاز به عمل دارد یا خیر. پزشک روی مچ پا را فشار می‌دهد و تصویر اشعه ایکس تهیه می کند. اگر مفصل باز شود، نشانگر درجه III است که نیاز به جراحی دارد.
سی تی اسکن. سی تی اسکن با گرفتن چندین عکس مقطعی از مچ پا، تصاویر دقیق تری را ارائه می دهد.
اسکن ام آر آی. اسکن MRI از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای نشان دادن استخوان‌ها و بافت اطراف آن استفاده می‌کند. این تصویر به پزشک پزشک کمک می‌کند تا شکستگی‌هایی که در اشعه X دیده نمی‌شود را پیدا کند. همچنین می‌توان گسستگی در رباط‌ها را نیز مشاهده کرد.
دلایل شکستگی مچ پا
مچ پا شکسته در اثر وارد شدن نیروی بیش از حد روی مچ پا رخ می دهد. شایع ترین دلایل عبارتند از:
- لغزش پا و افتادن
از دست دادن تعادل شما ممکن است منجر به لغزش پا و زمین خوردن شما شود که در این حالت وزن بیش از حد به مچ پا تحمیل می‌شود.
این اتفاق ممکن است زمانی که شما روی یک سطح ناهموار قدم می زنید، اتفاق بیافتد. همچنین زمانی که کفش نامناسب پوشیده باشید، یا بدون روشنایی مناسب در حال قدم زدن باشید.
- ضربه سنگین
نیروی پرش یا سقوط می‌تواند منجر به شکستگی مچ پا شود. این امر می تواند حتی زمانی که از ارتفاع کم می‌پرید نیز اتفاق بیافتد.
- قدم‌های اشتباه
اگر پای خود را به درستی روی زمین نگذارید، می توانید مچ پای خود را بشکنید. مچ پای شما همچنین ممکن است زمانی که وزن خود را روی یک پا می‌اندازید، پیچ بخورد.
- ورزش
ورزش‌های پرتحرک شامل حرکات شدیدی هستند که استرس را روی مفاصل، از جمله مچ پا وارد می‌کنند. نمونه‌هایی از ورزش‌های پرتحرک شامل فوتبال و بسکتبال است.
- برخورد اتومبیل
ضربه ناگهانی و شدید یک تصادف رانندگی می‌تواند باعث شکستگی مچ پا شود. غالباً این آسیب‌ها نیاز به جراحی دارند.
انواع شکستگی مچ پا
نوع و شدت شکستگی مچ پا بستگی به میزان نیرویی دارد که موجب شکستگی شده است. انواع آسیب دیدگی‌های مچ پا شامل موارد زیر است:
شکستگی مالئولوس جانبی
این شکستگی در انتهای فیبولا اتفاق می‌افتد. یک “برآمدگی” استخوانی در خارج از مچ پای شما malleolus جانبی را به‌وجود می‌آورد.
شکستگی‌های جانبی مالئولوس رایج ترین نوع شکستگی مچ پا است.
شکستگی مالئولوس میانی
شکستگی مالئولوس داخلی در انتهای استخوان درشت نی اتفاق می‌افتد. malleolus داخلی ، برآمدگی است که در کنار داخلی مچ پا قرار دارد.
این موارد معمولاً نیاز به عمل جراحی دارند زیرا پوشش استخوان، پریوستوم در زمان آسیب دیدگی در محل شکستگی قرار می گیرد و از بهبود استخوان جلوگیری می کند.
شکستگی مچ‌پا دو طرفه
شامل شکستگی برآمدگی استخوانس فیبولا (malleolus جانبی) و تیبیا (malleolus داخلی) است. این‌ها تقریباً همیشه برای ترمیم نیاز به عمل جراحی دارند.
این دومین نوع متداول شکستن مچ‌پا است.
شکستگی معادل دو طرفی
یک شکستگی معادل دو طرفه شامل شکستگی هر دو برآمدگی استخوانی و رباط‌های داخلی مچ پا است.
شکستگی مالئولوس خلفی
این شکستگی در پشت استخوان درشت نی رخ می‌دهد.
معمولاً این شکستگی همراه با شکستگی مالئولوس جانبی اتفاق می‌افتد. به این دلیل است که مالئولوس خلفی و جانبی اتصالات رباطی دارند.
شکستگی trimalleolar
شکستگی trimalleolar شامل شکستگی هر سه قسمت مچ پا است، یعنی مالئولوس داخلی (داخل)، جانبی (خارج) و خلفی (پشتی)، است. و مانند شکستگی دوقطبی، معمولاً به عمل جراحی نیاز دارد.
شکستگی پیلون
شکستگی پیلون در “سقف” مچ پا رخ می‌دهد، که در انتهای استخوان درشت نی است. همچنین به آن شکستگی پلافوند نیز گفته می‌شود.
به طور معمول، این آسیب شامل شکستگی فیبولا نیز می‌شود. تالوس زیرین نیز غالباً آسیب می‌بیند. غضروف‌هایی که تالوس را پوشانده‌اند نیز غالباً آسیب می‌بینند، بنابراین به احتمال زیاد منجر به آرتریت خواهد شد.
شکستگی پیلون معمولاً در اثر صدمات شدید مانند لغزش یا تصادفات رانندگی رخ می‌دهد.
شکستگی Maisonneuve
شکستگی Maisonneuve شامل دو آسیب است: یک شکستگی مچ پا و یک شکستگی در قسمت فوقانی فیبولا. شکستگی در نزدیکی زانو قرار دارد.
این آسیب زمانی اتفاق می‌افتد که شما هنگام چرخش به زمین می‌خورید و باعث می‌شود تا پا به شدت آسیب ببیند. این نوع مخصوصا در ژیمناستیک کاران، رقصندگان و اسکی بازان شایع است است.
آسیب سندیسموتیک
این صدمه به مفصل سندیسموز که بین فیبولا و استخوان درشت نی قرار دارد، وارد می‌شود. این مفصل توسط رباط ها در محل خود نگه داشته شده است.
اگر فقط رباط صدمه دیده باشد، به آن پیچ‌خوردگی مچ پا نیز گفته می‌شود.
با این حال، بیشتر صدمات سندیسموتیک شامل یک پیچ‌خوردگی رباط و حداقل یک شکستگی است.
هنگام شکستگی مچ پا چیکار باید بکنیم؟
اگر فکر می کنید مچ پا شکسته دارید، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
با این حال، مواردی که برای مراقبت از خود می توانید انجام دهید شامل موارد زیر است:
- وزن خود را روی پای آسیب‌دیده نیاندازید. قوزک پا را بلند کرده و آن را روی بالشتک‌ها بچسبانید.
- یخ بذارید. این کار باعث کاهش درد و تورم خواهد شد.
- فشار وارد کنید. اگر خونریزی دارید ، زخم را با یک پانسمان تمیز ببندید.
اگر شکستگی مچ‌پا شما در اثر برخورد خودکار یا آسیب دیدگی ایجاد شده است، یا اگر استخوان از پوست بیرون زده است ، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
تصاویر اشعه X شکستگی مچ‌پا
پرتوهای ایکس می‌توانند محل، نوع و شدت شکستگی مچ پا را نشان دهند.
این کار به پزشک شما کمک می‌کند تا روش مناسب برای درمان آسیب شما را تعیین کند.
درمان شکستگی مچ‌پا
برای هر صدمه‌ای متفاوت خواهد بود. تعیین بهترین روش درمانی به نوع و جدی بودن شکستگی مچ پا بستگی دارد.
یخ
می‌توانید برای کاهش درد و تورم بلافاصله پس از آسیب، یخ بمالید. قبل از قرار دادن آن روی پوست، آن را در یک حوله بپیچید.
کفش پیاده‌روی مخصوص، قالب یا آتل
شکستگی‌های خفیف مچ پا را می توان با یک کفش پیاده‌روی مخصوص، قالب‌گیری یا اسپلینت درمان کرد. این روش‌های درمانی به قرارگیری استخوان‌ها در جای خود کمک می‌کنند.
برای صدمات جدی تر، قبل از استفاده از کفش مخصوص، قالب بندی یا آتل باید جراحی کنید.
عصا زیربغلی
عصا به شما کمک می کند تا بدون تحمیل وزن بر روی مچ پا آسیب دیده، راه بروید. و این عصاها معمولا همراه با پوشیدن کفش مصوص، قالب‌بندی یا آتل استفاده می‌شوند.
کاهش درد
اگر استخوان شکسته شما از جای خود خارج شده باشد، پزشک ممکن است نیاز داشته باشد که آن را به صورت فیزیکی دوباره به حالت اولیه خود برگرداند. این درمان غیر جراحی کاهش درد بسته نامیده می‌شود.
قبل از عمل ممکن است شما یک مهارکننده عضلانی، آرام بخش یا بی حسی عمومی برای کنترل درد دریافت کنید.
عمل جراحی
جراحی برای شکستگی شدید مچ پا توصیه می‌شود که با کفش مخصوص، قالب گری یا اسپلینت قابل درمان نیست.
یک جراح ممکن است از میله‌های فلزی، پیچ‌ها یا صفحاتی برای تنظیم مجدد استخوان استفاده کند. این کار باعث می‌شود که استخوان‌ها در جای خود قرار گیرند. این روش درمان باز و تثبیت داخلی نامیده می‌شود.
زمان بهبودی شکستگی مچ‌پا
معمولاً مچ پا شکسته در طی ۶ تا ۱۲ هفته بهبود می‌یابد. جراحاتی که نیازی به جراحی نداشته باشند ممکن است در مدت ۶ هفته بهبود یابند. در این مدت، پزشک ممکن است از اشعه ایکس برای بررسی منظم استخوان استفاده کند.
بهبودی جراحاتی که به عمل جراحی نیاز دارند می تواند ۱۲ هفته یا بیشتر طول بکشد. مدت زمان بهبودی شما به آسیب، سن و سلامت کلی شما بستگی دارد.
نکاتی در مورد بهبودی مچ پا
در طی بهبودی، پیروی از توصیه‌های پزشک مهم است. این کار به شما کمک می‌کند تا مچ پا شکسته شما به درستی بهبود یابد. در اینجا کارهایی که می‌توانید انجام دهید آورده شده است:
- از وارد کردن فشار خودداری کنید
- سعی کنید از پای آسیب دیده خود استفاده نکنید. هنگام راه رفتن یا حرکت، تا زمانی که پزشک اجازه انجام این کار را دهد، وزن خود را روی مچ پا خود قرار ندهید.
- استراحت
وسایل سنگین حمل نکنید و ورزش نکنید. اگر لازم است به جایی بروید، از خانواده یا دوستان خود کمک بخواهید. در صورت عدم اطمینان از مچ پا، پزشک به شما خواهد گفت.
- فیزیوتراپی
هنگامی که استخوان‌های شما شروع به بهبودی می‌کنند ، ممکن است پزشک معالج، شما را تحت درمان فیزیکی یا کار درمانی قرار دهد.
یک درمانگر فیزیکی می تواند نحوه ورزش مچ پا را به شما نشان دهد. این حرکات باعث تقویت استخوان‌های مچ پا می‌شود.
- غذای سالم بخورید
مانند همه آسیب‌ها، یک مچ پا شکسته به مواد مغذی کافی برای بهبودی نیاز دارد. خوردن یک رژیم غذایی سالم و مناسب باعث بهبودی می‌شود.
- از کشیدن سیگار خودداری کنید
سیگار کشیدن باعث کند شدن روند بهبودی استخوان می‌شود. دود سیگار دارای ترکیباتی است که توانایی بدن شما را در ایجاد بافت جدید استخوان مختل می‌کند.
ترک ترک سیگار دشوار است، اما پزشک می تواند به شما در ایجاد برنامه ترک سیگار کمک کند.
- در قرارهای معاینه به صورت مرتب شرکت کنید
در طی بهبودی ، باید به طور مرتب به پزشک مراجعه کنید. پزشک باید بررسی کند که آیا استخوان شما به درستی بهبود می‌یابد یا خیر.
آیا با شکستگی مچ‌پا می‌شود راه رفت؟
به طور معمول، شکستگی جزئی مچ پا مانع از راه رفتن نمی‌شود. حتی ممکن است بتوانید بلافاصله بعد از آسیب دیدگی راه بروید.
اگر شکستگی جدی داشته باشید، باید چند ماه از راه رفتن خودداری کنید. با بهبودی قوزک پا، می‌توانید به آرامی به فعالیت‌های عادی روزمره خود برگردید.
وقتی یک یا چند استخوان در مچ پا می‌شکند که این استخوان‌ها شامل استخوان درشت‌نی، فیبولا و تالوس است.
معمولاً شکستن مچ پا در اثر پیچ‌خوردگی، ورزش سنگین، تصادفات رانندگی یا صدماتی که نیروی بیش از حدی را به مچ پا وارد می‌کنند، می‌شکند.
درمان بستگی به شدت شکستگی دارد. اگر یک شکستگی جزئی در مچ پا دارید، ممکن است یک کفش مخصوص راه رفتن، قالب بندی یا اسپلینت داشته باشید. اگر جدی باشد، ممکن است شما برای بهبودی مجدد استخوان به جراحی نیاز داشته باشید.
بهبودی ۶ تا ۱۲ هفته طول می‌کشد. شکستگی شدید مچ پا که نیاز به عمل جراحی دارد ممکن است طولانی تر شود.
نگاه کلی
شکستگی مچ‌پا آسیب دیدگی استخوان است. به عنوان مثال ممکن است آسیب دیدگی ناشی از پیچیده‌خوردگی پا هنگام افتادن یا راه رفتن یا آسیب مستقیم در حین تصادف رانندگی منجر به این شود که مچ پا شما بشکند.
میزان جدی بودن شکستگی مچ‌پا متفاوت است. شکستگی‌ها می تواند از ترک‌های ریز در استخوان‌های شما باشد تا شکاف‌هایی که پوست شما را نیز سوراخ می‌کنند.
درمان شکستگی مچ‌پا به محل دقیق و شدت شکستگی استخوان بستگی دارد. یک مچ پا به شدت شکسته ممکن است برای حفظ جایگاه مناسب در حین بهبودی، به صفحات، میله‌ها یا پیچ‌های داخل استخوانی نیاز داشته باشد.
علائم
اگر مچ پا شکسته دارید، ممکن است برخی از علائم و نشانه‌های زیر را تجربه کنید:
- درد فوری، پا لرزان
- تورم
- کبودی
- حساسیت
- بد شکلی
- مشکل یا درد هنگام راه رفتن یا تحمل وزن
چه زمانی نیاز هست که به پزشک مراجعه کنید؟
اگر ناهنجاری آشکار است، اگر درد و تورم با مراقبت از خود بهبود نیافته یا به مرور زمان درد و تورم بدتر شود، به پزشک مراجعه کنید. همچنین در صورت آسیب دیدگی در حین راه رفتن، به پزشک مراجعه کنید.
دلایل شکستگی مچ‌پا
شکستگی مچ‌پا معمولاً نتیجه پیچ خوردگی است؛ اما می‌تواند در اثر ضربه مستقیم به مچ پا هم ایجاد شود.
شایع‌ترین علل شکستگی مچ‌پا عبارتنداز:
حوادث رانندگی. صدمات خرد کننده که در تصادفات رانندگی معمول است ممکن است باعث ایجاد شکستگی شود که نیاز به ترمیم جراحی دارد.
سقوط. سر خوردن و افتادن می‌تواند استخوان‌های موجود در مچ پا شما را بشکند، مثلا زمانی که به دنبال پایین آمدن از ارتفاع کمی روی پایتان سر می‌خورید.
اشتباهات. گاهی اوقات فقط قرار دادن اشتباه پا، می‌تواند به یک پیچش خوردگی منجر شود که آن هم می‌تواند باعث ایجاد شکستگی در استخوان شود.
شما در معرض خطر بیشتر برای شکستگی مچ پا قرار خواهید گرفت اگر:
در ورزش های پرتحرک شرکت کنید. استرس، ضربات مستقیم و پیچ خوردگی که در ورزش‌هایی از جمله بسکتبال، فوتبال، ژیمناستیک، تنیس و فوتبال رخ می‌دهد می‌تواند باعث شکستگی مچ پا شود.
از تکنیک یا تجهیزات ورزشی نامناسب استفاده کنید. تجهیزات معیوب، مانند کفش‌هایی که بیش از حد پوشیده شده‌اند یا به درستی پوشیده نشده‌اند، می‌توانند در شکستگی نقش داشته باشند. تکنیک‌های نادرست آموزشی مانند گرم نشدن و کشش نیز می‌تواند باعث صدمه به مچ پا شود.
افزایش ناگهانی سطح فعالیت. این که آیا شما یک ورزشکار آموزش دیده هستید یا شخصی که به تازگی ورزش را شروع کرده‌اید، نیز دخیل است. افزایش ناگهانی تعداد دفعات یا مدت زمان تمرین می‌تواند خطر شکستگی را افزایش دهد.
خانه خود را به هم ریخته یا با نور کم روشن نگه دارید. راه رفتن در خانه‌ای که بیش از حد درهم و برهم است و یا نور بسیار کمی دارد، ممکن است منجر به زمین خوردن و صدمات مچ پا شود.
شرایط خاصی داشته باشید. کاهش تراکم استخوان (پوکی استخوان) می‌تواند شما را در معرض خطر آسیب دیدگی به استخوان‌های مچ پا قرار دهد.
سیگار کشیدن. استعمال سیگار می‌تواند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهد. مطالعات همچنین نشان می‌دهد که بهبودی پس از شکستگی در افرادی که سیگار می‌کشند ممکن است طولانی‌تر شود.
عوارض
عوارض شکستگی مچ‌پا نادر است اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آرتروز. شکستگی‌هایی که در مفصل امتداد دارند می‌توانند سال‌ها بعد به آرتریت منجر شوند. اگر مدت طولانی پس از استراحت مچ پا شما صدمه دیده است، برای ارزیابی به پزشک مراجعه کنید.
- عفونت استخوان (استئومیلیت). اگر یک شکستگی باز دارید، یعنی یک طرف استخوان بیرون از پوست باشد، ممکن است استخوان شما در معرض باکتری‌هایی باشد که باعث عفونت می‌شوند.
- سندرم کمپارتمنت. این حالت به ندرت ممکن است با شکستگی‌های مچ پا رخ دهد. در عضلات آسیب دیده پاها باعث درد، تورم و گاهی ناتوانی می‌شود.
- آسیب به عصب یا رگ‌های خونی. ضربه به مچ پا باعث آسیب دیدن اعصاب و رگ‌های خونی می‌شود و بعضی اوقات در واقع آنها را پاره می‌کند. در صورت مشاهده هرگونه مشکل بی حسی یا گردش خون، حتما توجه کنید. عدم وجود جریان خون می‌تواند باعث از بین رفتن استخوان شود.
پیشگیری
این نکات اساسی ورزشی و ایمنی ممکن است در جلوگیری از رخ دادن شکستگی مچ پا کمک کننده باشد:
پوشیدن کفش مناسب. از کفش‌های پیاده‌روی مخصوص در جاهای ناهموار استفاده کنید. کفش ورزشی مناسب را برای ورزش خود انتخاب کنید.
کفش‌های ورزشی خود را به طور مرتب تعویض کنید. کفش های خود را به محض اینکه آج یا پاشنه پا از بین رفت یا اگر مناسب پای شما نبود، کنار بگذارید. اگر دونده هستید، هر ۳۰۰ تا ۴۰۰ مایل کفش ورزشی خود را تعویض کنید.
تمرینات خود به آرامی شروع کنید. این موضوع هم مربوط به برنامه جدید تناسب اندام و یا هر تمرین فردی دیگر است.
تعویض نوع فعالیت. فعالیت‌های متناوب می‌توانند از شکستگی جلوگیری کنند. دویدن را با شنا یا دوچرخه سواری تعویض کنید.
استحکام استخوان را بالا ببرید. به مقدار کافی کلسیم و ویتامین D دریافت کنید. غذاهای سرشار از کلسیم شامل شیر، ماست و پنیر هستند. در صورت نیاز به مصرف مکمل‌های ویتامین D از پزشک خود مشورت بگیرید.
خانه خود را مرتب نگه دارید. مرتب بودن خانه می‌تواند از زمین خودن شما جلوگیری کند.
عضلات مچ پا خود را تقویت کنید. اگر مستعد پیچ خوردگی مچ پا هستید، از پزشک خود بخواهید تمریناتی به تقویت عضلات پشتی مچ پا کمک می‌کنند را به شما آموش دهد.
