داروهای مهارکنندۀ گیرنده‌های بتا

بلوک کننده بتا به گروهی از داروها گفته می‌شود که نقش آنتاگونیست را در گیرنده های آدرنرژیک ایفا میکنند. در سیستم سمپاتیک واسطه هایی مانند اپی‌نفرین به وسیله دو نوع گیرنده در سطح سلولها به نام دو نوع گیرنده بتا و آلفا اثرات‌شان را اعمال می‌کنند.

انواع گیرنده بتا

در سیستم سمپاتیک سه نوع گیرنده بتا یعنی بتا یک، بتا دو و بتا سه داریم.

1. گیرنده های بتا یک (β۱) به صورت عمده در قلب و کلیه قرار دارند.
2. گیرنده های بتا دو (β۲) اغلب در ریه، دستگاه گوارش، کبد، رحم، عضلات صاف جدار عروق و عضلات اسکلتی وجود دارند.
3. گیرنده بتا سه (β۳) در سلولهای چربی مشاهده می‌شود.

گیرنده آدرنرژیک به گروهی از گیرنده‌های جفت‌شده با پروتئین جی گفته می‌شود که هدف انواع کاتکولامین بویژه نوراپی‌نفرین (نورآدرنالین) و اپی‌نفرین (آدرنالین) قرار می‌گیرند. بسیاری از یاخته‌ها دارای این گونه گیرنده بوده و در برخورد با کاتکولامین باعث تحریک دستگاه عصبی سمپاتیک می‌شوند. با افزایش سطح کاتکولامین در خون٬ بدن با گشاد شدن مردمک٬ تمرکز انرژی و هدایت گردش خون از اندام‌های بدون اهمیت حیاتی به‌سوی ماهیچه‌ها به پاسخ جنگ و گریز می‌پردازد.

بلوک کننده‌های بتا اغلب بلوک کننده غیر اختصاصی و باهدف اثر بر گیرنده بتا یک بوده که در قلب و عروق قرار دارد لذا با بلوک بتا یک، موجب کاهش تعداد ضربان قلب و کاهش فشارخون می‌شوند. البته بتا بلوکرهای غیر اختصاصی مانند پروپرانولول با بلوک همزمان گیرنده‌های بتا دو که در برونشها قرار دارند می توانند موجب تنگی نفس به خصوص در بیماران آسمی شوند لذا در مواردی که بیمار دارای تنگی نفس باشد باید از داروهای بلوک کننده بتا که بطور اختصاصی عمل می‌کنند استفاده کرد.این داروها کاربرد گسترده ای در درمان فشارخون، آنژین قلبی، نارسایی قلب و همچنین آریتمی ها دارند.

داروهایی از قبیل آتنولول، پروپرانولول، و متوپرولول در کنترل علائم مبتلایان به AF، تاکی کاردی های دهلیزی و آریتمی های خوش خیم بطنی کاربرد دارند. بنابراین تجویز این داروها و تنظیم میزان مصرف شده مخصوصاً در صورت مصرف هم زمان داروهای دیگر باید به دقت تحت نظر پزشک متخصص قلب باشد. Sotalol نیز در این گروه قرار دارد ولی با توجه به خواص ضد آریتمی بیشتر در درمان ریتم AF و گاهی آریتمی های بطنی کاربرد ویژه ای دارد. عارضه مشترک تمام  داروهای فوق تشدید برادیکاردی در مبتلایان به گره سینوسی بیمار و همچنین بلوک قلبی می باشد. عارضه دیگر این  گروه دارویی تشدید آسم و نارسایی تنفسی در مبتلایان به بیماری انسدادی ریوی می باشد. داروی سوتالول میتواند منجر به ایجاد آریتمی های جدید شود که گاهی بسیار خطرناک است بنابراین باید به دقت و تحت نظر پزشک   متخصص قلب تجویز شود.

کاربرد داروها

این داروها در درمان بیماری‌های شریان‌های کرونری از جمله درد قفسه سینه کاربرد دارد.

بلوک کنندهٔ بتا باعث مهار آدرنرژیک درگیرنده بتا-یک یا بتا-دو و یا هر دو گیرنده بتا آدرنرژیک میشود.

بتابلوکرها موجب افزایش احتمال سکته مغزی می شوند

آنالیز ۳۳ مطالعه در مورد داروها، نشان می دهد که استفاده از داروهای بتا بلوکر قبل از عمل جراحی (برای پیشگیری از عوارض) نمی تواند تاثیر چندانی داشته با شد. در حقیقت، استفاده از بتابلوکرها در جراحی هایی غیر از جراحی شریانهای کرونری (سرخرگهای قلب) خطر سکته مغزی را افزایش می دهد.

بررسی مطالعات گذشته که در مورد استفاده از بتابلوکرها انجام شده، نشان می دهد در بین ۱۲۰۰۰ بیماری که قبل از عمل جراحی ازاین داروها استفاده کرده اند، ریسک حملات قلبی ۳۵ درصد و انسداد شریانهای قلبی ۶۴ درصد کاهش یافته است اما در مجموع، نه تنها میزان کلی مرگ و میر، نارسایی قلبی و مرگ ناشی از بیماریهای قلبی کمتر نشده بلکه خطر سکته مغزی به دو برابر افزایش یافته است.

داروهای ضدآریتمی

داروهای ضد آریتمی داروهایی هستند که برای درمان نامنظمی ضربان قلب مصرف می‌شوند. داروی انتخاب شده برای درمان آریتمی براساس نوع، شدت و مکانیسم آریتمی انتخاب می‌شوند. چهار گروه عمده دارویی برای آریتمی‌ها به کار می‌روند که عبارتند از:

1. داروهای مسدود کننده کانال سدیم
2. داروهای بلوک کننده سمپاتیک (بویژه داروهای بتابلوکر)
3. داروهای مهارکننده کانال پتاسیم
4. داروهای مهارکننده کانال کلسیم
5. سایر داروها