مرور کلی
هیدرآدنیت چرکی یک بیماری پوستی است که باعث تشکیل برجستگی‌های کوچک و دردناک زیر پوست می‌شود. این برجستگی‌های می‌توانند پاره شوند یا مجرایی در زیر پوست تشکیل دهند. این مشکل عمدتا در نواحی از پوست که چین‌دار می‌شود، مانند زیر بغل، کشاله ران، باسن و پستانها ایجاد می‌شود.
هیدرآدنیت چرکی پس از بلوغ پدید می‌آید. این وضعیت می‌تواند سالهای طولانی ادامه داشته و در طول زمان بدتر شود که اثرات جدی بر زندگی روزانه و سلامت روحی برجای می‌گذارد. داروها و جراحی می‌توانند در مدیریت این علایم و جلوگیری از عوارض آن یاری‌رسان باشند.
علایم هیدرآدنیت چرکی
این وضعیت می‌تواند یک نقطه یا نواحی متعددی از بدن را تحت تاثیر قرار دهد. علایم و نشانه‌های این وضعیت عبارتند از:
- جوش‌های سر سیاه. نواحی فرورفته کوچکی در پوست که عمدتا بصورت جفت و الگوی “دو لول” ظاهر می‌شود.
- برجستگی‌های دردناک به اندازه لوبیا. هیدرآدنیت چرکی معمولا بصورت یک برجستگی کوچک و دردناک زیر پوست ظاهر می‌شود که هفته‌ها یا ماه‌ها پایدار است. سپس برجسته‌تر می‌شود. این برجستگی‌ها عموما در نواحی حاوی فولیکولهای مو با غدد چربی و عرق بسیار، از جمله زیر بغل، کشاله ران، و ناحیه آنال ظاهر می‌شوند. این برجستگی‌های در نواحی که پوست چین‌دار می‌شود، مانند داخل ران، پستان و باسن، نیز پدید می‌آید.
- مجاری زیر پوست. در طول زمان مسیرهایی برجستگی‌های پوستی را بهم متصل می‌سازد. این ضایعات به آهستگی ترمیم یافته و در کل، دچار نشت چرک می‌شوند که ممکن است بو داشته باشد.
برخی افراد با این بیماری، تنها علایم خفیفی متحمل می‌شوند. اضافه وزن، استرس، تغییرات هورمونی، حرارت یا رطوبت ممکن است این علایم را بدتر کند. شدت این بیماری در زنان ممکن است پس یائسگی کاهش یابد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
تشخیص زود هنگام هیدرآدنیت چرکی، کلید دست‌یابی به درمان کارآمد است. در شرایط زیر به پزشک مراجعه کنید:
- درد
- عدم بهبود پس از چند هفته
- بازگشت پس از چند هفته درمان
- ظهور در نواحی متعدد
- افزایش دمای محل
اگر شما اخیرا مبتلا به این بیماری تشخیص داده شده‌اید، این مورد را که علایم خطر شعله ور شدن این بیماری اغلب شبیه وضعیت اولیه است، به خاطر داشته باشید. همچنین به هر علامت یا نشانه جدید توجه داشته باشید. این علایم ممکن است نشان دهنده شعله ور شدن یا عارضه درمان باشد.
شما ممکن است به مراجعه به یک پزشک متخصص پوست یا جراح بمنظور مراقبت طولانی مدت، نیاز داشته باشید.
بیشتر بخوانید: علت درد زیر بغل چیست؟
دلایل بروز هیدرآدنیت چرکی
دلیل اصلی هیدرآدنیت چرکی مشخص نیست. این وضعیت زمانیکه فولیکولهای مو دچار انسداد می‌شوند، ایجاد می‌شود. متخصصان بر این باورند این بیماری می‌تواند با هورمونها، ژنها و مشکلات سیستم ایمنی مرتبط باشد. سیگار، اضافه وزن، و سندرم متابولیک نیز ممکن است مقصر باشد.
هیدرآدنیت چرکی بدلیل عفونت یا تمیز نبودن ایجاد نمی‌شود و به افراد دیگر نیز انتقال نمی‌یابد.
ریسک فاکتورها
فاکتورهایی که شانس شما را برای ابتلا به هیدرآدنیت چرکی افزایش می‌دهند، عبارتند از:
- سن. این اختلال پوستی عمدتا در زنانی با سن ۱۸ تا ۲۹ سال رخ می‌دهد. افرادی که در سنین پایین‌تر به این بیماری مبتلا می‌شوند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری گسترده‌تر قرار دارند.
- جنسیت. زنان در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
- سابقه خانوادگی. ابتلا به هیدرآدنیت چرکی می‌تواند ارثی باشد.
- چاقی. مطالعات متعددی، ارتباط میان اضافه وزن و هیدرآدنیت چرکی را نشان داده‌اند.
- سیگار. مصرف تنباکو با هیدرآدنیت چرکی مرتبط است.
عوارض هیدرآدنیت چرکی
هیدرآدنیت چرکی مداوم و شدید باعث عوارضی از جمله موارد زیر می‌شود:
- عفونت. ناحیه درگیر، مستعد عفونت است.
- تغییرات پوستی و اسکارها. ضایعات ممکن است بهبود یابند ولی اسکار یا فرورفتگی به جا می‌گذارند.
- محدودیت حرکات. زخمها و بافت اسکار می‌تواند باعث حرکات محدود یا دردناک شود. خصوصا در مواردی که بیماری، زیر بغل یا ران را درگیر می‌کند.
- انسداد درناژ لنفاوی. نواحی شایع هیدرآدنیت چرکی همچنین شامل تعداد زیادی عقده لنفی است. بافت اسکار می‌تواند با سیستم درناژ لنفاوی تداخل کرده و به تورم دست، پا یا ناحیه تناسلی منجر شود.
- دوری گزینی اجتماعی. محل، درناژ و بوی زخمها می‌تواند باعث شرمندگی و کاهش میل به حضور در جامعه شود که ناراحتی و افسردگی را در پی دارد.
تشخیص
پزشک در مورد علایم و نشانه‌ها سوالاتی پرسیده، پوست را معاینه کرده و تاریخچه پزشکی بیمار را اخذ می‌کند.
هیچ تست آزمایشگاهی برای تشخیص هیدرآدنیت چرکی وجود ندارد ولی اگر چرک یا ترشحاتی وجود دارد، پزشک ممکن است نمونه‌ای از آن را برای بررسی به آزمایشگاه ارسال کند. این می‌تواند به رد علل دیگری مانند عفونت کمک کند.
درمان
درمان دارویی، جراحی یا هر دو می‌توانند علایم را کنترل کرده و در جلوگیری از عوارض یاری رسان باشند. هیچ گزینه منفردی که کاملا قابل اعتماد باشد، معرفی نشده است و مطالعات برای مشخص کردن بهترین ترکیب درمانی، درحال انجام است. با پزشک خود در مورد خطرات و مزایای درمانهای متعدد و اتخاذ روش شخصی شده‌ای مشورت کنید.
داروها
پزشک ممکن است یک یا تعداد بیشتری از ترکیبات زیر را تجویز کند:
- کرم آنتی بیوتیک. علایم خفیف می‌توانند با کرم‌های سطحی که با عفونت مبارزه می‌کنند، از جمله کلیندامایسین و جنتامیسین، مدیریت شوند.
- داروهای سیستمیک. آنتی بیوتیک‌های خوراکی مانند کلیندامایسین، ریفامپین و داکسی سایکلین برای بیماری‌های گسترده‌تر مفید هستند. تزریق آدالیموماب ممکن است در بیماری متوسط تا شدید مفید واقع شود، با وجود اینکه نزدیک به دو هفته برای دست یابی به پاسخ مورد نظر، زمان نیاز است. و مطالعات کوچکی، کارآیی اینفلیکسیماب و آناکینرا را نشان داده‌اند.
- مدیریت درد. اگر ترکیبات OTC موثر واقع نمی‌شوند، از پزشک خود داروی قوی‌تری درخواست کنید.
جراحی
گزینه‌های جراحی عبارتند از:
- باز کردن سقف تونل‌ها. این پروسه که unroofing نام دارد، شامل جدا کردن بافت بمنظور ظاهر ساختن تونلهای زیر پوست می‌باشد. اینر وش برای افراد مبتلا به انواع متوسط تا شدید کاربرد دارد. این عمل نباید تکرار شود.
- دبریدمان سوراخی. این روش که unroofing محدود نام دارند، برای حذف یک ندول ملتهب کاربرد دارد.
- برداشت با جراحی الکتریکی (با حفظ بافت). این گزینه می‌تواند در افراد مبتلا به نوع شدید بیماری مورد استفاده قرار گیرد. در این روش با کمک الکتریسیته، بافت پوستی در حداقل اندازه برداشته می‌شود.
- درمان لیزری. لیزر کربن دی اکسید می‌تواند در برطرف ساختن ضایعات مفید واقع شود.
- برداشت جراحی. درمان جراحی نیز یک گزینه درمانی برای افراد مبتلا به نوع پایدار یا شدید بیماری است. این روش شامل حذف تمامی نواحی درگیر است. یک پیوند پوستی نیز ممکن است برای بستن زخم مورد نیاز باشد. حتی پس از جراحی نیز ممکن است ضایعات در نواحی دیگری ظاهر شوند. در مردانی که نواحی بین آنوس و اسکروتوم درگیر می‌شود، برداشت جراحی اسکروتوم تقریبا همواره ضروری است.
- برش و درناژ. درناژ جراحی اکنون برای درمان این بیماری استفاده نمی‌شود. این روش بعنوان تسکین کوتاه مدت مفید است.
درمانهای نوظهور
مطالعات بیشتری برای ارتقای درمانهای جراحی هیدرآدنیت چرکی مورد نیاز است. مطالعات بالینی با کیفیت بالا بمنظور ارزیابی زمان بندی یا جراحی و نوع عمل جراحی مورد نیاز است. مداخلات دیگری که تحت مطالعه قرار دارند، شامل ترکیبات ضد عفونی سطحی، درمانهای زیستی جدید و مطالعات بیشتر بر روی آدالیموماب می‌باشد.
روش زندگی و درمانهای خانگی
هیدرآدنیت چرکی خفیف ممکن است با خود مراقبتی بهبود یابد. ولی خود مراقبتی یک جز بسیار مهم در درمانی است که دریافت می‌کنید. پیشنهادات زیر ممکن است در تسکین درد، سرعت بخشیدن به ترمیم و جلوگیری از شعله‌ور شدن بیماری مفید واقع شود:
- پیروی از یک برنامه مراقبت پوستی منظم. بدن خود را با یک پاک کننده غیر صابونی مانند ستافیل شستشو دهید. استفاده از یک ضد عفونی کننده مانند کلرهگزیدین ۴ درصد نیز کمک کننده است. ابتدا یک بار در هفته امتحان کنید و سپس دفعات را به یک بار در روز افزایش دهید.
زمانیکه به شسشتو می‌پردازید، از استفاده از سنگ و لیف در نواحی درگیر خودداری کنید. سپس کرم آنتی بیوتیکی یا کرم حاوی بنزالکنیوم کلراید را در محل بمالید. افزودن زینک اکسید نیز مفید است.
- مدیریت درد. یک حوله گرم و مرطوب یا چای کیسه‌ای را برای کاهش تورم و درد در محل قرار دهید. این عمل را به مدت ده دقیقه انجام دهید.
با پزشک خود در مورد بهترین ترکیب ضد درد مشورت کنید. و در مورد نحوه صحیح لباس پوشیدن و مراقبت از زخم، از وی سوال بپرسید.
- جلوگیری از پوشیدن لباسهای تنگ و ترکیبات تحریک کننده. لباسهای شل و سبک بپوشید. استفاده از تامپون بجای پدهای بهداشتی، در برخی زنان باعث سایش کمتری می‌شود. از پاک کننده‌های فاقد عطر، رنگ و آنزیم استفاده کنید.
- جلوگیری از آسیب رساندن به پوست. بعنوان مثال، جوشها و زخمها را فشار ندهید. و از اصلاح پوست درگیر، پرهیز کنید.
- داشتن وزن و فعالیت مناسب. نداشتن وزن مناسب می‌تواند علایم هیدرآدنیت چرکی را بیشتر کند. بدنبال فعالیتهایی باشید که پوست شما را آزرده نمی‌کند.
- تغییر رژیم. علایم هیدرآدنیت ممکن است با رژیمهای حاوی لبنیات، گوشت قرمز یا غذاهایی با اندکس گلیسمیک بالا، وخیم‌تر شود.
- پرهیز از محصولات تنباکو. اگر سیگار می‌کشید، سعی کنید آن را ترک کنید. مصرف سیگار و دیگر ترکیبات تنباکو می‌تواند علایم هیدرآدنیت چرکی را بدتر کند.
مواجهه و حمایت
یکی از بزرگترین چالشهای زندگی با هیدرآدنیت چرکی، مواجهه با درد و شرمندگی است. زخمهای دردناک ممکن است خواب، حرکت و زندگی جنسی شما را تحت تاثیر قرار دهد. اگر زخمهای چرکی هستند، ممکن است بو داشته باشند. شما ممکن است احساس اضطراب و دوری از جامعه و افسردگی کنید.
چه کاری می‌توانید انجام دهید
پیش از جلسه با پزشک، لیستی از موارد زیر تهیه کنید:
- علایمی که تجربه کرده‌اید. ازجمله مواردی که بنظر غیر مرتبط است.
- تمامی داروها، ویتامینها و مکملهایی که مصرف می‌کنید.
- سوالاتی که از پزشک خود خواهید پرسید.
برخی از سوالات اساسی برای هیدرآدنیت چرکی عبارتند از:
- شایع‌ترین علت بروز علایم در من چیست؟
- آیا علل دیگری نیز دخیل هستند؟
- آیا نیاز به بررسی آزمایشگاهی دارم؟
- این بیماری چه مدت طول خواهید کشید؟
- درمانهای در دسترس و پیشنهادی چیست؟
- چه عوارض جانبی باید مورد انتظار باشد؟
- آیا این بیماری با وضعیت پزشکی دیگری نیز مرتبط است؟
- آیا محتوای چاپ شده‌ای در این مورد دارید؟
باید چه انتظاری از پزشک داشت
پزشک ممکن است سوالاتی از جمله موارد زیر مطرح کند:
- علایم از چه زمانی آغاز شده است؟
- برجستگی‌های پوستی در ابتدا چه شکلی داشتند؟
- آیا این برجستگی‌ها در محلهای قبلی ظاهر می‌شوند؟
- آیا علایم شما دردناک است؟
- آیا والدین یا خواهر و برادر شما این مشکل را تجربه کرده‌اند؟
- چه چیزی باعث بهبود علایم می‌شود؟
- چه چیزی علایم را بدتر می‌کند؟
- آیا سیگار یا ترکیبات تنباکو مصرف می‌کنید؟
منابع:
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hidradenitis-suppurativa/symptoms-causes/syc-20352306
