دیلاتاسیون و کورتاژ (D&C) یک روش برای از بین بردن بافت از داخل رحم است. پزشکان برای تشخیص و معالجه برخی از بیماری‌های رحم مانند خونریزی شدید یا پاک کردن پوشش رحم بعد از سقط جنین، دیلاتاسیون و کورتاژ انجام می‌دهند.
در یک دیلاتاسیون و کورتاژ گاهی اوقات پزشک از ابزارهای کوچک یا دارویی برای باز کردن (گشاد شدن) دهانه رحم (قسمت پایین و باریک رحم) استفاده می‌کند. سپس پزشک برای از بین بردن بافت رحم از یک ابزار جراحی به نام کیورت استفاده می‌کند. کیورت‌های مورد استفاده در دی اند سی می‌توانند تیز باشند یا از مکش استفاده کنند.
دیلاتاسیون و کورتاژ به چه منظور انجام می‌شود؟
دیلاتاسیون و کورتاژ می‌تواند مشکلات رحم را تشخیص یا درمان کند.
تشخیص بیماری
درصورت بروز موارد زیر پزشک ممکن است نوعی D&C بنام نمونه برداری آندومتر را برای تشخیص بیماری توصیه کند:
- خونریزی غیر طبیعی رحم دارید
- خونریزی بعد از یائسگی را تجربه می‌کنید
- پزشک در طی آزمایش معمول سرطان دهانه رحم، سلول‌های غیرطبیعی آندومتر را دیده است.
برای انجام آزمایش، پزشک نمونه بافتی را از لایه رحم (آندومتر) جمع می‌کند و نمونه را برای آزمایش به آزمایشگاه می‌فرستد. آزمون می‌تواند موارد زیر را بررسی کند:
- هایپرپلازی آندومتر، یک بیماری پیش سرطانی که در آن آستر رحم خیلی ضخیم می‌شود.
- پولیپ رحم
- سرطان رحم
درمان یک بیماری
هنگام انجام یک D&C درمانی، پزشک محتویات را از داخل رحم خارج می کند، نه فقط یک نمونه از کوچکی از بافت؛ همچنین ممکن است دیلاتاسیون-کورتاژ را به منظورهای زیر انجام دهد:
- بافت هایی را که بعد از سقط جنین در رحم باقی می‌مانند، بردارد تا از عفونت یا خونریزی شدید جلوگیری شود.
- یک حاملگی مولی را حذف کند، که در آن یک تومور به جای یک بارداری طبیعی ایجاد می‌شود.
- خونریزی بیش از حد بعد از زایمان را با پاک کردن جفت‌هایی که در رحم باقی مانده است، درمان کند.
- پولیپ های دهانه رحم یا رحم را که معمولاً غیر سرطانی هستند (خوش خیم) بردارد.
پزشک ممکن است روش D&C را به همراه یک روش دیگر به نام هیستروسکوپی انجام دهد. در طی هیستروسکوپی، پزشک یک وسیله باریک با یک نور و دوربین را از انتهای واژن و از طریق دهانه رحم تا بالای رحم وارد می‌کند.
سپس پوشش درونی رحم روی صفحه نمایش داده می‌شود و پزشک نکاتی را که غیر طبیعی به نظر می‌رسد، بررسی نموده و اطمینان حاصل می‌کند که هیچ پولیپی وجود ندارد در صورت لزوم از رحم نمونه برداری می‌کند. در طی هیستروسکوپی، پزشک همچنین می‌تواند پولیپ های رحمی و تومورهای فیبروئیدی را از بین ببرد.
خطرات دیلاتاسیون-کورتاژ
دیلاتاسیون و کورتاژ معمولاً بسیار بی خطر است و عوارض آن نادر است. با این حال، خطراتی وجود دارد. شامل:
- سوراخ شدن رحم. سوراخ شدن رحم زمانی اتفاق می‌افتد که یک ابزار جراحی سوراخی در رحم ایجاد می‌کند. این اتفاق بیشتر در زنانی که اخیراً باردار بوده‌اند و در زنانی که یائسگی را پشت سر گذاشته‌اند رخ می‌دهد. بیشتر سوراخ‌ها به خودی خود بهبود می‌یابند. اما اگر رگ خونی یا ارگان دیگری آسیب دیده باشد، ممکن است یک روش دوم برای ترمیم آن لازم باشد.
- آسیب دهانه رحم. اگر دهانه رحم در طول D&C پاره شود، پزشک می‌تواند برای متوقف کردن خونریزی فشار یا دارو اعمال کند، یا می‌تواند زخم را با بخیه ببندد.
- بافت زخم روی دیواره رحم. به ندرت، D&C منجر به ایجاد بافت اسکار در رحم می‌شود، بیماری‌ای به نام سندرم آشرمن. سندرم آشرمن اغلب وقتی دیلاتاسیون-کورتاژ بعد از سقط جنین یا زایمان انجام شود، اتفاق می‌افتد. این مورد می‌تواند به چرخه قاعدگی غیر طبیعی یا دردناک، عدم وقوع قاعدگی، سقط جنین در آینده و ناباروری منجر شود.
- عفونت. عفونت بعد از دیلاتاسیون و کورتاژ ممکن، اما نادر است.
در صورت تجربه هر یک از موارد زیر بعد از سؤال و آزمایش با پزشک خود تماس بگیرید:
- خونریزی به اندازه کافی سنگین باشد که مجبور شوید هر ساعت پد را عوض کنید.
- تب
- درد شکم بیش از ۴۸ ساعت
- دردی که به جای بهتر شدن بدتر می‌شود
- ترشحات ناخوشایند از واژن
چگونه برای عمل دیلاتاسیون و کورتاژ آماده شوید؟
دیلاتاسیون و کورتاژ ممكن است در بیمارستان، درمانگاه یا مطب پزشك انجام شود و معمولاً این عمل به صورت سرپایی انجام می‌شود.
قبل از عمل:
- دستورالعمل پزشک خود را در مورد محدود کردن غذا و نوشیدنی رعایت کنید.
- شخصی را ترتیب دهید تا بتواند در بازگشت به خانه کمکتان کند؛ زیرا ممکن است بعد از به هوش آمدن دچار خواب آلودگی شوید.
- برای چند روز بعد عمل برنامه‌ای تعیین نکنید تا زمان کافی برای انجام مراحل و بهبودی بعد از آن فراهم شود. احتمالاً بعد از انجام عمل چند ساعتی را در ریکاوری خواهید گذراند.
در بعضی موارد ممکن است پزشک شما چند ساعت یا حتی یک روز قبل از عمل روند دیلاتاسیون دهانه رحم را شروع کند. این کار کمک می‌کند دهانه رحم به تدریج باز شود و معمولاً وقتی انجام می‌شود که لازم باشد دهانه رحم بیش از یک D&C استاندارد، مانند خاتمه حاملگی یا انواع خاصی از هیستروسکوپی، گشاد شود.
برای تقویت دیلاتاسیون، پزشک جهت نرم کردن دهانه رحم از دارویی به نام میزوپروستول که به صورت خوراکی یا واژینال مصرف می‌شود، استفاده می‌کند و یا میله باریک ساخته شده از لامیناریا را در دهانه رحم قرار می‌دهد. لامیناریا با جذب مایعات در دهانه رحم به تدریج گسترش می‌یابد و باعث می‌شود دهانه رحم باز شود.
آنچه انتظار دارید
در طول عمل
برای دیلاتاسیون و کورتاژ، بیهوشی دریافت خواهید کرد. انتخاب روش بیهوشی به علت استفاده از روش D&C و سابقه پزشکی شما بستگی دارد.
بیهوشی عمومی شما را بیهوش می‌کند و قادر به احساس درد نیستید. اشکال دیگر بیهوشی باعث آرامش و خواب ملایم می‌شود ویا با کمک تزریق فقط در یک ناحیه کوچک یا منطقه بزرگتر بی حسی موضعی ایجاد نموده و بدن شما بی‌حس می‌شود.
در طول عمل:
- شما روی تخت جراحی دراز کشیده و پاشنه‌ها در تکیه گاه‌هایی به نام استروکپس قرار دارند.
- پزشک برای دیدن دهانه رحم، ابزاری به نام اسپکولوم را در واژن وارد می‌کند، همانند آزمایش پاپ اسمیر.
- پزشک یک سری میله‌های ضخیم تر را در دهانه رحم شما وارد می‌کند تا به آرامی دهانه رحم را تا حین باز شدن کافی باز نماید.
- پزشک میله‌های گشادکننده را برداشته و یک وسیله قاشق شکل را با لبه تیز یا وسیله مکش وارد کرده و بافت رحم را خارج می‌کند.
از آنجا که شما در طول D&C بیهوش و یا آرام هستید، نباید احساس ناراحتی کنید.
بعد از عمل
ممکن است چند ساعت بعد از عمل در اتاق ریکاوری بمانید تا پزشک بتواند شما را از نظر خونریزی شدید یا عوارض دیگر کنترل کند. این کار همچنین به شما فرصت می‌دهد تا از اثرات بیهوشی بهبود یابید.
اگر بیهوشی عمومی داشته‌اید، ممکن است دچار حالت تهوع یا استفراغ شوید، یا اگر لوله ای در قسمت دهان قرار داشت تا به شما کمک کند نفس بکشید، احتمال دارد دچار سرفه و گلودرد باشید. با بیهوشی عمومی یا آرام بخش، ممکن است چندین ساعت نیز خواب آلودگی داشته باشید.
عوارض جانبی عادی دی اند سی ممکن است چند روز به طول انجامد و شامل موارد زیر است:
- درد شکم ملایم
- لکه بینی یا خونریزی سبک
برای ناراحتی درد شکم، پزشک ممکن است مصرف ایبوپروفن یا داروی دیگری را پیشنهاد دهد.
باید بتوانید فعالیت‌های عادی خود را طی یک یا دو روز از سر بگیرید.
تا زمانی که گردن رحم شما به حالت عادی بازگردد هر چیزی را در واژن خود قرار ندهید تا از ورود باکتریهایی که احتمالاً باعث عفونت می‌شود، به رحم جلوگیری شود. در صورت استفاده از تامپون و از سرگیری فعالیت جنسی با پزشک خود مشورت کنید.
رحم شما باید بعد از D&C پوشش جدید ایجاد کند، بنابراین ممکن است قاعدگی بعدی شم به موقع اتفاق نیفتد. اگر به دلیل سقط جنین دچار D&C شده‌اید و می‌خواهید باردار شوید، درمورد زمان مناسب امتحان کردن مجدد بارداری با پزشک خود مشورت کنید.
نتایج
پزشک شما در مورد نتایج این روش پس از بررسی دیلاتاسیون و کورتاژ (D&C) یا قرار ملاقات پیگیری صحبت خواهد کرد.
