پارانویا یک اختلال شخصیتی است که خود را با احساس بی‌اعتمادی و شک نسبت به دیگر افراد و رفتار و اعمال آن‌ها بروز می‌دهد. کسانی که از پارانویا رنج می‌برند ممکن است احساس کنند که افراد در تلاش برای تهدید کردن آن‌ها و بد‌نام کردنشان هستند.
پارانویا و اختلالات پارانویدی (مانند پارانویای شخصیتی و یا پارانویا از نوع اسکیزوفرنی) به عنوان بیماری‌هایی که می‌توانند توسط عوامل محیطی و زیستی ایجاد شوند در جامعه شناخته می‌شوند.
پارانویا از راه‌های زیادی می‌تواند خود را نشان دهد که شامل برخی شرایط کاملاً ویژه اند. برای مثال کسی که از اختلال اروتومانیا رنج می‌برند، ممکن است براحتی قانع شوند که یک غریبه (عموماً کسی که جایگاه اجتماعی بلایی دارد) به آن‌ها علاقه دارد و افرادِ با اختلال پارانویای هایپوکندریکال می‌پندارند که بشدت از یک بیماری بسیار جدی و خطرناک در رنجند! و پزشک و افراد دوروبرشان از اقرار به آن و از درمان درد وی شانه خالی می‌کنند.
علایم و نشانه‌ها
افراد با اختلال پارانویا تمایل شدیدی به بد تعبیر کردن رفتار و برخورد دیگران به صورت آزاردهنده و تهدید‌آمیز دارند.
علایم پارانویا و اختلالات پارانویایی می‌تواند شامل موارد زیر شود:
– طبیعت استدلال‌گر و تدافعی!
– بی‌اعتمادی بیش از حد و غیرمنطقی و سوء‌ظنی که می‌تواند عصبانیت آن‌ها را شعله‌ور کند.
– ترس از فریفته شدن
– احساس اذیت و آزار دیدن از سوی دیگران
– ریسک‌ناپذیری
– کمال‌گرایی
– سریع و راحت آزرده شدن
– رفتارها و عقاید خشک و غیرمنعطف
– دارای نگرشی خودمحور و خودرأی
درمان
رفتاردرمانی اولین خط درمانی برای پارانویا و اختلالات پارانوییدی است. برنامه‌های درمانی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که به کاهش احساس نقد و قضاوت دیگران در فرد، افزایش مهارت‌های اجتماعی و آرامش فردی، و آموزش مهارت‌های مقابله منجر شوند. آرام کردن و کاهش اضطراب هم می‌تواند کارگر باشد.
