در این مقاله با فرآورده‌ای به نام بره موم آشنا می‌شویم که در درمان عفونت و التهاب حفره دهان موثر است. هم‌چنین به سوالاتی از جمله ترکیبات بره موم چیست و چگونه به رفع التهاب دهان کمک می‌کند، پاسخ خواهیم داد.
موکوز، یکی از اجزای ترشحات غدد بزاقی است که در دهان، عملکرد تغذیه‌ای و محافظتی دارد. کاهش ترشح بزاق باعث سختی در تکلم و معمولا منجر به عفونت‌هایی از جمله التهاب دهان، لثه و گلو می‌شود.
از جمله فرآورده‌های گیاهی که به رفع این عارضه کمک می‌کند، بره موم است.
بره موم چیست ؟
بره موم یک ماده‌ی رزینی و تیره رنگ است که توسط زنبورهای عسل از جوانه‌های گیاهان زنده به دست می‌آید و با موم و ترشحات بزاقی زنبور عسل مخلوط شده است.
منایع گیاهی که زنبور عسل برای به دست آوردن این فرآورده از آن استفاده می‌کند، در مناطق جغرافیایی مختلف متفاوت است؛ از جمله:
- مناطق معتدل: جوانه‌های گونه‌های مختلف Populus
- مناطق استوایی: برگ‌های گونه‌های Cistus و گل‌های گونه‌های Clusia
- در صحرای Sonoran: گونه‌ی گیاهی Ambrosia deltoidea
- برزیل: گونه‌های گیاهی Arancharia و Baccharis
- استرالیا: گونه‌های Xanthorrhoea
زنبورهای عسل، دیواره‌ی داخلی کندوی خود را با یک لایه‌ی نازک از بره موم می‌پوشانند و از آن برای مسدود کردن سوراخ‌ها و ترک‌ها، بازسازی خانه‌های کندو، مقاوم کردن ورودی کندو به باد و باران و دفاع بهتر استفاده می‌کنند.
ترکیبات بره موم چیست ؟
ترکیب شیمیایی بره موم، مخلوط پیچیده‌ای از حدود ۱۵۰ ماده شیمیایی از جمله فلاونوئیدها، کوماریک اسید، لیگنان‌ها، ترپنوئیدها، ترکیبات آروماتیک، قندها، هیدروکربن‌ها، عناصر معدنی و … است.
مساله‌ی اصلی این است که ترکیبات بره موم جمع آوری شده از مناطق جغرافیایی مختلف، بسیار متنوع است. به گونه‌ای که ترکیب شیمیایی نمونه‌های جمع آوری شده از مناطق جغرافیایی مختلف، ممکن است کاملا متفاوت باشد. به همین دلیل است که هنوز روشی برای استاندار سازی بره موم بر اساس ترکیبات فعال آن، شناسایی نشده است.
مکانیزم بره موم چگونه است؟
بره موم دارای اثرات بیولوژیکی متعددی است؛ از جمله:
- ضد التهاب
- ضد قارچ
- ضد ویروس
- ضد باکتری
- بازسازی کننده‌ی بافت‌ها
به نظر می‌رسد ترکیب کافئیک اسید متیل استر (CAPE) و فلاونوئیدهایی مثل “گالانژین”، ترکیبات موثره‌ی اصلی بره موم را تشکیل می‌دهند.
ترکیب CAPE، مهارکننده‌ی نسبتا انتخابی آنزیم سیکلواکسیژناز II (که باعث تولید پروستاگلاندین‌های التهابی می‌شود) و هم‌چنین مهارکننده‌ی قوی فاکتور التهابی kB است.
هم‌چنین بره موم باعث افزایش تعداد لوکوسیت‌ها (گلبول‌های سفید) در موضع می‌شود.
کاربردهای بالینی بره موم چیست؟
هزاران سال است که بره موم در طب سنتی برای بهبود موارد مختلفی استفاده می‌شود؛ از جمله:
- التهاب حنجره
- ناراحتی‌های گوارشی
- درماتیت
- زخم‌های دوازدهه و زخم‌های دهانی
بره موم برای بهبود عفونت‌های دهانی و زخم آفت استفاده می‌شود؛ زیرا باعث تسریع فرآیند بهبود زخم می‌شود.
برای درمان موضعی غشاهای مخاطی در دسترس، می‌توان از دهان شویه یا قرقره بره موم، با یا بدون عصاره مایع شیرین بیان یا سایر گیاهان دارویی (سرخارگل و همیشه بهار) استفاده کرد.
عوارض جانبی بره موم چیست؟
بره موم نسبتا فرآورده‌ی ایمنی است؛ ولی مصرف آن در افرادی که سابقه‌ی حساسیت به نیش زنبور عسل دارند، ممنوع است. بره موم یک ماده‌ی حساسیت زای قوی است و به عنوان عامل درماتیت تماسی اگزماتیک در زنبورداران شناخته شده است.
موارد درماتیت تماسی آلرژیک در بیماران استفاده کننده از بره موم گزارش شده است.
هم‌چنین گزارش‌ها نشان می‌دهد که ممکن است در اثر مصرف آبنبات‌های مکیدنی و خنک کننده‌ی حاوی بره موم، التهاب مخاطی همراه با زخم در حفره دهان ایجاد شود.
دوز و نحوه مصرف بره موم چیست؟
بره موم به صورت عصاره مایع یا تنتور خوراکی مصرف می‌شود؛ البته برای مصارف خارجی نیز کاربرد دارد.
دوز روزانه آن، ۳ گرم است که در ۳ دوز مجزا مصرف می‌شود.
