سردردهای ورزشی در طول ورزش‌های شدید و پایدار ویا پس از آن‌ها اتفاق می‌افتند. برخی از فعالیت‌ها با این سردردها ارتباط دارند که شامل دویدن، قایقرانی، تنیس، شنا و وزنه‌برداری می‌شود.
پزشکان سردردهای ورزشی را به دو نوع طبقه‌بندی می‌کنند. سردردهای ورزشی اولیه معمولاً بدون ضرر اند و با هیچ کدام از مشکلات زمینه‌ای مرتبط نیستند و اغلب می‌توان با دارو جلوی آن‌ها را گرفت.
سردردهای ورزشی ثانویه به دلیل مشکلات اغلب جدی در مغز ناشی می‌شوند؛ مثل خونریزی یا یک تومور در داخل مغز یا بیماری شریان کرونری در بیرون آن. این سردردها شاید نیازمند مراقبت پزشکی فوری باشند.
نشانه‌ها
سردردهای ورزشی اولیه
این سردردها:
- معمولا به عنوان نوعی خفقان توصیف می‌شوند.
- پس از ورزشی شدید یا در طول آن اتفاق می‌افتند.
- در بیشتر موارد هر دو سمت سر را درگیر می‌کنند.
سردردهای ورزشی ثانویه
این سردردها شاید موجب موارد زیر شوند:
- همان نشانه‌های سردردهای اولیه بروز دهند.
- استفراغ
- از دست دادن هوشیاری
- دوبینی
- سفتی گردن
سردردهای ورزشی اولیه معمولاً بین ۵ دقیقه تا ۲ روز به طول می‌انجامند، در حالی که سردردهای ورزشی ثانویه معمولاً حداقل یک روز زمان می‌برند و برخی اوقات برای چند روز بیشتر نیز تأخیر می‌کنند.
زمان مراجعه به پزشک
اگر تجربه‌ی سردرد در هنگام ورزش یا پس از آن را دارید با پزشک خود مشورت نمائید. اگر این اولین سردرد از این نوع است یا به صورت ناگهانی شروع شده بهتر است با او تماس بگیرید.
دلایل
سردردهای ورزشی اولیه
دلیل مشخصی برای این سردردها شناخته نشده است. نظریه‌ای بر این است که ورزش شدید عروق خونیِ درون جمجمه را شل می‌کند.
سردردهای ورزشی ثانویه
این سردردهای به علت مشکلی به وجود می‌آیند، مثل:
- خونریزی در ناحیه‌ای بین مغز و غشای نازکی که آن را می‌پوشاند (هموراژ ساب‌آرکنوید)
- موارد غیرمعمول در عروق خونی درون مغز یا منتهی به آن
- تومورهای سرطانی و غیرسرطانی
- انسداد جریان مایع مغزی‌نخاعی
- عفونت سینوسی
- موارد غیرمعمول در ساختار سر، گردن یا مهره‌ها
عوامل خطرزا
در صورت انجام موارد زیر شاید در خطر بالاتری قرار داشته باشید:
- ورزش کردن در آب‌وهوای گرم
- ورزش کردن در ارتفاعات
- داشتن سابقه‌ی شخصی یا خانوادگی درباره‌ی میگرن
تست‌ها و تشخیص
پزشک احتمالاً آزمایش تصویربرداری پیشنهاد خواهد داد به‌ویژه اگر:
- سردرد بیش از چند ساعت به طول بیانجامد.
- به صورت ناگهانی مانند رعد ظاهر شود.
- سن شما بیشتر از ۴۰ باشد.
- دیگر علائم و نشانه‌ها، از قبیل حالت تهوع، استفراغ یا اختلالات بینایی وجود داشته باشد.
در این موارد، انواع مختلف تست‌های تصویربرداری می‌توانند به پزشک کمک نمایند تا تعیین کند که سردرد شما از انواع بدون ضرر می‌باشد یا به سبب موارد غیرمعمول ساختاری یا عروقی ایجاد شده است.
- MRI: با استفاده از امواج مغناطیسی تصاویر مقطعی از مغز حاصل می‌شود.
- MRA (آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی) و آنژیوگرافی سی‌تی: این تست‌ها عروق خونی درون مغز یا منتهی به آن را به تصویر می‌کشند.
- سی‌تی اسکن: با استفاده از این روش می‌توان تصاویری مقطعی از مغز تهیه کرد. با این روش می‌توان خونریزی تازه یا اخیر را درون مغز یا اطراف آن مشاهده نمود و معمولاً در صورتی استفاده می‌شود که سردرد در کمتر از ۴۸ ساعت پیش اتفاق افتاده باشد.
- برخی اوقات پونکسیون کمری مورد نیاز است، به‌ویژه اگر سردرد به طور ناگهانی و اخیراً شروع شده باشد و تصاویر مغزی نرمال ظاهر شوند.
داروها و درمان
اگر مشکلی ساختاری یا عروقی پشت سردردهای ورزشی شما نباشد، پزشک احتمالاً داروهایی برای پیشگیری از سردرد تجویز خواهد نمود که باید مرتباً مصرف شوند.
- ایندومتاسین (Indocin, Tivorbex): یک داروی ضدالتهاب که معمولاً تجویز می‌شود.
- پروپرانولول: داروی فشار خون که برای جلوگیری از سردرد ورزشی نیز استفاده می‌شود.
دیگر داروها نظیر ناپروکسن، فنلزین و ارگونوین در برخی از افراد مؤثر ظاهر شده‌اند.
اگر سردرد ورزشی‌تان قابل پیش‌بینی است می‌توانید یکی دو ساعت قبل از برنامه اقدام به مصرف دارو نمائید.
این سردردها اغلب با گرمی و شرجی شدن هوا بیشتر اتفاق می‌افتند یا اگر ارتفاع نیز افزایش یابد چنین است. اگر برای چنین عارضه‌ای مستعد هستید از موقعیت‌های مذکور اجتناب نمائید.
برخی افراد فقط هنگام انجام برخی فعالیت‌ها دچار چنین سردردی می‌شوند، بنابراین می‌توان از چنین ورزش‌هایی اجتناب کرد. همچنین گرم کردن قبل از ورزش شدید راه خوبی برای پیشگیری می‌باشد.
