به طور خلاصه بهتر است بدانید که صرف نظر از میزان کالری، فرق نوشابه رژیمی و معمولی در این است که دسته اول توسط مواد قندی مصنوعی مانند آسپارتام طعم دهی شده‌اند ولی برای نوشابه‌های معمولی از شیرین‌کننده‌های طبیعی استفاده می‌شود. اما تفاوت بین این دو در چیست؟ آیا نوشابه‌های رژیمی واقعا جایگزین خوبی برای نوشابه معمولی هستند، آیا فقط باید از نوشیدن نوشابه پرهیز داشت یا شربت‌ها و آب میوه‌ها نیز همان میزان خطر را حمل می‌کنند؟
بر اساس مطالعات اخیر، افرادی که مرتبا ً از نوشیدنی‌های قندی یا آنهایی که با شیرین‌کننده‌های مصنوعی طعم گرفته‌اند استفاده می‌کنند، نسبت به کسانی که از چنین نوشابه‌هایی اجتناب می‌کنند، از ریسک بالاتری برای ابتلا به سکته مغزی و بیماری‌های قلبی برخوردارند.
محققان در پی پژوهش پیرامون فرق نوشابه رژیمی و معمولی به این نتیجه رسیده‌اند که مصرف نوشابه‌های رژیمی نسبت به نوشابه‌های معمولی (که با شیرین کننده‌های مصنوعی مانند سوکرالوز، آسپارتام و استویا طعم گرفته‌اند) هیچ تاثیر مثبتی بر سلامت قلب نداشته و همان مقدار خطر را حمل می‌کنند.
صنعت نوشابه سازی اذعان داشته مطالعات گذشته در تناقض با یافته‌های جدید می‌باشد.
دانشمندان در جدیدترین دستاوردها به این نتیجه رسیده‌اند که افرادی که می‌خواهند سلامت قلب خود را حفظ کنند، باید از مصرف هر نوع نوشیدنی با مواد قندی مصنوعی (حتی نوشابه رژیمی) اجتناب کنند.
دکتر گای مینتز، مدیر بهداشت قلب و عروق و لیپیدولوژی قلب و عروق در یکی از بیمارستان‌های نیویورک، می‌گوید :«این باور که شیرین کننده‌های مصنوعی جایگزین امن و بی‌ضرری برای شکر هستند، دروغ محض است.»
بر اساس مطالعات اخیر محققان فرانسوی، افرادی که به طور مرتب نوشابه‌هایی با شیرین کننده مصنوعی یا نوشیدنی‌های حاوی مواد قندی افزودنی مصرف می‌کنند در خطر ابتلا به سکته مغزی و بیماری‌های قلبی قرار دارد. این درحالیست که ریسک چنین بیماری‌هایی برای افرادی که از این نوشیدنی‌ها و نوشابه‌ها پرهیز می‌کنند به مراتب کمتر است.
مینتز همچنین معتقد است :« آزمایش اخیر نشان می‌دهد که مصرف نوشیدنی‌های حاوی مواد قندی افزودنی، چه نوشابه‌های رژیمی و چه معمولی، هر دو خطر بروز بیماری‌های قلبی-عروقی را افزایش می‌دهند. طبق این مطالعه، نوشیدنی‌های حاوی شیرین کننده‌های مصنوعی، مانند نوشابه رژیمی، به هیچ وجه امن نیستند. مواد قندی موجود در نوشابه‌ها با افزایش وزن، ایجاد مقاومت به انسولین و دیابت سلامت افراد را به مخاطره می‌اندازد.»
این تحقیقات که در مجله کالج قلب آمریکا منتشر شد، نگاهی به داده های بیش از ۱۰۰ هزار شرکت کننده در NutriNet-Santé انداخته است. این پروژه شامل تحقیقاتیست که به صورت آنلاین در فرانسه در جریان است و از شرکت کنندگانش می‌خواهد وضعیت رژیم غذایی، سطح فعالیت و سلامت خود را هر ۶ ماه یکبار ثبت کنند.
افزایش مصرف نوشیدنی‌های قندی حاوی شیرین‌کننده‌های مصنوعی مانند نوشابه
الوی چازلاس ، دانشجوی دکتری، نویسنده اصلی این مطالعات و یکی از اعضای تیم تحقیقاتی اپیدمیولوژی تغذیه می‌گوید مصرف نوشیدنی‌های قندی در سال‌های اخیر در سراسر جهان افزایش یافته است. در حالی که شواهد و مدارک زیادی مبتنی بر تاثیر زیانبار این نوشیدنی‌ها و نوشابه‌ها بر سلامت قلبی-متابولیکی افراد در دسترس است.
برای شروع، ابتدا چازلاس و همکارانش داوطلبان را بر اساس رژیم غذایی و میزان مصرف نوشابه‌های قندی به سه گروه غیرمصرف کننده ، کم مصرف کننده، و مصرف کنندگان بالا تقسیم کردند.
نوشیدنی‌های قندی شامل نوشابه‌ها، آب میوه‌ها و شربت‌هایی می‌شوند که حداقل حاوی ۵ درصد شکر در ۱۰۰ درصد آب میوه هستند. نوشابه‌های رژیمی به نوشیدنی‌هایی گفته می‌شود که حاوی مواد قندی و شیرین کننده‌های مصنوعی (مانند آسپارتام، سوکرالوز) یا طبیعی (استویا) هستند.
چازلاس افزود: « نوشابه‌های رژیمی حاوی مواد قندی مصنوعی که به عنوان جایگزینی سالم‌تر برای نوشانه‌های معمولی به بازار عرضه می‌شوند، از لحاظ میزان ایمنی و تاثیر قلبی-متابولیکی جای بحث دارند.» بنابراین لازم است جهت بررسی رابطه بین «مصرف نوشیدنی‌های قندی مانند نوشابه و نوشیدنی‌های حاوی مواد قندی مصنوعی مانند نوشابه رژیمی» و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی آزمایش جداگانه‌ای صورت گیرد.
ارتباط بین شیرین کننده‌های مصنوعی و بیماری‌های قلبی عروقی
چازلاس و تیمش سپس عادت‌های رژیمی مصرف نوشیدنی‌های قندی را به طور جداگانه در گروه‌های مختلف مقایسه کردند تا به وجود مواردی مانند سکته مغزی، حمله قلبی، کاهش ناگهانی جریان خون به قلب یا آنژیوپلاستی پی ببرند.
آن‌ها سپس موارد اولیه مربوط به بیماری‌های قلبی را در ۳ سال اول مطالعه حذف کردند تا از تاثیر کیس‌هایی که ممکن بود نتیجه آزمایش را به اشتباه بیندازند جلوگیری شود. به این شکل می‌توانستند ارتباط آماری صحیحی بین استفاده از شیرین‌کننده مصنوعی و بیماری های قلبی پیدا کنند.
مصرف زیاد نوشیدنی‌های قندی و ABS (نوشیدنی‌های حاوی شیرین کننده مصنوعی) همچنان باعث افزایش خطر CVD (بیماری‌های قلبی عروقی) می‌شود. طبق این نتایج مصرف ABS مانند نوشابه رژیمی ، نمی‌تواند جایگزین مناسبی برای نوشابه‌های معمولی باشد.
طبق گفته‌های دکتر ریچارد بکر، استاد و مدیر بخش بهداشت و بیماری های قلبی عروقی، به نظر می‌رسد نوشیدنی‌های حاوی قند مصنوعی مانند نوشابه‌های رژیمی هیچ مزیت و برتری از لحاظ سلامت قلب نسبت به نوشابه‌های معمولی ندارند.
وی افزود :« آب، آب و تنها آب بهترین نوشیدنی پیشنهادی شده است. هیچ نوشیدنی قندی یا غیرقندی (حاوی قند مصنوعی) دیگری نباید در رژیم غذایی افراد وارد شود. خطرات مربوط به این نوشیدنی‌ها از چاقی دوران کودکی شروع شده و اثرات زیانباری در بلند مدت دارند.
خطر شیرین کننده‌های مصنوعی برابر شیرین کننده‌های طبیعی است!
احتمالا درک اینکه مصرف نوشیدنی‌های حاوی مواد قندی مانند نوشابه‌های معمولی باعث ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی می‌شود، زیاد هم شما را متعجب نمی‌کند. اما نوشابه‌های رژیمی چطور؟ محققان همچنین به این نتیجه رسیدند افرادی که نوشابه‌های رژیمی و نوشیدنی‌های حاوی شیرین کننده‌های مصنوعی مانند سوکارالوز، آسپارتام و استویا، مصرف می‌کنند، تقریباً از همان میزان خطر ابتلا به بیماری های قلبی و مغزی برخوردارند. این درحالیست که خطر چنین بیماری‌هایی برای افرادی که از نوشیدن هر نوع نوشابه و ماده قندی پرهیز می‌کنند، به شکل چشمگیری کاهش می‌یابد.
تحقیقات قبل تر از چازلاس نیز با او هم عقیده هستند. دستاوردها حاکی از آن است که شیرین کننده‌های مصنوعی ممکن است بالقوه اثرات نامطلوب متابولیکی مانند افزایش توده چربی، اختلال در هموستاز گلوکز و هایپرانسولینمی و همچنین اختلال در میکروبیوتای روده داشته باشند.
بکر معتقد است از آنجایی که هیچ مدرکی دال بر تاثیر مثبت ابن نوشیدنی‌ها بر قلب وجود ندارد، خلاف آن ممکن است صدق کند و نوشیدنی‌های ABS حداقل به میزان نوشابه‌های طبیعی برای قلب مضر باشد. به گفته او تحقیقات متمرکزبخش تعیین کننده‌ای از پروژه را تشکیل می‌دهند. توضیح نتایج و یافته‌ها دست کم توسط دو احتمال ممکن می‌شود:
- افرادی که شیرین کننده‌های مصنوعی مصرف می‌کنند، به موازات آن ممکن است بیش از حد کالری دریافت کنن
- پیامدهای منفی مواد قندی مصنوعی ممکن است میکروبیوم‌های روده را به هم بریزد و تغییر دهد
مخالفت صنایع
انجمن بین المللی شیرین‌کننده‌ها (ISA) در بیانیه ای اعلام کرد: «بر خلاف ادعاهای مطرح شده در این نشریه [مطالعه چازلاس]، در واقع هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد شیرین کننده های بدون کالری یا کم کالری خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش می‌دهند. همچنین هیچ مکانیسم قابل قبولی که نشانگر تاثیر منفی این مواد در بیماری‌های قلبی باشد، یافت نشده‌است.
ISA همچنین ادعا می‌کند که مطالعه چازلاس تنها بر پایه نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده‌هاییست که از شرکت کنندگان NutriNet-Santé بدست آمده است و چیزی را ثابت نمی‌کند.
آن‌ها معتقدند یک تحقیق منفرد و مشاهدات حاصل از آن نمی‌تواند رابطه علت معلولی درستی ارائه دهد. البته باید ذکر شود که نویسندگان این تحقیقات خود اذعان داشته‌اند که نمی توان عوامل دخیل و زمینه‌ساز دیگری که بتواند پیامدهای مشابه‌ای داشته باشد را به طور کامل حذف کرد و با دید روشن‌تری قضاوت کرد.
اظهارات انجمن نوشیدنی آمریکا
گفت و گوهای انجام شده از طریق ایمیل با سخنگوی انجمن نوشیدنی آمریکا (ABA) ، دانیل اسموتکین ، داده‌های زیر را در اختیارمان قرار داد.
به گفته او شیرین کننده‌های کم کالری و بدون کالری توسط نهادهای نظارتی در سراسر جهان بی‌خطر تلقی می‌شوند و اطلاعات قابل توجهی از بی شمار تحقیقات انجام شده (از جمله مطالعات سازمان بهداشت جهانی) وجود دارد که نشان می‌دهد این شیرین‌کننده‌ها جایگزین مفیدی برای کمک به مردمی است که قصد دارند مصرف قند خود را کاهش دهند و وزنشان را مدیریت کنند.
در سال ۲۰۱۷ بررسی‌هایی از تمام مطالعات مربوط به چند دهه اخیر در زمینه تغذیه با نظارت WHO صورت گرفت. آن‌ها به بررسی اثرات شیرین کننده‌های کم کالری و بدون کالری پرداختند. مطالعات حاصل از ۳۷۲ مورد تحقیقاتی نشان می‌داد که «هیچ مدرک قطعی» مبنی بر تاثیر سوء شیرین کننده‌ها در سلامت افراد و افزایش وزن آن‌ها وجود ندارد.
همچنین در سال ۲۰۱۹ نیز تحقیقاتی با نظارت WHO به جریان افتاد. دستاوردها حاکی از ٖآن بود که شیرین‌کننده‌های کم کالری و بدون کالری می‌توانند در کاهش وزن افراد چاق و جلوگیری از چاقی در کودکان مفید باشد. البته این بررسی‌ها به اینکه آیا شیرین کننده‌ها باعث پرخوری و پراشتهایی در فرد می‌شوند یا خیر اشاره نداشته‌است.
نتیجه نهایی
تحقیقات جدید ارتباط جالبی بین مصرف نوشیدنی‌های حاوی شیرین‌کننده مصنوعی (مانند نوشابه رژیمی) و بیماری های قلبی عروقی نشان می‌دهد. البته این مطالعات نمی‌تواند مدرکی دال بر این که شیرین کننده‌ها باعث بیماری شده‌اند ارائه دهد. تنها چیزی که می‌دانیم این است که ارتباط مبهمی بین این دو وجود دارد.
کارشناسان معتقدند در یک رژیم غذایی سالم و بی‌ضرر برای قلب ،نباید نوشیدنی‌های حاوی شیرین کننده مصنوعی وارد شود. به گفته آن‌ها آب سالم ترین نوشیدنی است که باید مرتب مصرف کنیم.
بهتر است بدانید سازمان بهداشت جهانی صدها مطالعه مختلف را بررسی کرده است و تاکنون هیچ مدرک قطعی مبنی بر اینکه شیرین کننده‌های مصنوعی مصرف کنندگان را در معرض بیماری‌ها و افزایش وزن قرار می‌دهد، وجود ندارد.
