آزمون‌های عملکرد کبد (Liver Function Tests/LFT)، مجموعه‌ای از آزمایش‌های خون برای کمک به تشخیص و پایش بیماری‌ها و آسیب‌های کبدی هستند. این تست به اندازه‌گیری سطح آنزیم‌ها و برخی پروتئین‌های خاص خون می‌پردازد.
قسمتی از این آزمایش‌ها به بررسی کیفیت انجام وظایف عادی کبد، از جمله پروتئین‌سازی و پاک‌سازی بیلی‌روبین، و یرخی دیگر دیگر به اندازه‌گیری آنزیم‌هایی می‌پردازند که سلول‌های کبدی در پاسخ به آسیب یا بیماری آزاد می‌کنند.
نتایج آزمایش عملکرد کبد همیشه بیماری کبد نشان نمی دهد. دکتر شما نتایج خود را توضیح و معنی آنها.
کاربردها
از تست‌های عملکرد کبدی می‌توان در موارد زیر استفاده کرد:
- بررسی عفونت‌های کبدی، مانند هپاتیت
- نظارت بر سیر پیشرفت بیماری و بررسی اثر درمان، مانند هپاتیت ویروسی یا الکلی
- اندازه‌گیری شدت بیماری، به‌ویژه سیروز کبدی
- بررسی عوارض جانبی احتمالی داروها
تست‌های عملکرد کبدی سطوح آنزیم‌ها و پروتئین‌هایی خاص را در خون شما بررسی می‌کنند و سطوح بالاتر یا پایین‌تر از حد نرمال می‌توانند نشان از مشکلات کبدی باشند. برخی از شایع‌ترین تست‌های عملکرد کبدی عبارتند از:
- آلانین ترانس آمیناز (ALT). آنزیمی در کبد که در متابولیسم پروتئین‌ها نقش دارد. در هنگام آسیب کبدی، ALT به جریان خون آزاد شده، و سطح آن افزایش می‌یابد.
- آسپارتات ترانس آمیناز (AST). آنزیمی است که در متابولیسم آلانین (نوعی اسیدآمینه) نقش دارد. مشابه ALT، AST نیز معمولاً در خون در سطوح پایین مشاهده می‌شود. افزایش سطح AST می‌تواند نتیجۀ آسیب کبد، بیماری یا آسیب‌های عضلانی باشد.
- آلکالاین فسفاتاز (ALP). آنزیمی است که در کبد، مجاری صفراوی و استخوان یافت می‌شود. سطوح بالاتر از حد نرمال ALP می‌تواند دلیلی بر آسیب یا بیماری کبدی، مانند انسداد مجرای صفراوی، یا بیماری استخوانی خاص باشد.
- آلبومین و پروتئین کل. آلبومین یکی از چند پروتئین ساخته‌شده در کبد است. این پروتئین‌ها برای مبارزه با عفونت و انجام وظایف دیگر مورد نیاز بدن هستند. سطوح پایین‌تر از حد نرمال آلبومین و پروتئین کل می‌تواند حاکی از آسیب یا بیماری کبدی باشد.
- بیلی‌روبین. بیلی روبین ماده‌ای است که طی تجزیۀ طبیعی گلبول‌های قرمز خون تولید می‌شود. بیلی‌روبین از کبد عبور کرده و برای دفع وارد مدفوع می‌شود. افزایش میزان بیلی‌روبین (زردی یا یرقان) می‌تواند ناشی از بیماری یا آسیب کبدی، یا انواع خاصی از کم‌خونی باشد.
- گاما-گلوتامیل ترنسفراز (GGT). آنزیمی است در خون که سطوح بالاتر از حد نرمال آن ممکن است نتیحۀ آسیب کبد یا مجرای صفراوی باشد.
- L-لاکتات دهیدروژناز (LD). سطوح بالای این آنزیم کبدی ممکن است ناشی از آسیب کبدی باشد، اما در عین حال می‌تواند درنتیجۀ بسیاری از اختلالات دیگر نیز افزایش یابد.
- زمان پروترومبین (PT). زمان پروترومبین مدت زمان لازم برای لخته‌شدن خون است. افزایش PT می‌تواند نتیجۀ آسیب کبدی، با جزو عوارض مصرف داروهای رقیق‌کنندۀ خون (مانند وارفارین) باشد.
خطرات
نمونۀ خون برای تست‌های عملکرد کبدی معمولاً از وریدی دز بازو گرفته می‌شود. بیشتر افراد واکنشی جدی به خون‌گیری نشان نمی‌دهند و ریسک اصلی ارتباط با آزمایش خون، درد و کبودی در محل خون‌گیری است.
اقدامات اولیه
مصرف برخی خوراکی‌ها پیش از آزمایش می‌تواند بر نتیجۀ آن تاثیرگذار باشد. در این زمینه، پزشک توصیه‌های در خصوص رژیم غذایی پیش از خون‌گیری ارائه خواهدکرد.
روند انجام آزمایش
پس از خون‌گیری به‌وسیلۀ سوزن و از طریق وریدی در بازو، نمونۀ خون برای بررسی به آزمایشگاه ارسال خواهدشد.
نتایج
مقادیر خونی طبیعی تست عملکرد کبدی برای یک مرد بالغ عبارتند از:
- ALT: مقدار ۷ تا ۵۵ واحد در هر لیتر (U / L)
- AST: مقدار ۸-۴۸ U / L
- ALP: مقدار ۴۵-۱۱۵ U / L
- آلبومین: ۳.۵-۵.۰ گرم در هر دسی‌لیتر (گرم / دسی‌لیتر)
- پروتئین کل: ۶.۳-۷.۹ گرم / دسی‌لیتر
- بیلی‌روبین: ۰.۱-۱.۲ میلی گرم در هر دسی‌لیتر (mg / دسی‌لیتر)
- GGT: مقدار ۹-۴۸ U / L
- LD: مقدار ۱۲۲-۲۲۲ U / L
- PT: مقدار ۹.۵-۱۳.۸ ثانیه
نتایج نرمال بسته به آزمایشگاه، و بسته به سن و جنسیت آزمایش‌شونده می‌توانند متفاوت باشند.
