میگرن شکمی نوعی میگرن است که بیشتر کودکان را درگیر می‌کند. برخلاف سردردهای میگرنی، در این بیماری درد در شکم است، نه در سر.
این بیماری اغلب کودکان ۷ تا ۱۰ ساله را درگیر می‌کند. اما گاهی اوقات بزرگسالان نیز می‌توانند به آن مبتلا شوند. این نوع میگرن شایع نیست و بین ۱ تا ۴ درصد کودکان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
این اختلال به راحتی می‌تواند با سایر دلایل شایع معده‌درد در کودکان مانند سندرم روده تحریک پذیر (IBS) و بیماری کرون (CD) اشتباه گرفته شود.
علائم این بیماری چیست؟
علامت اصلی میگرن شکمی، درد در اطراف ناف است. شدت درد می‌تواند متوسط تا شدید باشد.
همراه با درد، این علائم نیز در کودکان مشاهده می‌شود:
- حالت تهوع
- استفراغ
- کاهش اشتها
- پوست رنگ پریده
هر حمله میگرن بین یک ساعت تا سه روز طول می‌کشد. در بین حملات، بچه‌ها سالم هستند و هیچ علائمی ندارند.
علائم میگرن شکمی شبیه بسیاری از بیماری‌های دیگر دستگاه گوارش (GI) در کودکان است. تفاوت در این است که علائم میگرن شکمی دائمی نیستند و روزها یا ماه‌ها ممکن است فرد هیچ علامتی نداشته باشد. همچنین، حمله‌های درد شکمی بسیار به هم شبیه هستند.
علت ایجاد میگرن شکمی و عوامل تحریک‌کننده آن شامل چه مواردی است؟
پزشکان دقیقاً نمی‌دانند چه عاملی باعث ایجاد این بیماری می‌شود. این بیماری می‌تواند ریسک فاکتورهای مشابه‌ای با سردرد میگرنی داشته باشد.
یکی از تئوری‌ها این است که میگرن شکمی از یک مشکل در ارتباط بین مغز و دستگاه گوارش ناشی می‌شود. همچنین یک مطالعه بسیار کوچک رابطه‌ای بین این بیماری و حرکت کندتر غذای هضم شده از طریق روده‌ها پیدا کرده است.
میگرن شکمی بیشتر در کودکانی دیده شده که اقوام نزدیکی دارند که به سردردهای میگرنی مبتلا هستند. یک مطالعه نشان داده که بیش از ۹۰ درصد کودکان مبتلا به این بیماری، والدین یا خواهر و برادر مبتلا به میگرن دارند.
دختران بیشتر از پسران به میگرن شکمی مبتلا می‌شوند.
به نظر می‌رسد عوامل خاصی میگرن شکمی را تحریک می‌کنند؛ از جمله استرس و هیجان. تغییرات عاطفی ممکن است منجر به ترشح مواد شیمیایی شوند که علائم میگرن را ایجاد می‌کنند.
سایر عوامل محرک احتمالی عبارتند از:
- نیترات و سایر موادشیمیایی موجود در گوشت‌های فرآوری شده، شکلات و سایر موادغذایی
- بلعیدن مقدار زیاد هوا
- خستگی
- بیماری ناشی از حرکت (مثلا حرکت در وسایل نقلیه)
درمان میگرن شکمی چگونه صورت می‌گیرد؟
برخی از داروهایی که برای درمان سردردهای میگرنی استفاده می‌شوند، به بهبود این بیماری نیز کمک می‌کنند. از جمله:
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن (Advil)
- داروهای ضدتهوع
- داروهای میگرن از خانواده تریپتان مانند سوماتریپتان (Imitrex) و زولمیتریپتان (Maxalt) که تنها داروهای خانواده تریپتان هستند که برای کودکان بالای ۶ سال مورد تأیید سازمان غذا و داروی ایالات متحده آمریکا (FDA) قرار گرفته‌اند.
سایر داروهایی که برای پیشگیری از میگرن استفاده می‌شوند، اگر کودک شما هر روز آن‌ها را مصرف کند، ممکن است از میگرن شکمی نیز جلوگیری کنند. این داروها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- پروپرانولول
- توپیرامات (که FDA برای کودکان بالای ۱۲ سال آن را تأیید کرده است)
مطمئن شوید کودک شما به اندازه کافی می‌خوابد، وعده‌های غذایی منظم در طول روز می‌خورد و مایعات زیادی می‌نوشد (بدون کافئین).
اگر کودک شما استفراغ می‌کند، برای جلوگیری از کم آبی بدن او، مایعات اضافی به او بدهید.
برخی از غذاها (مانند شکلات و غذاهای فرآوری شده) ممکن است باعث ایجاد این اختلال شوند. رژیم غذایی کودک خود و حملات میگرن او را یادداشت کنید تا به شما کمک کند غذاهای محرک برای او را شناسایی کرده و از مصرف آن‌ها در آینده جلوگیری کنید.
درمان شناختی رفتاری (CBT) می‌تواند به تسکین استرس کمک کند. استرسی که پیشتر گفتیم تصور می‌شود از دلایل میگرن شکمی باشد.
میگرن شکمی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشکان آزمایش خاصی برای تشخیص این بیماری ندارند. پزشک با شروع پرسش درمورد سابقه پزشکی فرزند و خانواده شما شروع می‌کند. کودکان مبتلا به میگرن شکمی اغلب اعضای خانواده‌ای دارند که به میگرن مبتلا هستند.
سپس پزشک در مورد علائم فرزند شما می‌پرسد. این بیماری در کودکانی که این معیارها را دارند تشخیص داده می‌شود:
- حداقل پنج حمله درد شکمی که هرکدام ۱ تا ۷۲ ساعت طول می‌کشد؛
- درد در شکم در اطراف ناف که ممکن است از شدت متوسط تا شدید باشد؛
- حداقل دو مورد از این علائم: از دست دادن اشتها، حالت تهوع، استفراغ و رنگ پریدگی پوست؛
- هیچ شواهدی از بیماری دستگاه گوارش یا بیماری کلیوی دیگر وجود نداشته باشد.
پزشک همچنین معاینه فیزیکی نیز انجام می دهد.
اگرچه معمولاً تشخیص باتوجه به سابقه و معاینه فیزیکی کودک شما صورت می‌گیرد، اما آزمایشاتی مانند سونوگرافی یا آندوسکوپی می‌تواند برای یافتن شرایطی که علائم مشابه با میگرن شکمی دارند، انجام شوند. بیماری‌هایی مانند:
- رفلاکس معده (GERD)
- بیماری کرون (CD)
- سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
- انسداد روده
- زخم معده
- بیماری کلیوی
- کوله سیستیت
عوارض احتمالی این بیماری چیست؟
میگرن شکمی می‌تواند به حدی شدید باشد که کودکان را چند روزی از رفتن به مدرسه بازدارد. از آن‌جایی که این بیماری به راحتی با سایر بیماری‌های دستگاه گوارش اشتباه گرفته می‌شود، بچه‌هایی که بیماری آن‌ها به درستی تشخیص داده نشود ممکن است مجبور به انجام فرآیندهای غیرضروری شوند.
میگرن شکمی چه مشکلاتی درآینده برای کودکان ایجاد خواهد کرد؟
میگرن شکمی در کودکان معمولاً پس از یک یا دو سال برطرف می‌شود. با این حال، تا ۷۰ درصد این کودکان وقتی بزرگ شوند، دچار سردردهای میگرنی خواهند شد. برخی نیز در بزرگسالی دردهای شکمی را تجربه خواهند کرد.
