اسکیزوفرنی یکی از جدی ترین اختلالات مغز محسوب می‌شود که تمام زندگی فرد مبتلا را تحت الشعاع قرار می‌دهد.
اسکیزوفرنی چیست
در جواب سوال اسکیزوفرنی چیست؟ باید گفت این اختلال نحوه عملکرد مغز، احساسات و درک واقعیت را دچار صدمه می‌کند. افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند در برقراری رابطه اجتماعی در محیط کار یا حتی مدرسه دچار مشکل خواهند شد. اسکیزوفرنی باعث به وجود آمدن وحشت و اضطراب شده و متاسفانه باید گفت درمانی ندارد اما می‌توان تا حد زیادی آن را کنترل کرد.
برای اینکه بتوانید به فردی که دچار توهم و هذیان اسکیزوفرنی شده کمک کنید بهتر است به کلینیک‌های روانشناسی همچون کلینیک پیروزی که تجربه کاری بالایی در این زمینه دارد مراجعه کنید. این مجموعه تلاش می‌کند تا علت بیماری را ریشه یابی کرده و با روش‌های مختلف به جلوگیری از افزایش علائم آن یاری می‌رساند. برای اطلاعات بیشتر با شماره تماس‌های ۰۲۱۷۷۴۱۰۷۹۲ و ۰۹۲۰۳۸۵۵۰۱۶ ارتباط برقرار کنید.
بر خلاف بسیاری از عموم مردم فردی که این بیماری را دارد چند شخصیتی نیست بلکه نمی‌تواند واقعیت را از خیال تشخیص دهد. در حقیقت باید گفت اسکیزوفرنی بیماری است که در آن فرد بیماری نمی‌تواند با دنیای واقعی ارتباط برقرار کند و مرزی میان خیال و واقعیت قائل نمی‌شود.
درمان توهم و هذیان اسکیزوفرنی
تقریبا صد سال است از زمانی که اسکیزوفرنی به صورت علمی توضیح داده شد می‌گذرد و با وجود پیشرفت‌هایی که در طول سالیان سال در زمینه پزشکی و روانشناسی صورت گرفته هنوز راه پیشگیری و درمان روشنی برای این بیماری ارائه نشده است. تنها داروهایی وجود دارند که با تغییر فعایت عصبی- شیمیایی مغز علائم موجود را کمرنگ تر می‌کنند اما نمی‌توانند به طور کامل اسکیزوفرنی را درمان کنند.
موثرترین داروها برای کنترل توهم و هذیان اسکیزوفرنی شامل کلوزاپین، ریسپریدون – کلروپرومازین، هالوپریدول و فلوفنازین هستند. کارشناسان سعی دارند تا با مطالعه بر روی ژنتیک و انجام تحقیقات رفتاری با استفاده از تصویربرداری به صورت پیشرفته عملکرد مغر را تحت بررسی خود قرار دهند تا بتوانند یک راه درمان برای توهم و هذیان اسکیزوفرنی بیابند.
نشانه‌ها و علائم اسکیزوفرنی
بیمار مبتلا توهم و هذیان اسکیزوفرنی با توجه به شرایط محیطی و نوع زندگی ممکن است علائم و نشانه‌های مختلفی را از خود بروز دهد. به همین دلیل بهتر است به موارد زیر توجه داشته باشید تا در صورت مشاهده آن‌ها سریعا با یک فرد آگاه در این زمینه صحبت کنید.
- گوشه گیری اجتماعی که در آن فرد سعی می‌کند تا از ارتباط برقرار کردن با دیگران دوری کند.
- زوال شخصیت که در برخی موارد با اضطراب همراه خواهد شد.
- هذیان و توهم، فردی چیزهایی را می‌بیند که اصلا وجود خارجی ندارند.
- احساس کنترل شدن توسط افرادی که نه وجود دارند و نه دیده می‌شوند.
- کاهش اشتهای شدید
معمولا افرادی که به توهم و هذیان اسکیزوفرنی مبتلا هستند نشانه‌های زیادی ندارند، ممکن است در حالت‌های حاد شخص از خود رفتارهای عجیب و غریب بروز دهد برای مثال خود را با آلومینیوم بپوشاند تا بتواند امواج منفی را دور کند. رفتار این افراد بسته به نوع و شدت بیماری با هم متفاوت خواهد بود.
در مراحل فعال گاها شاهد جملات بی ربط یا خشم کنترل نشده هستید و در مراحل اولیه فرد کم تحرک بوده و نمی‌تواند احساسات و عواطف خود را به شکل واضح ابراز کند. این افراد قابل پیشبینی نبوده و ممکن است در رفتار خود دچار افراط و تفریط شوند. برای اینکه بتوانید بیماری اسکیزوفرنی را به خوبی بشناسید بهتر است از اصطلاح خوشه علائم استفاده کنید.
علائم مثبت: شنیدن صدا یا مشاهده اشیاء مشکوک، احساس کنترل شدن توسط نیروهای خارجی، هذیان گفتن با کلمات جدید و بی معنی
علائم منفی: گوشه گیری و دوری از برقراری ارتباط با دیگران، ناتوان بودن در بیان احساسات، عدم توانایی در لذت بردن از زندگی
در صورت مشاهده چنین مواردی باید بگوییم که ممکن است به مرور زمان این علائم منجر به صدمات جدی شده و اختلالات شدیدتری را به وجود آورد.
علل اختلال اسکیزوفرنی
یکی از مهم ترین علل اختلال توهم و هذیان اسکیزوفرنی را می‌توان فرضیه دوپامینی در نظر گرفت. در این فرضیه فعالیت زیاد دوپامین موجب ناهنجاری‌هایی در قشر مخ، ساقه مغز و تالاموس شده و به همین دلیل حجم مغز به علت پایین آمدن تراکم آکسون‌ها، دنریت‌ها و سیناپس‌ها کاهش پیدا می‌کند.
از عوامل مهم دیگر می‌توان به عوامل ژنتیکی همچون از دست دادن والدین یا نرسیدن اکسیژن در دوران بارداری اشاره کرد. همچنین عوامل محیطی و نژادی نیز در این زمینه دخیل هستند. در تحقیقات انجام شده عوامل محیط زیستی، روانشناختی و فیزیکی تاثیر زیادی در پیدایش اختلال توهم و هذیان اسکیزوفرنی دارند.
انواع توهم و هذیان اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی انواع مختلفی دارد که در ادامه به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت.
اسکیزوفرنی نوع پارانوئید
شاخصه اصلی این مدل از اسکیزوفرنی توهم در مورد مسائل شنوایی است، همچنین روی عملکرد عقلانی، فکری و بیان احساسات نیز تاثیر گذار خواهد بود. اغلب حرف‌هایی که فرد می‌زند در مورد آزاد و اذیت‌هایی است که توسط نیروهای خارجی بر او اعمال می‌شوند. ممکن است حتی در مواردی مشاهده کنید که بیمار تصور می‌کند شخص مشهوری است و خود را جای او می‌گذارد. افرادی که به این بیماری دچار هستند اغلب حالت‌هایی از خشم همراه با اضطراب را تجربه خواهند کرد.
اسکیزوفرنی از نوع بی نظم
در این نوع توهم و هذیان اسکیزوفرنی فرد نمی‌تواند به شیوه‌ای درست با اطرافیان خود ارتباط برقرار کند و در بسیاری از اوقات تعاملات احساسی او به شکلی نادرست انجام خواهند شد. این افراد ممکن است به دلایل مختلف همچون تغییر رنگ در چراغ‌های راهنمایی و رانندگی بخندند.
اسکیزوفرنی از نوع کاتاتونیک
اختلال در حرکت شاید یکی از بارزترین مسائل در اختلال توهم و هذیان اسکیزوفرنی باشد این افراد یا تحرک ندارند یا به دلیل استرس و اضطراب حتی از دیوار هم بالا می‌روند. گاهی ممکن است ساعت‌ها صحبت نکنند و در مواردی عینن جملات شما را تکرار خواهند کرد.
اسکیزوفرنی نوع تمایز نیافته
برای این نوع اسکیزوفرنی نمی‌توان ویژگی خاصی را بیان کرد و علائم آن کم و بیش با دسته‌های دیگر برابری کرده و به همین دلیل بیمار در دسته خاصی قرار نخواهد گرفت.
اسکیزوفرنی از نوع باقیمانده
افرادی که در گذشته حداقل یک بار به اپیزود اسکیزوفرنی دچار شده باشند و هیچ علائم مثبت در مورد آن‌ها مشاهده نشود به اسکیزوفرنی نوع باقیمانده مبتلا هستند. این افراد می‌توانند به مرور زمان بیماری خود را درمان کنند یا حداقل جلوی بروز علائم جدید را بگیرند.
