راش پیچک سمی عارضه ای است که در اثر واکنش آلرژیک به یک رزین روغنی به نام urushiol u-ROO-she-ol ایجاد می شود.
این رزین روغنی در برگ ها، ساقه ها و ریشه های پیچک سمی، بلوط سمی و سماق سمی وجود دارد. اگر در تماس با این روغن قرار گرفتید، بلافاصله پوست خود را بشویید؛ مگر اینکه بدانید به آن حساسیت ندارید.
شستن روغن ممکن است احتمال ابتلا به راش پیچک سمی را کاهش دهد. اگر راش پوستی ایجاد شود، ممکن است بسیار خارش دار باشد و هفته ها طول بکشد. در موارد خفیف راش پیچک سمی را می توانید در خانه با لوسیون های تسکین دهنده و حمام های خنک درمان کنید.
ممکن است برای خارش های شدید یا گسترده بخصوص اگر روی صورت یا اندام تناسلی شما باشد ، به داروهای تجویز شده نیاز داشته باشید.
علائم راش پیچک سمی
علائم و نشانه ها عبارتند از:
سرخی
خارش
تورم
تاول
مشکلات تنفسی، در صورت استنشاق دود حاصل از سوزاندن پیچک سمی
راش پیچک سمی اغلب به دلیل تماس گیاه با پوست شما در یک خط مستقیم ظاهر می شود؛ اما اگر پس از لمس تکه ای از لباس یا خز حیوان خانگی که دارای اوروشیول است، خارش پوستی ایجادمی شود که ممکن است گسترش یابد. همچنین می توانید روغن را با انگشتان خود به قسمت های دیگر بدن بمالید. واکنش معمولاً ۱۲ تا ۴۸ ساعت پس از مواجهه ایجاد می شود و دو تا سه هفته طول می کشد.
شدت راش ها بستگی به مقدار اوروشیول تماسی با پوست شما دارد.
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر:
شما دود حاصل از سوزاندن پیچک سمی را استنشاق کرده و در تنفس مشکل دارید در این موارد به پزشک مراجعه کنید:
واکنش شدید یا گسترده است.
پوست شما همچنان متورم می شود.
خارش چشم، دهان یا اندام تناسلی شما دارید.
تاول ها چرک ترشح می کنند.
شما تب بیش از ۳۷.۸ درجه سانتیگراد دارید.
در طی چند هفته بثورات بهتر نمی شوند.
علل
خارش پیچک سمی در اثر واکنش آلرژیک به یک رزین روغنی به نام اوروشیول ایجاد می شود. این ماده در پیچک سمی، بلوط سمی و سماق سمی یافت می شود. این رزین روغنی بسیار چسبناک است، بنابراین به راحتی به پوست، لباس، وسایل، تجهیزات و خز حیوان خانگی شما متصل می شود.
واکنش پیچک سمی را می توانید از طریق این موارد دریافت کنید:
لمس گیاه اگر برگ ها، ساقه، ریشه ها یا توت های گیاه را لمس کنید، ممکن است واکنش نشان دهید.
لمس اشیا آلوده اگر از بین پیچک های سمی عبور کنید و بعداً کفش های خود را لمس کنید، ممکن است اوروشول روی دستانتان قرار گیرد. سپس ممکن است با لمس یا مالش آن را به صورت یا بدن خود منتقل کنید. اگر جسم آلوده تمیز نشود، اوروشیول روی آن هنوز هم می تواند باعث واکنش پوستی سال ها بعد شود.
استنشاق دود از گیاهان در حال سوختن حتی دود حاصل از سوزاندن پیچک سمی، بلوط سمی و سماق سمی می تواند مجاری بینی یا ریه های شما را تحریک کرده یا به آن ها آسیب برساند.
چرکی که از تاول بیرون می آید حاوی اوروشیول نیست و راش را گسترش نمی دهد؛ اما در صورت لمس رزین گیاهی که هنوز روی فرد است یا لباس آلوده، می توانید راش پیچک سمی را از فرد بگیرید.
فاکتور های ریسک
اگر در فعالیت های خارج از منزل که بیشتر در معرض خطر قرار گرفتن در پیچک سمی، بلوط سمی و سماق سمی هستید، احتمال خطر راش پوستی افزایش می یابد:
نصب کابل یا خط تلفن
چادر زدن
ساخت و ساز کشاورزی
آتش نشانی
ماهیگیری از خط ساحلی
جنگلداری
باغبانی
پیاده روی
شکار
محوطه سازی
عوارض راش پیچک سمی
اگر راش پیچک سمی را خراشیدید، باکتری های زیر ناخن شما ممکن است باعث آلودگی پوست شوند. اگر چرک از تاول ها خارج شد به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است آنتی بیوتیک تجویز کند. مشکل تنفس و التهاب غشای داخلی ریه ها ممکن است ناشی از استنشاق اوروشیول باشد.
جلوگیری
برای جلوگیری ازخارش پیچک سمی، این نکات را دنبال کنید:
ازتماس با گیاهان پرهیز کنید. بیاموزید که چگونه پیچک های سمی، بلوط سمی و سماق سمی را در تمام فصول شناسایی کنید. هنگام پیاده روی یا انجام فعالیت های دیگر که ممکن است شما را در معرض این گیاهان قرار دهد، سعی کنید در مسیرهای پاک شده بمانید. هنگامی که بیرون از خانه هستید؛ جوراب، شلوار و آستین بلند بپوشید. در صورت پیکنیک، مطمئن شوید که چادر خود را در منطقه ای عاری از این گیاهان برپا کرده اید.
از دویدن حیوانات خانگی را در مناطق جنگلی جلوگیری کنید تا اوروشیول به خز آن ها نچسبد که ممکن است لمس کنید.
لباس محافظ بپوشید. در صورت نیاز، با پوشیدن جوراب، چکمه، شلوار، آستین بلند و دستکش سنگین از پوست خود محافظت کنید.
گیاهان را از بین ببرید. پیچک های سمی، بلوط سمی و سماق سمی را از حیاط یا باغ خود شناسایی و خارج کنید. با استفاده از علف کش یا بیرون کشیدن آن ها از زمین، از جمله ریشه ها، در حالی که دستکش های سنگین دارید، می توانید از شر چنین گیاهان خلاص شوید. پس از آن دستکش ها را با دقت برداشته و آن ها و دستان خود را بشویید.
پیچک سمی یا گیاهان مرتبط را نسوزانید زیرا اوروشیول توسط دود قابل حمل است. پوست یا خز حیوان خانگی خود را بشویید. ظرف ۳۰ دقیقه پس از قرار گرفتن در معرض اوروشیول، از آب و صابون استفاده کنید تا به آرامی رزین های مضر پوست را بشویید. زیر ناخن های خود را نیز بشویید. حتی شستن بعد از حدود یک ساعت می تواند به کاهش شدت راش کمک کند.
اگر فکر می کنید حیوان خانگی شما به اوروشیول آلوده است، چند دستکش بلند لاستیکی بپوشید و حیوان خانگی خود را به حمام ببرید.
اشیای آلوده را تمیز کنید. اگر فکر می کنید با پیچک سمی تماس گرفته اید، لباس خود را بلافاصله در آب گرم و صابون بشویید – ایده آل در ماشین لباسشویی. لباس های آلوده را به دقت جدا کنید تا اوروشیول را به خود، مبلمان ، فرش یا لوازم خانگی منتقل نكنید.
همچنین موارد دیگر را که با روغن گیاه تماس پیدا کرده اند – مانند وسایل فضای باز، وسایل باغ، جواهرات، کفش و حتی بند کفش – در اسرع وقت بشویید. اوروشیول می تواند سال ها باقی بماند. بنابراین اگر یک ژاکت آلوده را بدون شستن آن کنار بگذارید و یک سال بعد آن را بیرون بیاورید، ممکن است روغن روی ژاکت هنوز جوش ایجاد کند.
کرم محافظت کننده بزنید. محصولات پوستی بدون نسخه را که قصد دارند به عنوان محافظی بین پوست و رزین روغنی شما ایجاد کنند که باعث راش سمی پیچک شود، امتحان کنید.
تشخیص
به طور کلی برای تشخیص راش پیچک سمی نیازی به مراجعه به پزشک خود ندارید. اگر به کلینیک مراجعه کنید، پزشک احتمالاً با مشاهده پوست شما مشکل را تشخیص می دهد. معمولاً نیازی به آزمایش بیشتر نخواهید داشت.
درمان
درمان های پیچک سمی معمولاً شامل روش های خودمراقبتی در خانه است و به طور معمول در طی دو تا سه هفته از بین می روند. اگر خارش پوستی گسترده باشد یا باعث ایجاد تاول های زیادی شود، ممکن است پزشک برای کاهش تورم کورتیکواستروئید خوراکی مانند پردنیزون تجویز کند.
اگر عفونت باکتریایی در محل خارش ایجاد شده باشد، پزشک ممکن است یک آنتی بیوتیک خوراکی برای شما تجویز کند.
شیوه زندگی و درمان های خانگی
خارش پیچک سمی در نهایت خود به خود از بین می رود. اما کنار آمدن با خارش سخت است و خوابیدن را دشوار می کند. اگر تاول های خود را خراشیده اید، ممکن است آلوده شوند. در اینجا چند مرحله وجود دارد که می توانید برای کنترل خارش کمک کنید:
چند روز اول کرم یا پماد کورتیزون بدون نسخه (کورتیزون ۱۰) استفاده کنید.
لوسیون کالامین یا کرم های حاوی منتول استفاده کنید.
آنتی هیستامین های خوراکی مانند دیفن هیدرامین (بنادریل) مصرف کنید، که ممکن است به خواب بهتر شما نیز کمک کند. آنتی هیستامین بدون نسخه که باعث خواب آلودگی شما نمی شود، لوراتادین است (آلاورت، کلاریتین، و…).
ناحیه آسیب دیده را در یک وان با آب خنک خیس کنید که حدود نیم فنجان (۱۰۰ گرم) جوش شیرین یا یک محصول حمام مبتنی بر آرد جو دوسر (Aveeno) در آن باشد.
کمپرس های خنک را به مدت ۱۵ تا ۳۰ دقیقه و چند بار در روز در منطقه آسیب دیده قرار دهید.
آماده شدن برای قرارملاقات
شما احتمالاً نیازی به درمان پزشکی برای راش پیچک سمی نخواهید داشت، مگر اینکه به طور گسترده گسترش یابد، بیش از چند هفته ادامه یابد و یا آلوده نشود.
اگر نگران هستید، احتمالاً ابتدا به پزشک مراقبت های اولیه مراجعه خواهید کرد. وی ممکن است شما را به پزشکی متخصص در زمینه اختلالات پوستی ارجاع دهد (متخصص پوست). آنچه شما می توانید انجام دهید قبل از قرار ملاقات، ممکن است بخواهید تمام داروها، مکمل ها و ویتامین های مصرفی را لیست کنید. همچنین سوالاتی را که می خواهید در مورد خارش پیچک سمی از پزشک خود بپرسید، لیست کنید.
مثالها عبارتند از:
این راش ها چه مدت دوام خواهد داشت؟
آیا مسری است؟
آیا خراشیدن اشکالی ندارد؟
آیا خراش باعث جوش می شود؟
آیا ترکیدن تاول ها خارش را گسترش می دهد؟
چه روش درمانی موجود است و کدام یک را توصیه می کنید؟
برای کنترل خارش چه کاری می توانم انجام دهم؟
اگر خارش از بین نرود یا بدتر شود، چه زمانی فکر می کنید که باید با شما قرار ملاقات دیگری بگذارم؟
چگونه می توانم از این امر در آینده جلوگیری کنم؟
چه انتظاری از پزشک خود دارید پزشک شما احتمالاً چندین سوال از شما می پرسد، مانند:
چه زمانی علائم را تجربه کردید؟
آیا در گذشته نیز بثورات مشابهی داشته اید؟
آیا اخیراً در فضای باز وقت گذرانده اید؟
چه مراحل درمانی را قبلاً امتحان کرده اید؟
