“پاشنه‌ی آشیل” پروتئین ضدسرطان کلیدی

محققان آزمایشگاه Cold Spring Harbor در نیویورک پروتئینی به نام ایمپورتین-۱۱ (Importin-11) را کشف کرده‌اند که با انتقال پروتئین ضد سرطان PTEN به داخل هسته‌ی سلول از نابودی آن جلوگیری می‌کند. این مطالعه – که در ژورنال Cell Biology منتشر‌شده‌است نشان می‌دهد عدم وجود ایمپورتین-۱۱ می‌تواند PTEN را ناپایدار کند که به ایجاد سرطان‌های ریه، پروستات و دیگر انواع سرطان‌ها می‌انجامد.

PTEN از رشد غیرقابل کنترل سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند. جهش در ژن‌های کدکننده‌ی این پروتئین به وفور در انواع مختلف سرطان‌ها دیده می‌شود. با این حال در برخی بیماران با وجود آن که ژن‌های PTEN سالم هستند، مقادیر این پروتئین کاهش می‌یابد. Lloyd Trotman، Muhan Chen،Dawid Nowak و همکارانشان کشف‌کرده‌اند این امر به دلیل نقص‌هایی در پروتئینی به نام ایمپورتین-۱۱ – که PTEN را به داخل هسته منتقل می‌کند – می‌باشد. ایمپورتین-۱۱ با این عمل PTEN را از آنزیم‌های سیتوپلاسمی محافظت می‌کند و مانع نابودی آن می‌شود.

چندین پروتئین سیتوپلاسمی – NEDD4-1، NDFIP1 و UBE2E1 – با هم ترکیب می‌شوند تا یک مولکول کوچک به نام یوبی‌کوئیتین (Ubiquitin) را به PTEN پیوند دهند. PTENای که به چندین مولکول یوبی‌کوئیتین متصل شده‌است می‌تواند توسط سیستم تخریب پروتئین سلول شناسایی شده و نابود شود. Trotman و همکارانش متوجه شدند ایمپورتین-۱۱ با انتقال PTEN و حتی UBE2E1 به داخل هسته از تخریب آن جلوگیری می‌کند.

موش‌هایی که ایمپورتین-۱۱ نداشتند مقادیر کمتری از پروتئین PTEN را نشان می‌دادند و غده‌های سرطانی در شش‌ها و پروستات آن‌ها ایجاد می‌شد. تأثیر جهش در ژن‌های کدکننده‌ی ایمپورتین-۱۱ در سرطان‌های انسانی شناسایی شده‌است و Trotman و همکاران متوجه شدند در بیماران مبتلا به سرطان ریه تومورهایی که ایمپورتین-۱۱ نداشتند مقادیر کمتری از PTEN را نشان می‌دادند. پژوهشگران تخمین می‌زنند فقدان ایمپورتین-۱۱ با کمبود PTEN در حدود یک‌سوم بیماران سرطان ریه‌ای که این پروتئیت ضد تومور کلیدی را ندارند، مرتبط است.

در سرطان پروستات، فقدان ایمپورتین-۱۱ با بازگشت بیماری و متاستاز در بیمارانی که پروستات آن‌ها خارج شده‌بود، ارتباط داشت. دکتر Trotman می‌گوید:

ما عقیده داریم تخریب PTEN به دنبال فقدان یا اختلال ایمپورتین-۱۱ عامل بسیار مؤثری در سرطان پروستات در انسان‌هاست. نتایج تحقیقات ما نشان می‌دهند ایمپورتین-۱۱ “پاشنه‌ی آشیل” سیستم یوبی‌کوئیتینه‌شدن است که مقادیر صحیح PTEN در داخل سلول را حفظ می‌کند.